Mauthauseneko nazien kontzentrazio esparrua askatu zuten tropa aliatuek. Austrian kokatua, II. Mundu Gerrako preso politikoek lan esklaboak egiteko diseinatu zuten. Presoekin egindako esperimentuak ere izan ziren bertan, eta metodo ugariren bidez 120.000 pertsona inguru hil zituzten. Nazien kontzentrazio esparruetara deportatutako euskal herritarrak 600dik gora izan ziren, gehienak Mauthausenera bertara.