Vi, miner
Joanes Etxeberri, de Sara, va escriure en el segle XVIII: “Criïn el vi i venen minagré”. És a dir, reivindicar el vi i substituir-lo pel vinagre.
Etxeberri continua llegint: “Tenen la propietat de la serp (aquests venedors de vi): la serp morde que està picant”. Així, aquesta serp dels porcs flautistes.
El músic rèptil d'Exeberri es va enrotllar en el meu coll un dia, mentre feia els encàrrecs, llegint les etiquetes dels articles de compra. Llegia les denominacions d'origen de “els nostres” vins: Rioja, Alabesa, Rioja alabesa, Navarra... I en això em van agarrar dos ullals.
Diuen que el mercat està a la venda de tot, de tot i de tot, però que jo vull els de casa i no els trobo. Perquè “el nostre” vi no sap basc... Vaig trobar les etiquetes de merament anglès. Solament en castellà. Bilingües castellanoparlants basats en la mescla d'aquestes llengües. Però, res en basc.
Si volia rebre en basca informació útil de les etiquetes de les begudes –més que anecdòtica, clarificadora i independent–, podia comprar txakoli, sidra, cervesa... però no vi negre alabès, ni vi vermell navarrès. On estan? O no hi ha?
Dins de la rivalitat competitiva, “els nostres” cellerers volen aconseguir un marc de mercat concret. Diuen que volen un lloc propi, especial i diferenciat: perquè el seu vi és testimoni i es fa com es fa. Alguns parlen d'Àlaba com a pedra angular de la seva autoria. Altres Navarra. Baigorri.
Àlaba, Navarra... una gota de basca en algunes etiquetes; el basc en moltes i moltes etiquetes. Hi ha excepcions, però hi ha excepcions. No voldria dir en públic on estan els cellerers d'Àlaba i Navarra...
La reivindicació del testimoniatge és una raó econòmica. Lògic, legítim i necessari. Aquestes petites i grans empreses tenen com a objectiu el mercat, ja que viuen mirant a la caixa registradora. D'aquí la retenció de la confessió autoritària en l'etiqueta. És d'agrair, d'altra banda, explicar d'on ve.
Però a més de comptar amb una nota informativa, les etiquetes són: imatges, aparadors, senyals, rasclets... gairebé passaports. Document d'identitat.
Els documents que s'exposen al públic són una cosa seriosa, les administracions han de garantir la veracitat i adequació de les seves declaracions. I el basc, no té lloc en aquestes etiquetes, imatges, aparadors, senyals, rasclets i documents d'identitat... És el primer pas per a perdre i adobar bons vins.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]