Artefactes de llavors
- És temporada de fruits: castanyes, avellanes, nous, glans, magulladuras... No obstant això, els més abundants dels nostres paisatges són el raïm i la poma. És a dir, els fruits casolans que utilitzem. Com pots imaginar, allí, aquí i allà, s'estan produint milions de fruits sense parar. Aquests fruits són vaixells de viatge de llavors. Els fruits són artefactes per a propagar les llavors i arribar a un lloc el més allunyat possible.
Aquests artefactes donaran pas al futur de les llavors: el fruit es desenvoluparà amb la finalitat que algun animal pugui menjar i tirar-lo en un altre lloc durant els dies, olors, paladars, colors, etc. El vent que s'emportarà afegirà ales, ales, plomes o paracaigudes a la llavor. De fet, tot és llavor. Tot el futur de tot, que mai serà el mateix. La planta mare que ha donat la llavor no coneixerà a ningú com ella, és la nova, i és aquesta llavor la que crea possibilitats que aquesta nova sigui millor que la mare. Una planta pot donar una gran quantitat de llavors cada any, i cadascuna d'elles és el camí cap a una nova varietat de plantes.
The Botany of Desire: Al voltant de Plant’s-Eye View of the World (Random House, 2001), en el seu preciós llibre “La botànica del desig: una visió de les plantes sobre el món”, Michael Pollan esmenta la pomera (Malus x domestica), i sobre ell diu: “Per sobre de qualsevol altra característica, la versatilitat genètica de la pomera —el seu costat salvatge i inevitable— li dona la potestat de sentir-se com a casa en Nova England, Nova Zelanda, el Kazakhstan o Califòrnia en llocs completament diferents. Sigui com sigui el lloc on vagi la pomera, els seus descendents proposen una certa varietat del que és una poma –almenys cinc per poma, milers per cada arbre–, i almenys un parell d'elles estan gairebé obligades a tenir les característiques necessàries per a avançar en la domesticació de l'arbre fruiter”.
És a dir, que la llavor, uns cinc en cada poma, milers en cada pomera, és l'oportunitat de crear un nou tipus de poma que, com és fàcil de confondre, adquireix la capacitat d'adaptar-se a terres molt diferents.
I després, quan es fica una llavor en la boca, sàpiga que si es va sencera pot ser una planta nova; Phaseolus vulgaris, si se li trenca una mossegada com una mongeta, una oportunitat perduda.
Udaberrian orain dela egun gutxi sartu gara eta intxaurrondoa dut maisu. Lasai sentitzen dut, konfiantzaz, bere prozesuan, ziklo berria hasten. Plan eta ohitura berriak hartu ditut apirilean, sasoitu naiz, bizitzan proiektu berriei heltzeko konfiantzaz, indarrez, sormen eta... [+]
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau aproposa da udako eta udazkeneko mokadu goxoak emango dizkiguten landareen haziak ereiteko.
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera eraman dugu, eta Azkoitian sortu dugu antzeko egitasmoa, bere izenarekin:... [+]
Itsasoan badira landareen itxura izan arren animalia harrapari diren izaki eder batzuk: anemonak. Kantauri itsasoan hainbat anemona espezie ditugun arren, bada bat, guztien artean bereziki erraz atzemateko aukera eskaintzen diguna: itsas-tomatea.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Sare sozialen kontra hitz egitea ondo dago, beno, nire inguruan ondo ikusia bezala dago sare sozialek dakartzaten kalteez eta txarkeriez aritzea; progre gelditzen da bat horrela jardunda, baina gaur alde hitz egin nahi dut. Ez ni optimista digitala nauzuelako, baizik eta sare... [+]
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak 25º12’S 46º31’E dira; inguruan 11 krater satelite ditu. Akizen jaiotako Jean Charles Borda de... [+]
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ugaztunei eskainitako azken artikuluaren amaierako hitzak hurrengo animalia aurkezteko aitzakia paregabea dira. Bertan esaten genuen muturluzeak erreka “garbi eta txukunak” behar dituela, kutsadurarik gabeak baina elementu natural anitzekin. Animalia txiki horren... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako batzuk inguruko hiriguneetatik iristen direla, beste batzuk nekazaritzan egiten diren erreketetatik, eta, azkenik, beste batzuk duela zenbait... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Antxoa, bokarta edo albokartia, gure arrain komertzialen artean txikiena, euskal kostaldera hurbildu da.
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko handitasunaren menpeko sentitzen naiz urtero.
Gaur abiatu da Bizi Baratzea Orrian kide egiteko kanpaina. Urtaro bakoitzean kaleratuko den aldizkari berezi honek Lurrari buruzko jakintza praktikoa eta gaurkotasuneko gaiak jorratuko ditu, formato oso berezian: poster handi bat izango du ardatz eta tolestu ahala beste... [+]