Multinazionalak
gero eta nagusiago eta ziurrago
Beti esan da multinazionalak eta berauen interesak defendatzen dituzten lobbyak estatu gobernuen gainetik daudela. Laburbilduta, ekonomia politikari gailentzen zaiola. Eta orain urrats bat gehiago eman gura dute, baldin eta AEBen eta EBren arteko merkatu askeko hitzarmena gauzatzen bada behintzat.
Jadanik, sekretupean noski, negoziazioak aurrera doaz, nahiz eta azken hilabete hauetan zerbait mantsotu diren elkarrizketa horiek NSAren espioitza afera dela eta. Halere, berriro ekin diete eta berehala itxiko dute hitzarmena –1998an bezala–, bere azpian dauden desmasiak galgarazten ez baldin baditugu. Izan ere, hitzarmen horrek antzeko aurrekariak baditu. 1998an AMI (Inbertsiotarako Alde-anitzeko Hitzarmena) lantzen ari ziren eta salaketa baten ostean, bertan behera utzi behar izan zituzten akordioak.
Hitzarmen horren arabera, multinazional batek estatu batean inbertsioak egiten bazituen, estatu horretako gobernuak ezin zezakeen enpresen aurkako neurri ekonomiko kaltegarririk hartu. Hori eginez gero, mozkinen galerak kalkulatuko ziren eta estatuko aurrekontuetatik kalte ordaina jasoko zuen. Azken finean zergadunek jasango zuten ordainketa. Zorionez, ez zuen aurrera egin, baina berriro ekin diote.
Oraingo negoziaketek, merkatu librearen dogmapean, AEBetako eta EBko eremua hartzen dute eta izugarrizko onurak erdietsiko omen dituzte bi estatu-erakunde horietako herritarrek. Oroitu behar dugu mexikarrei ere ideia bera saldu zietela 1994an Iparramerikatako Merkatu Libreko Akordioa (NAFTA) sinatu zutenean. Orain, ikusi besterik ez dago zein egoeratan dauden, herrialde horretako pobrezia maila ez baita asko hobetu.
Zertan datza, bada, bi aldeen arteko akordioak? Laburbilduta, AEBetako edo EBko multinazional batek beste nonbait inbertsio bat egiten badu eta herrialde hartzaileak, behin inbertsioak eginda neurri ekonomiko bat hartzen badu eta inbertitzailea “kaltetu”, adibidez zerga handiagoak ezarri zaizkiolako, irabaztetik utzi duen zatia exijituko dio neurri hori hartu duen herrialdeari. Beraz, Eurovegasko Adelson jauna lasai egon daiteke. Orain lortzen baldin badu erretzeko baimena izatea eta hemendik urte batzuetara Espainiako Gobernuak berriro erretzea debekatzen badu, ondorioz galduko dituen mozkinak kalkulatuko ditu epaile batek eta Espainiako aurrekontuek egin beharko diote aurre dirutza horri.
Halaber, epaile horiek ez dira Espainiako epaitegietakoak izango, hitzarmen horrek bere aferetako epaile bereziak izango ditu, estatuaren gainetik dauden epaileak eta inork kontrolatuko ez dituenak: multinazionalek izendatuak.
Hitzarmen horren onura ekonomikoak zenbatekoak izango dira? Sinatzearen alde daudenentzat, EBko ekonomia geldoari, motelalditik irteten lagunduko omen lioke. Baina interesatuek finantzatu dituzte egin diren ikerketak eta ordaintzen duenari beti arrazoia eman behar zaio. Aldiz, ikuspegi kritikoagotik egin den beste ikerketa batek dioenez, estatu-erakunde bietako BPG %0,06 (!) haziko omen da; beste batek dio, aldiz, AEBetako eta EBko aberastasuna egun eta pertsona bakoitzeko hiru zentimotan gehituko omen da 2029tik aurrera.
Egiatan, hitzarmen horren ondorio onuragarririk ez dugu jende xeheok gehiegi nabarituko, multinazionalek ordea bai. Orain arte zerga ordainketak saihestu badituzte, hitzarmen hori onetsi ostean, beraien mozkinak oraindik ziurragoak izango dituzte.
Horretan ari zaizkigu, sekretupean, EBko gure agintariak. Hori ikusita ez da harritzekoa eurofobia indartuz doala nabarmentzea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Aquest cap de setmana he estat pensant en la paraula 'estètica' i en una frase que deia un amic: “Aquest treball és estètic”. He estudiat l'etimologia de la paraula estètica, que sembla que el seu significat era percebre a través dels sentits en l'origen, i més tard es va... [+]
En els últims anys, el concepte de política industrial ha reaparegut amb força a diferents nivells. L'organització que fos el martell del neoliberalisme, el Fons Monetari Internacional, subratlla en l'actualitat que els mercats han rebut la pressió que els governs prenguin... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
He tingut molts dubtes, independentment que obrís o no el meló. M'atreviré, maleïda sigui! Vull posar sobre la taula una reflexió que tinc al cap fa temps: no és just que la dona que ha donat a llum tingui la mateixa durada que l'altre progenitor. Més ben dit, el mateix... [+]
Estem en una ofensiva imperialista mundial, liderada per la burgesia occidental. La forma que ha adoptat l'ofensiva imperialista és la de la guerra, amb totes les seves variants: la guerra econòmica, la guerra cognitiva i cultural, el lawfare; i, per descomptat, la guerra... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
La veritat és que no sé per què estic escrivint això. En l'ambient conflictiu d'avui dia no es prenen bé aquest tipus d'opinions. És possible que ARGIA no publiqui això, ja que no coincideix amb les opinions que han publicat fins ara (però si finalment han decidit... [+]
El 15 de gener el lobby tecno-empresarial Zeditzak va presentar el seu 6è informe, Euskadi i la Unió Europea, un destí compartit de prosperitat i competitivitat. El neoliberal Think tank , format per experts emergents del món de les finances, va presentar una recepta màgica... [+]
Els euskaltzales movem els nostres peus després del testimoni de la Korrika, per a reivindicar que volem continuar vivint com a poble basc, en favor de la nostra llengua.
Els primers passos els dona la persona migrant que surt del seu país d'origen a Àfrica, Amèrica del Sud... [+]
I un any més, els sindicats ens han organitzat vagues prefabricades. I nosaltres, individualment, decidirem si ens sumem o no a la vaga, sense necessitat de cap assemblea en el centre.
Pel que sembla, el model de vaga que em van ensenyar a mi ja no està de moda. En el meu... [+]
Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]