Traduït automàticament del basc, la traducció pot contenir errors. Més informació. Elhuyarren itzultzaile automatikoaren logoa

"Irrazionala den ororen aitortza da ‘Katu hegoduna’ komikia"

  • Parisko liburudenda batean bada hegoak dituen katu bat, dendako jabeak Zuberoatik ekarritako katemea, hain zuzen. Abereari darion misterioak bete-betean harrapatuko du dendako bezero bat. Joseba Larratxe Josebisky marrazkilariak eta Yurre Ugarte idazleak ondu duten komikian asko dira osagaiak: artelanak, hegoak, katuak, Parisko ilargipeak, Edgar Allan Poeren poesia... Irakurlea misterioaren altzora eramateko osagai aproposak. Katu hegoduna (Sauré) euskaraz eta gaztelaniaz plazaratu da, oraingoz Interneten baino ez.

"Sarearen etengabeko erabiltzailea ere banaizen arren, ez dut uste sareak ezer salbatuko duenik; herri honetan behintzat, gaur egun, egileak ez gaitu salbatuko".

Oso komiki gutxi argitaratzen da euskaraz, gutxi horietako bat da Katu hegoduna. Pozik egongo zara zentzu horretan.
Bai, tamalez, euskaraz oso komiki gutxi argitaratzen dira. Ordea, soilik komikiak plazaratzen dituen argitaletxea da Sauré, eta normalean hainbat hizkuntzatan argitaratzen ditu. Katu hegoduna enkarguzko lana izan da, narrazio liburu bat idazten nenbilen eta nabilen honetan sortutako enkargua. Gainera, baldintza zehatzak zituen, orrialdeen kopuruaz gain, istorioak behar baitzituen izan: katu bat, artelan klasikoak eta museo bat, non katua sartuko zen. Osagai horiek neure eremura ekarri nituen, nire bihurtu nituen gidoia idazterakoan, enkargua ez balitz bezala idazteko, libre… Gero, Josebaren marrazkiek osatu zuten guztia, eta niretzat oso poztekoa izan zen gidoia marraztuta ikustea, berak sortutako mundu horren bidez, modu aproposean girotzea lortu baitzuen. Komikian, alde bisuala ezinbestekoa da, alde horrek huts egin izan balu, argitaratua izan arren, porrota sentituko nukeen.

Parisko liburudenda bat, Zuberoatik ekarritako katua... Zeintzuk dira komikiaren hari narratibo nagusiak?
Parisko liburudenda batean bada hegoak dituen katu bat, azalaren luzapenak besterik ez diren hegoak dira ordea, hegan egitea ahalbidetuko lioketen hezurdurarik ez dutenak. Baina liburudendako bezero batentzat benetako katu hegoduna da, alegia, hegan egin ahal duena. Louvre museoko langilea den bezero horrek katuarekiko duen obsesioa kontatzen zaigu komikian, hegan egin ahal duen katu horrekiko obsesioa. Louvreko langilea, hasieran, antagonista bada ere, protagonista bihurtzen da laster, ia-ia katua aitzakia bilakatuta, obsesio edota amets baten atzetik dabilenaren istorioa kontatzeko.

Zein generotan edo nola sailkatuko zenuke Katu hegoduna?
Sailkapenak saihestu nahi ditudan arren, idatzi baino lehenagotik jada, argumenturako aldez aurretik ezarriak nituen ezaugarriek (katua, artelanak eta museo bat) zuzen-zuzenean eta ezbairik gabe misterioaren lurraldea seinalatzen zidaten. Arrazoiak ulertu ezin duen eremua da, baina sentikortasunak suma dezakeena. Eta hori, bi planotan ematen da: alde batetik aipatu ezaugarri horiek daudelako, gainera katuaren kasuan erabat areagotuta, katuak hegoak baititu. Bestetik, Louvreko langileak pertsonifikatzen du hain justu arrazoiaz haratago “ulertzen” duen gizakia, edo gizakiaren alde hori, beste zerbait dagoela sumatzen duena, Edgar Allan Poeren liburuak erosten dituena. Annabel Lee poema irakurtzen ikusten dugu...

Sarean eman du argitara Sauré argitaletxeak, euskaraz eta gaztelaniaz. Internetek salbatuko ote du komikia?
Ezustea izan da komikia soilik formatu digitalean argitaratu izana. Aurrerago plazaratuko omen dute paperezko bertsioa. Pena, zeren komikizale gehienak bildumazaleak izan ohi gara, eta paperezko alea eskuetan izatea ezinbestekotzat jotzen dugu... Istorio ilustratu bat, nobela grafiko bat, oro har komikiaren xarma, pantailan beste gauza bat da. Osagarria da, ez du paperezkoa ordezkatzen, nire ustez. Eta sarearen etengabeko erabiltzailea ere banaizen arren, ez dut uste sareak ezer salbatuko duenik; herri honetan behintzat, gaur egun, egileak ez gaitu salbatuko. Komikiaren kasuan, eta liburugintza orokorrean hartuta, ere ez. Formatu digitalen salmentak gutxi egin du gora azken urteetan, espero ez bezala. Mundu digitalaren alboan jarraituko du paperezko munduak, nik uste, biak present. Akaso. Auskalo.

Beste herrialde batzuetan, Frantzian esate baterako, komikiak merkatu zabalagoa du. Parisen kokatua dagoen aldetik, ez duzu frantsesera itzultzeko aukera aztertu?
Hori, gure ustez, aukera egokia eta zentzuzkoa da erabat. Gustura ikusiko genuke Katu hegodunaren frantsesezko bertsioa merkatu frantsesaren zabaltasunean lehian. Mota jakin bateko arrain bati dagokion itsasoan igeri egiten uztea bezala litzateke... Editoreak, baina, oraingoz, arrainak gure putzuan igeri egin dezan nahi du. Eta arraina bere eskuetan dagoenez, ba, hala bedi.

Ez dakit metaliterarioa esatea gehiegi esatea ote den, baina Edgar Allan Poek pisua du gidoian. Aitortza modukoa egin diozu lan honekin?
Hasierako asmo kontzientea behintzat ez zen hori, baina lehen esan dudanaren ildotik, aldez aurretik ezarriak zetozen elementuek bultzatuta, ia oharkabean ikusi nuen neure burua istorioaren barnean eta Poeren Annabel Lee poesiako pasarte bat aipatzen. Beraz, bai, Poeri aitortza, eta baita ilargiari ere, eta ametsei, aipuaren zentzuan. Azken finean, irrazionala den orori aitortza litzateke; errealitate guztiz objektibo eta arrazionala, non inolako subjetibotasun animikorik ez dagoen, mundu herrena iruditzen zait...

Joseba Larratxe Josebisky marrazkilariarekin batera ondu duzu komikia. Nolakoa izan da hartu-emana? Katu hegoduna egin aurretik, beste proiektu batean elkarrekin lan egiteko –oraindik bukatu ez dena– ezagutu genuen elkar, kasualitate fantastiko batzuk zirela medio, eta haseratik izan dugu sormenerako konexioa. Madrilgo marrazkilari batek egin behar zuen Katu hegoduna lehendabizi, baina gero Josebaren esku utzi zuen editoreak. Zorionez. Gidoiaren idazketa prozesuan beraz, ez zen harremanik egon, nork marraztuko zuen jakin gabe idatzi nuen. Gidoia oso zehatza zen, jakina, leihoz leiho, orrialdez orrialde sortua. Josebak, marrazterakoan, egokitu nahi zituenak egokitu egin zituen, eta erabat girotu zuen istorioa, komikia gauzatu zen! Esker ona besterik ez daukat egin duen lanarekiko.
 


T'interessa pel canal: Komikiak
No et perdis la memòria, el teu barri també Gamonal
El que cregui que l'ocorregut al gener de 2014 en Gamonal de Burgos va ser una mera protesta provocada pel moviment M15 i similars, està molt equivocat. Només cal indagar en la memòria del barri per a adonar-se de la influència que van tenir el sentiment de pèrdua del... [+]

Paula Estévez
"La imatge sempre ha quedat relegada a Euskal Herria"
Sovint, dibuixants i il·lustradors viuen de mil treballs. És conegut aquest aspecte del sector. Sobretot el que es pot dir precarietat, també invisibilització. Paula Estévez (Donostia-Sant Sebastià, 1984), per exemple, ha estat present en ARGIA durant els últims cinc... [+]

2024-12-04 | Aitor Aspuru Saez
Craig Thompson
"El trauma col·lectiu que va provocar l'elecció de Trump ja té un component en el còmic"
L'autor estatunidenc de novel·les gràfiques de culte, Craig Thompson, ha visitat Europa per a presentar el seu últim treball, Arrels de ginseng (Astiberri, 2024). A Bilbao ha realitzat dues presentacions i ha demostrat ser un artista amable, pròxim i ràpid –ha escrit en... [+]

‘Gu’-aren inguruan marraztu du Tupust! kolektibo feministak bere hirugarren alea

Bildumako azken alea izango dela jakinarazi dute: lehenbizikoa Ni-ari buruzkoa izan zen, eta bigarrena Zu. Bigarren hura bezala, autoedizioan kaleratu du honakoa ere.


2023-12-15 | ARGIA
Xerrada sobre el còmic 'Ño' en el Centre Cultural La Sinsorga de Bilbao
L'autora dels textos del còmic Ño, Mirin Artetxe i Eli Pagola, i la il·lustradora Maitane Gartziandia, visiten el centre cultural feminista La Sinsorga (Carrer Askao, 9) de Bilbao per a parlar del seu treball avui a les 19.00.

II Fira de còmic en basc HernaniKomik
Tindrà lloc els dies 17 i 18 de novembre, divendres i dissabte, en la plaça Gozindegi d'Hernani

Micro a la mà i somriure en els llavis

Ño!

Textos: Il·lustracions Eli Pagola i Mirin
Artetxe: Luz Maitane
Gartziandia, 2023

------------------------------------------------------

Abans i després del còmic, tant en la pell i contraportada com en les tapes i tapes interiors, hi ha imatges i paraules que... [+]



2023-09-27 | ARGIA
El dijous s'inaugura en Hernani l'exposició del còmic ‘Ño!
Els autors Maitane Gartziandia, Eli Pagola i Mirin Artetxe explicaran el procés i l'essència del còmic en la Plaça Feminista Intercultural el 28 de setembre, acompanyats d'originals dibuixos del còmic. El 5 d'octubre els autors presentaran la seva obra en Laba de Pamplona.

2023-09-01 | Jon Torner Zabala
Fira del Còmic de Navarra, durant tres setmanes a Pamplona i Estella
Organitzat per l'associació Guix, se celebrarà la XVI edició de la Fira del Còmic de Navarra des d'avui fins al dia 24 en diferents punts de Pamplona i Estella. Taules rodones, tallers, visites guiades, exposicions, trobades amb artistes, acte-edició i mercat de segona mà... [+]

2023-08-30 | Jon Torner Zabala
Situacions realment identificades

Biga (5 llibres)
Guió: Il·lustracions Romain
Pujol: Vincent
SegurosAstiberri

----------------------------------------------------

Hem llegit a casa onze contes als nostres fills de set i nou anys, i jo diria que mai els he vist tan enganxats que amb les aventures de... [+]




Ser cruel

Guió
Anker: Gregorio muro harriet
Il·lustracions: Alex Macho
Color: Garluk Aguirre
Harriet, 2023

 

El còmic Anker està situat al gener de 2019. A les regions russes, prop de les fronteres de la Xina i Corea del Nord. En ella es mostren les màfies que estan esbrossant... [+]





2023-06-20 | Julen Azpitarte
Còmic 'L'Eternauta'
Navegador de l'eternitat
El còmic clàssic L'Eternauta va ser creat entre 1957 i 1959 pel guionista Hector German Oesterheld (1919 -1978) i els dibuixants argentins Francisco Solano López (1928 –2011), quan l'impacte de la televisió era baix, mentre que la fama i recepció del còmic eren massives... [+]

2023-06-01 | Jon Torner Zabala
Ño! còmic
"Hem guanyat l'oportunitat de fer el nostre humor en alguns espais"
Amb les experiències de dones bertsolaris en el centre de la ciutat, Ño ha recollit deu escenes que poden succeir en una sessió de bertsos. en el còmic (ARGIA, 2023) la il·lustradora Maitane Gartziandia i l'autora dels textos Mirin Artetxe i Eli Pagola. Deu petits embolics... [+]

Eguneraketa berriak daude