Juan Ramon Makusoren solasaldi platonikoa

Literaturaren munduan bere poesiengatik da bereziki ezaguna Juan Ramon Makuso. Baina filosofia irakaslea ere bada. Eta bi zaletasun horiek uztartu ditu Oraina galdua. Solasaldi platonikoa saiakera poetiko-literario-filosofikoan. Liburuak lau atal ditu, gogoeta ugarirekin. Aurrenekoan, irakurleari gonbite poetikoa egiten dio gaian sartzeko. Hortik aurrera, berriz, filosofian murgiltzen da, Camilo Anxío lagunarekin e-postaz daukan solasaldian, hausnarketarako gonbitea eginez. Gizakiaren benetako independentzia bera eta bere errealitatearekin bat egiten duenean gauzatzen da. Eta horretarako tresna ezin hobea daukagu, lengoaia, eta honekin batera poesiaren erreinua, adierazten du, jarraian azaltzeko hitzen bila gabiltzanean errealitatearen isla gauzatzeko, poesia eraikitzen dugula, norberarena, bere sentimenduena; eta orduan sentimenduak aldentzen zaizkigula, askatasun osoz. Askatasuna delako gizakiaren beste patu bat. Liburuaren amaieran oroimena berarentzat galdera dela dio, oroimenak ez duelako bat egiten bere orainarekin. Baina ahalegintzen da, joan den horretatik, ez dena, orainean gauzatzen, oraineko bizipenetan taxutzen. Heriotzaraino Heriotza, nire bizitzaren oraina. Bera gabe ene burua ez baitut ulertzen.

«Inuzenteak gu, zoriona, egotekotan, esku artean daukaguna baita»

Zer da Oraina galdua?

Liburu honetan pentsamendu narratu bat zabaltzen saiatu naiz denboraren inguruan. Denbora Parmenidesen zentzuan hartuta: izatetik abiatzen naiz, izate hau, ni, erreal bakarra delarik. Orainean kokatua nago. Bestela ezinezkoa zait ni izatea. Eta orainak badu bere presentzia erreala. Nik orain, une eterno honetatik, leiho zabal bat dut nire aurrean, geltoki bat. Geltokia infinitua da. Bizitzak baldin badu oraina, hori heriotza da. Ez dut zabaldu nahi inongo nihilismorik, ez eta pentsamendu ezkor baten zertzeladarik. Instantea da izatearen erreinua, iragana ez da eta etorkizuna ere ez, instantearen erreinutik begiratuta behintzat.

Gizakiok paradoxa ikaragarri batekin bizi garela diozu.

Hala da. Geroari lehentasuna ematen diogu, benetakoa ordezkatuz. Gizakia hilkorra da, baina badirudi, geroari begiratuta, nolabaiteko jainkotiar hilezkortasun batekin amets egiten dugula. Zuk nire hitzak hartzen dituzu, “bihar” Argian atera daitezen. Ustez nire zorionerako. Inuzenteak gu, zoriona, egotekotan, esku artean daukaguna baino ez da. Eta hau, une hau da.

Askatasuna omen da gizakiaren beste patu bat...

Bai. Aukeran datzana. Ni hemen nago aukeratu dudalako. Ez aukeratzea, aukera delako. Ez da erraza esaten ari naizena. Gizakiaren ibilbidean, bidearen zati bat egina nago, bide horrek badu erakusteko asko. Beharbada hau nostalgia, oroimena da. Hau da nire orainetik daramadan gogoeta. Batzuetan astuna, ikusten dudalako orainean ez dudala lortzen arrastoak erakusten duena gainditzea.