Euskal Literatura Berriro Ere SUSAra, Edo Zer Ote Da Literatura?


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
SUSAkoei elkarrizketa
SUSA, Elkarrizketa Inposible Baten Tirabirak
Euskal Literatura Berriro Ere SUSAra, Edo Zer Ote Da Literatura?
ARGlAkoek dei egin zigutenean biok batera ezetz esatea erabaki genuen, engantxada ederra, SUSAko pelma horiei elkarrizketa bat egitea. Ez balitz eskeini ziguten diruagatik ez genuke geure etxeko epeltasuna utziko. Bainan diru mordoa zen eta eskaratzeko putzua txalupan igarota SUSAkoak zeuden kafetegiruntz abiatu ginen. Izar gorritxo pare bat atera eta whisky litro erdi baten laguntzaz irentsi genituen. Jadanik martxa piska batekin magnetofoia entxufatu genuen, hori bai, belarrietan algodoizko tapoi ederrak generamatzan. Batak besterari hitza kentzen bi ordu luzez literaturaz besterik ez zuten hitzegin, izen arraroak, liburu ezezagunak (guretzat, noski). Batek harropuzki zioen zein idaztankera berria asmatu zuen eta beste bat idazmakina berri baten asmatzaile zela esatera iritsi zen. Tontakeri guzti horien ondoren, genituen bi kasetak amaitu zirenean, esan zituzten gauzarik interesgarrienak. Hizketan hasi baino lehen abisatzen ziguten: "bainan hau offtereckordh, e?». Eta guk irribarre maltzurra ezpainekin dibujatuz, «bai, bai, noski, je, je, ez larritu...».
Ondoren daukazue, ARGIAri off the record esandako guztiak irakurtzeko aukera!!!
"Gu ez gara idazle (izan nahi dugu), gure benetako pasioa ekonomia da, ekonomia eta elektrogailuak" esan zigun batek sakeletik SUSA-sei atereaz. «Ikusi, ikusi zein ederra den azken katxarroa, ez dira bilera gutxi izan honen kostoa, distribuzioa...". Beste batek moztu eta zuzendu zion honi: «distribuzioa ez, BANAKETA'' eta hitz horren egokitasunari buruzko eztabaida luzean murgildu ziren.
Eztabaida amaitzerakoan, eta oraindik han ginela konturatu zirenean, jarraitu zuten deklarazio programatikoak egiten: "Eta kostoa? eta itxura? zein katxarro polita eta merkea!"
ARGIA.- Beno, beno.. bainan zuek zer zarete?
Susa.- Beno, beno... edo bon-ben, galdera interesgarria benetan, hurrengo bileran honi buruz hitzegitea proposatzen dut!
ARGIA- Beno, beno.. bainan, zer da literatura zuentzat?
Susa.- (Denok batera eta umilki) Zuek zarete literatura!! Subliteratura ere badago. Adibide gisa: Calvo Soteloren azken hitzaldia, Planeta sariaren irabazlea, eta baita Aita Santuaren errezu bat... eta halere asko uzten ditugu tinteroan
Hainbeste txorakeriren ondoren eta ia aldegitea erabakirik geneukanean konfidentzi bat egin ziguten, «Badakizue, azken SUSAn agertzen den ipuin horretan, "Tiro bat besterik ez'' izena duen horretan, tiroak bat baino behiago izan ziren, eszena askotan errepikatu behar izan zelako...". Honela hasi ziren eta ezin geratu, «Eta badago beste ipuin bat "Argizagia bera bezain ederra" izenekoa, ba ipui horretarako inspirazioa ez zen ilargia izan ez, kaleko farola bat baizik.
Serio jartzen saiatu ginen eta beraien influentziak zeintzuk ziren galdegin genien...
ARGIA.- Beno, beno... (gu beti bezala geure estilo periodistiko-inkisitiboa erabiliz) eta zein iturrietatik edaten duzue?
SUSA.- Ba Urgullera igotzen naizenean "Bateria de las Damas", en dagoen iturri frexko batetik, baina ez dut pudorerik edonongo iturritan edateko.
Begirada gaiztoa asmatu ziguten gu bion begietan eta kuxidadez erantzutea hobe zutela ulertu zuten:
SUSA (r).- Idazleak galdetzen dituzue, ez da? je, je... Ba, "Alvaro eta Amelia" ipuinean Onettiren eraginak argiak dira, nahiz eta egileak, irakurri duela esan...
Susa (m).- Hori gezurra da...
SUSA (r).- Beste idazle bat Nizar Qabbani siriar poeta artxiezaguna duzue; eta gaur egungo literaturaren azken deskubrimendua: Cesare Pavese...
(Hemen, SUSA-sei aldizkariaren propaganda lotsagabea egiten hasi ziren, bainan ez du merezi aipatzea)
SUSA (ml).- Konturatzen gara zein handia den Euskal Literaturarekiko daukagun erres... ardura, horretarako elixir berezi bat edaten dugu urteak debalde pasa daitezen, zeren jakingo duzue euskal literaturan behin urte batzu kunplituz gero ez dela gehiago idazten. Maldizio hori gainditzen salatuko gara SUSAtarrak.
SUSA monastegiko abateak.- Eta Erromak agintzen duen modaren arabera, behin hogeitamar urte betetzen ditugunerako sotana beltzak enkergatuak ditugu «Cassangelitan»...
Erraz ulertuko duzuen bezala hau dena jasan ahal izateko garagardo pare bat enkargatu genuen; beraiek bitartean kafesne bat bestearen atzetik edaten ziharduten (Bainan distira arraro bat somatzen zen beraien begi ninietan eta beraiek despistaturik zeuden une batean enkargatua gugana hurbildu eta esan zigun: "Kontuz hauekin!")
ARGIA.- Beno, beno... bainan zuek ez duzute talde homogeneo bat osatzen, ez da?
SUSA.- Fale hi! Xerlok Homs! hik botaek earra! hi aiz i alproja! Eintzak poesia hobe, fale txo?
Beraietako batek zerbait esateko ireki zuen ahoa, bainan albokoak kroassant bat sartu zion hitzegiten ez uzteko-edo. Saiatu ginen beranduago berarekin hitzegiten bainan ez zen inondik ageri, beldur gara zeozer txarrik gertatu ote zaion. Dena dela SUSA-sein beraien musak, SUSAnak egiten duen sarreran taldearen arazoei buruz zeozer badago: «... orain gehiago primatzen du praktikak geure artean. Besteak..., eztabaidak, tirabirak, korronteren batekin identifikatzeak, hausturak... etorriko dira. Etorriko dira ESZISIOAK».
ARGIA.- Beno, ba... beno-beno. Azken SUSA hau eskuartean hartuz gero itxura txukunagoa nabarmentzen zaio, zer gertatu da? Subentzio bereziren bat jaso duzue ala kontrarioen bandora igaro zarete?
SUSA the Kid.- (john wayneren doinuaz) Eh, eh, eh, ez ezak aipatu soka urkatuaren etxean, ados? (Eta bi tiro besterik ez ziren entzun, eta ordundik gure txapelek zulo bana daramate).
SUSA Harro-putza.Bai, jadanik ohartu gara geure lekua euskal literaturan gero eta garrantzitsuagoa dela, are gehiago, oso garrantzitsua dela esan nuke nik, bai, bai, jadanik sarietako epai-mahaikoak erosteko ahalmena daukagu eta detorren urtean bukatu baino lehen aberasteko asmo ezkutua daukagu.
Hau, erraz asmatuko duzuenez off the record esan ziguten, bainan halakoxeak gara gu.
ARGIA.- Beno, beno..: bainan zuek lehen nahiko erromantikoak zineten, non galdu duzue erromantikotasun hori? noren ohean?
SUSA (o.l.p.).- (Doinu tristeaz) Beyrouthen galdu genuen... Haleren irabaziko dugun diruarekin datorren udaran hara bidaia bat egitea daukagu buruan, ea aurkitzen dugun...
Beno ba, SUSAtarrak seigarren zenbakira iristea lortu dute. Zenbaki fatidikoa da hau euskal letretan eta batez ere literatur aldizkari batentzat (oroitu Pott)... Galdegin genien gainditzea espero ote zuten eta hona hemen erantzuna:
SUXA.- Magnetofoi hau profitatu edo aprobetxatu nahi dugu zazpigarren Susa aterako dugula agintzeko. Horren ondoren SUSA bakoitza Euskal Herriko eskualde bakoitzari eskeini eta akabo!

SUSAtar batzu "in fraganti" harrapatuak Ekintza baten aurretik? ondoren?
26-27

GaiezKulturaLiteraturaTaldeakSusa

Azkenak
2025-03-27 | Uriola.eus
55 kolektibotik gora batu dira Bilboko Etxarri Gaztetxearen desalojoa bertan behera uzteko aldarrikapenera

Bilboko Udalak eta Amenabar enpresak proiektu urbanistiko baten pean itxi nahi dute 10 urtez auzoko bizitza sozialaren erdigunea izan den topalekua. Horren aurrean, hiriko 55 kolektibok baino gehiagok manifestu bat sinatu dute prozesua gelditzeko exijitzeko.


2025-03-27 | El Salto
Itsaso Beltzean su-eten aurreakordioa adostu dute Ukrainak eta Errusiak, AEBak tarteko

Etxe Zuriak bi komunikatu igorri ditu, Itsaso Beltzeko su-etena eta energia azpiegituren aurkako bi aldeen erasoen amaiera hitzemateko.


AHTren atzerapena gaitzesteko gutuna bidali diote Europako Batzordeko Garraio Komisarioari Pradalesek eta Roussetek

EAE, Akitania Berria eta Nafarroak osatutako euroeskualdearen batzarra egin dute Iruñean martxoaren 25ean. AHT izan dute topaketaren ondoko agerraldiko aipagai nagusien artean eta Akitania Berriko ardatza Hego Euskal Herriko trenbidearekin lotzeko konpromiso politikoa... [+]


Homosexualen aurkako Bilboko auzitegia

Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]


2025-03-26 | Anuntxi Arana
Plater garbiak

“Hondakinik ez platerean!”. Hori zen kontsigna gure txikitako otorduetan. Janariak zeozer sakratu bazukeen, batez ere ogiak; lurrera erori eta, jasotakoan, musua eman behar zitzaion. Harik eta adin zozoan mamia baztertzeko moda etorri zen arte, lodiarazten zuelakoan... [+]


2025-03-26 | Edu Zelaieta Anta
Bakardade tonifikatua

Zenbait estatistikak berretsi dute begiak hondar urteotan ikusten ari zirena: gimnasioak (eta estetika-zentroak eta nolako-edo-halako-terapia eskaintzen duten negozioak) nabarmen ugaldu dira gurean. EITBk plazaratutako datu bat emateko: EAEn 2010-2019 urteen bitartean, zazpi... [+]


Burujabetza eta herri boterearen aldeko topaketak Tafallan

Topatu eta topa! Tipi-tapa, elkarrekin ekin eta, bidea, eginean egin aurrera. Mahaiak, aulkiak, koadernoak eta boligrafoak, platerak, konfidentziak, tragoak eta ahotsak, eskuak, ideiak eta barreak, borrokarako besarkada gozoak. Txistulariak bileran, erraldoiak lasterka eta... [+]


2025-03-26 | Tere Maldonado
Hezkuntza Saila: ezgai ala ez duin?

Hezkuntzari buruzko legediak, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen eta planetako jaun eta jabeen aginduei jarraituz, ikasleek ikasketa etapa bakoitzaren amaieran “irteera-profil” jakin bat izatea bilatzen du. Ez pentsa profila zerbait itxia eta bukatua... [+]


Botere biguna desarmatzen

Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]


Sunsundegui likidatu eta ixtea proposatu diote epaileari, inbertitzaile baten “eskaintza bideragarririk” egon ezean

Inbertitzailerik agertu ezean, Iruñeko Merkataritza arloko lehen epaitegiari egin dio proposamena Molins eta Andres abokatu bulegoak, Altsasuko enpresaren hartzekodunen konkurtsoko administratzaileak. Dumarey Belgikako taldeak fabrika erosteko saiakerak egin... [+]


2025-03-26 | Ibai Trebiño
Mitrovicako zubia: bi komunitateren arteko haustura

Kosovoko gerratik 25 urte pasatu diren arren, tentsioa nabaria da iparraldean bizi diren bi komunitate nagusien artean: albaniarrak eta serbiarrak. Azken bi urteetan gertatutakoek zauria gehiago irekitzea lortu dute eta egoera gaiztotu da, bereziki Kosovska Mitrovica hirian... [+]


2025-03-26 | Axier Lopez
Espainiako Guardia Zibilaren historia bat
Hemendik alde egiteko arrazoiak

Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]


Olaia Inziarte. Animalia artean kantari
“Nire izateko manera nire ardura da, baina ez nire kulpa”

Hunkituta eta ilusioz egin dut Iruñetik Oronozerako bidea. Maite dut Olaia entzutea, baita hizketan ere. Herriko farmaziaren ondoan autoa utzi eta balkoitik agurtu naute hark eta bere zakur Arak. Grabagailua martxan jarri aurretik, bueltaxka egin dugu frontoira eta Arak... [+]


Eguneraketa berriak daude