Karlos Otegirekin Euskal Literatura Aztertzen
Karlos Otegiri buruz ohar pare bat komeniko litzateke aldez aurretik; Karlos euskal literatur munduan erabat sarturik daukagu; Bergarako UNEDen B mailako ikasleei textu azterketa ematen die Zarautzko institutoan ere irakaslea da eta beste hainbat lanen artean "Pertsonaia euskal nobelagintzan" liburuaren egilea da. Txillardegik behin zera komentatu zidan: "Karlosek nik ez nekizkien gauzak ere atera dizkit nire liburuetan".
Aurkezpena eginda eta agian zerbaitetarako balioko duen esperantzarekin horra hor Karlosekin izan genuen solasa.
Badirudi, bestalde, gaur egungo irakurlegoa zabalagoa dela. Alfabetatze eta Euskaltzaindiko tituluak lortzeko ikastaldietako ikasleak, Euskal Filologiakoak, institutoetako gazteak etabar, hauen kopuruak lehen baino ugariago argitaratzeko aukera eskaintzen du.
Orduan zerikusi handia du ere literaturaren eskurakortasuna, eduki literarioaren erakarpena, nolabaiteko erraztasuna, ez zentzu xinpleenean, intrigaren erakarpenaren aldetiko zentzuan baizik. Adibidez, "Argia"k zenbat irakurle ditu?
Kontutan hartu behar da ere zenbait liburu agortuta degoela, beraz irakurri egin dira, edota saldu gutxienez. Hemen beste arazo bat planteatzen zaigu: erosi bai, irakurri ordea? Zertarako erosten da liburua? Liburua gordeta edukitzeko? Kontsumo eta propietate gosez bakarrik?
Eta badira berriro argitaratzen ari diren liburuak. Lehen aipatu ditudan horietako batzu eta "Elsa Scheelen", "Leturiaren egunkari ezkutua", "Oilarraren promesa", "Egunero hasten delako" etabar. Beste batzu ere berrargitaratu beharko lirateke. Hor daude, zain, "Haurgintza minetanu", "Haur besoetakoa", "Goiko kale", ...
Erdal argitaletxeen argitarazio lana harrigarria da. Garcia Márquez, Delibes, Camus, Hesse,... etabarren idazlanen argitaratzea etengabea da. Ez gara konparatzen hasiko, noski, baina, adibidez, gure ikastetxeetan, euskal literaturaren programakuntza egoki bat antolatuko balitz, eta zenbait testu irakurtzea eskatu, erdal literaturan Baroja, Fray Luis de León edo Lope de Vega irakurtzea eskatzen den bezala, orduan berrargitaratze lana indartuko litzateke. Eta idazle konkretuak aipatzean ez naiz kalitate kontua konparatzen ari, noski.
Beste arazo bat zera da, gure arteko literatura interesgarriena abangoardia literatura dela eta sortzen diren liburuak edo oso errazak, hizkuntza lantzeko eginak, edo oso zailak direla. Tartean hutsune sujerentea gelditzen da. Nik ez diet abangoardia literatura idazten dutenei literatura samurragoa sortzeko eskatuko, artifiziala bailitzateke beraientzat. Baina norbaitek egin beharko luke, hau da, norbaiti jaio beharko litzaioke. Conrad, Orwell, Boll, London etabarren joerako literatura, literatura, baina irekia, alegia, benetan zuzpergarria litzateke. Irakurle asko aspertuta dago, euskaragatik, euskaraz dagoelako bakarrik irakurtzen. Behin, bitan agoantatzen duzu, baina laster, interes bereziren bat ez baduzu behintzat, etsita gelditzen zara. Ez du konpentsatzen.
Egokia litzateke literatur lan bat burutzen duenari diru bat ematea. Liburu bat egiten baduzu eta, ahal den neurrian, alderdikoiak ez diren pertsona batzuek lan horrek merezi duela erabakitzen badute, orduan diru kopuru konpensagarria eman. Behar bada txapelketak, sariak antolatzea baino garbiagoa litzateke.
Joseba Alvarez eta Eñaut Alvarez aita-semeei bi urte eta erdiko, eta urte eta erdiko kartzela zigorrak eskatzen dizkiete 2023ko San Sebastian bezperan, Plaza Berrian, Etxera jartzen zuen pankarta bat zintzilikatzen saiatzeagatik. Bi urte geroago, urtarrilaren 29an... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganbera elkartearen hogei urteak ospatu zituzten asteburuan Ainhize-Monjolosen. 2005eko urtarrilaren 15 hartan sortu zuten Lapurdi, Baxenabarre eta Zuberoako laborantzaren garapena –hori bai, iraunkorra eta herrikoia izan nahi duena–... [+]
.png)
Gutxienez hamar palestinar hil eta 35 zauritu ditu Israelek Zisjordaniako Jenin hiriaren aurkako operazio militar batean, Palestinako Osasun Ministerioak jakinarazi dutenez. Hildakoen eta zaurituen kopurua etengabe handitzenari dela eta, kopuru zehatzak jakiteko zailtasunak... [+]
Contigo-Zurekinek proposatutako idatzian azaltzen da Europako eta Hego Amerikako merkatari erakunde nagusien arteko hitzarmen berriak muga-zergen deuseztatzea ekarriko lukeela, bertako ekoizleak, txikiak bereziki, kaltetuz. UPNk, EH Bilduk, PPk eta Voxek mozioaren alde bozkatu... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Añana eta Trebiñuko kuadrilletako ordezkariek eta Arabako nekazari eta abeltzainek salatu dute "mespretxu instituzional izugarria" jasaten dutela AHTren lanak direla-eta. Denera bi miloi metro koadrotik gora "lur emankor" desjabetuko dituzte... [+]
AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.
Euskal Herriko eta Kataluniako indar eskuindarrek bat egin dute PPrekin eta Voxekin, zerga ez luzatzeko.
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
Asiak jarraitzen du izaten kazetari gehien atxilo dituen kontinentea: 2024an atxilotutako kazetarien %30 baino gehiagorekin. Txina, Israel eta Myanmar izan ziren berriemaile gehien espetxeratu zituzten estatuak iaz. Osotara, 200 kazetari baino gehiago hil eta ehunka zauritu eta... [+]
“Independentziara egin beharreko bideaz” hausnartzea da helburu nagusia. Apirilaren 20an, Aberri Egunarekin batera, Berriozarren ospatuko duten Gazteon Eskutik jardunaldia izango dute azken geltoki.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]