Menditik Euskaltegirako Bidea


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Felipe Pascuali, elkarrizketa
Menditik Euskaltegirako Bidea
Elkarrizketa bat egin nahi geniola esaterakoan, "Baina zergatik niri?, ni oso apala naiz" bota zigun. Guk ordea, bagenekiela euskara ikasten orain dela urte mordo hat hasi zela, eta horretaz nahi genuela hitzegin.
Elkarrizketan atengabe mintzo zaigu, gai batetik bestera pasatuz, azkenean alemaneraz eta ingelesez ere bota dizkigu esaldi batzu eta ia ia euskarazko klase bat eman ere!
Hemen duzue heraz, Felipe Pascuali Gasteizko taberna batetan egindako elkarrizketa.
Donostiarra naiz, Donostian jaio nintzen, eta gudagatik handik irten behar izan nuen. Guda bukatu ondoren Gasteiza etorri behar izan nuen nire senideekin; aitak Donostian lan egiten zuen, baina Francorengatik bota zuten eta hemen -Gasteizen– bazuen anaia bat eta hasi zen lan egiten elektrizista bezala.
Nik ere lan egiten nuen, eta ezkondu nintzen hemen. Francoren garaiean Urreztarazurekin hasi ginen euskara ikasten.
Berak eraman gaitu nahi genuen tokira, eta ondoren orduko esperientziak kontatzeko eskatu diogu.
Duela hogei urte gutxi gora behera hasi nintzen ikasten, eta irakasleak ihes egin behar izan zuen Frantziara, eta orduan euskara utzi genuen, utzi... eta denbora asko egon nintzen euskaraz egin gabe, eta orain dela bost urte etorri zen Gasteiza nire lehenengo irakaslea eta harekin egon nintzen eta esan zidan:
-Zuk hasi behar duzu berriz.
–Bai, hasiko naiz baina ene ustez dena ahaztu dut.
–Ezetz, hasi!, eta zoaz Peli Presarekin, laguntzeko eta berarekin ikastera eta euskara erabiltzeko.
Gero AEKan egin nituen ikastaro batzu eta gero irakasten hasi naiz ere.
Lehenengo nire elkartean, Club de Montaña Gasteiz; udan eman genuen ikastaro bat Arromiz eta biok eta gero jarraitu dut Escuela de Artes y Oficios, udaletxean, etabar. Hori da gutxi gora behera.
–Nolako giroa zegoen Franco garaiean euskara ikasten?
-Oso arriskugarria zen, behar bada poliziagatik etabar; ia ia klandestinoa zen.
Ez genuen libururik, orri batzu bakarrik; liburua ez zegoen oraindik argitaratuta –Umandi liburuaz ari da, metodo hori jarraitu bait zuten–; igandeetan mendira joaten ginenean elkarrekin gure taldea, nire emaztea ere–dio poz pozik–, mendian prestatzen genuen hurrengo asterako ikasgaia; lagun artean laguntzen eta gero gure irakaslearen etxera joaten ginen.
Mendian ikasten genuen, baina irakasleak epaiketa bat izan zuen eta ihes egin zuen, juzgadotik hanka egin zuen eta Frantziara pasa zen, eta han euskal gobernukoak zeuden Baionan, eta batzutan joan ginen bisita bat egitera, eta Leizaola etorri zenean Euskadira, etorri zen Urreztarazu ere. Andoni Urreztarazu–esaten digu esplikazio gisa–, Umandi liburuaren egilea, oso liburu ona da, gramatika aldetik oso sakona.
–Ba al zen garai hartan euskal girorik Gasteizen?
-Oso gutxi, jendea oso beldurti zen; behar bada jendeak nahi izango zuen euskara ikasi baina ez zen ausartzen, polizia ere gure atzetik zebilen beti, eta oso erraza zen espetxera joatea. Giroa oso txarra zen, orain gero eta hobea da.
–Zer aldaketa eman dira Gasteizen zure ustez?
-Aldaketa handiak eman dira, orain koordinakundeak lan handia hasi zuen eta jarraitzen du, eta ez dakit... HABEko ikastaroak ere, behar bada bereziak dira, baina ahal duenak egin dezala zerbait, hemen euskal giroa falta zaigu tabernetan, kalean, elkarteetan, euskaltegiak... zerbait egiteko, astero egun bat... eta gero interesgarriak dira, nire ustez, komunikabideak, irratia; beno badugu Loiola irratia, nik etxean ipintzen dut, euskara oso garbia erabiltzen dute, guretzat oso interesgarria.
Gai aldatuz, iaz KORRIKAn parte hartu zuela eta nolako esperientzia izan zen, ea nola gertatu zen hori galdetzen diogu.
Beno, ni goizeko bostetan hasi nintzen Trebiñon, orduan Trebiñora heldu zen beste bat eta testigua eman zidan; bostetan oso ilun zen eta Euskal Herrian Euskarazekoekin kilometro bat korritzen hasi nintzen, baina azkenean bi egin... aurretik afaria izan genuen, eta afal ondoren bostak arte tabernaz taberna.
–Nolako giroa zegoen orduan Trebiñen?
-Oso ongi, etorri zen apaiz bat oso euskalduna, jatorra... eta hango jendea oso euskalduna, kontzientzia euskalduna zeukaten. Niretzat baliagarria zen hori, nik ez nekien jende horrek euskalduntzat pentsatzen zuenik.
Gero Gasteiza etorri ginen hemengo irteera ikustera eta oso ongi!
Berriro euskararen irakaskunizara itzuliz, orain zer egiten duen galdetu diogu, eta hauxe esan digu Pascualek:
Orain klaseak ematen laguntzen dut, kobratu gabe, eta astero bost egunetan, astelehenetik ostiralera. Irailean hasiko gara eta pozik nago.
Eta udaletxean?
Udaletxean beste lagun bat, Larroniz, laguntzaile da ere; Presa laguntzen du, eta zera esan zidan: "nahi duzu udaletxera joan?" orduan UCD zegoen, baina enplegatuek klaseak hartu nahi zituzten eta zortzirak bost gutxitan zezen enplazara–udaltzaingoa alboan bait dago–, joan naiz bi urtetan eta aurten jarraituko dudala uste dut.
Gizon honek erabat harritzen gaitu, goizero bi urtetan klaseak ematera joan da zezen enplazara, gero astero bost egunetan klaseak ematen ditu ere kobratu gabe...
Euskara zaila ote den galdetu ondoren, beste edozein hizkuntza bezala, esan digu, euskaraz aditza dela zailena bere ustez, eta bi edo hiru hizkuntza baldin badakizu, hirugarrena ez dela hain zaila. Hau esaterakoan alemanieraz jazotzen diren bitxikeria batzu esan dizkigu, edo ta euskara eta ingelesaren arteko erlazioak...
Bukatzeko nola ikusten duen Gasteizen euskararen etorkizunari, honela erantzun dio:
Positiboa, oso poliki poliki doa; ez da erreza, jende askok ez du denborarik, eta denbora badu ere, borondate handia behar da lana egin ondoren euskara ikastera joateko; gainera euskara ez da erraza eta abertzale izan behar da hori gainditzeko. Euskara zaila da, baina nire ustez gazteak gero eta gehiago daude prest; hori da garrantzitsuena, gazteak!
Eta honela utzi dugu, itxaropen horrekin, gazteek euskera berreskuratu eta Euskadi berreuskaldunduko dutela itxaropenean. Gu oso pozik geratu gara berarekin hitzegin eta gero, bera ere ez da tristeago geratu eta azkenean, agurtzerakoan berriro esan digu apala zela eta nola aukeratu dugun bera elkerrizketa egiteko, erantzuna ez da oso zaila, tipo jator bat delako, abertzale bat eta badaukalako zer kontatu.
Xabier ETXANIZ
15-16

GaiezHizkuntzaEuskaraBesteak
PertsonaiazPASCUAL1
EgileezETXANIZ3Hizkuntza

Azkenak
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera

Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]


2024-11-29 | Irutxuloko Hitza
Donostiako musika teknikari ezagun bat salatu dute hainbat emakumek, sexu jazarpenagatik

Atzo hasi ziren zabaltzen Iñaki Castro musika teknikariaren kontrako salaketak '@denuncias_euskalherria' kontuan, eta dagoeneko dozenatik gora emakumeren testigantzak bildu dira.


Komunikazio libreago baterantz

Azaroaren 21ean Errenteriako Torrekuan eta Badalaben egon nintzen "Komunikazio libreago baterantz trantsizioan" izeneko jardunaldian.


2024-11-29 | Euskal Irratiak
Eguberriko merkatu solidario, etiko eta euskaltzale bat Baionan

Lau egunez idekia izanen den merkatu bat antolatzen du Plazara kooperatibak euskararen aldeko beste hamar bat eragilerekin –horien artean ARGIA–.


2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasua artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


Eguneraketa berriak daude