Nola Ligatzen Duten Neskek
Azaroan 30erako nesken artean prestatu genituen elkarrizketen ondoren, eta «nola ligatzen duten mutilek» artikulu hartan promes egiten genuen bezala, honako hau prestatzen hasi ginen. Baina ez programatuta genuenez eta promesak betetzeko ohitura oraindik mantentzen dugulako, baizik eta, azkar eta pronto esanaz, mutilek bakean ez gaituztelako utzi. Berehala hasi zitzaizkigun mutiko, gazte, ez hain gazte, eta beste edadetu batzuek ere, poxpoloa berotu nahiean edo... «hi, erantzuna prestatu beharko zaie»ka. Erreplika prestatzerakoan erantzun bila beregana joateko eskatzen ziguten batzuek eta besteek.
Gu, noski, neutral papera eginaz–periodista joku honetan sartuta gaudenez–esku artean sortu zitzaigun kontrarioen arteko borroka hau modu ondratu batetan aurrrera eraman beharrean aurkitzen ginenez gauzak lasaitu nahiean ibili behar.
«Pikatu ziren, bai, pikatu...» pentsatuko dute gure markesa, erregina edo printzesa guztiek. Eta bitartean, gu hemen, luma hartu eta mutil adoleszente kuadrila baten idazkari bihurtu bagintuzte bezala erantzunaren gutuna prestatzen. Horrela bada: «Ene markesa maitea... zuk uste ez baduzu ere... eta eskua bihotzean jarririk...»
Gai honek jendea urduri jartzen du, apasionaturik: barne-barnetik sentitzen diren gauzak botatzen dira aho betez eta horrek, euskaldunon artean ere gure Manual devozionezkotik, zerbaitean, aurrera egin dugunok dexente garela erakusten digu.
Esan beharra ere badago, elkarrizketetan mila gai interesgarri atera direla. Hemen orain erabili ezin ditugunak zabaltasunarengatik noski–. eta beste batzuetarako utziko ditugunak. Esate baterako, badirela hemen Euskal Herrian, ez bakarrik gure herriaren ogizko kontserbadurismoarengatik, harreman jokabide modu eta izateko era propio batzuek. Adibidez, gure artean denbora pilo bat daramaten hegoamerikar batzuek esaten zigutenez hemengo gizona leun-leuna, leunegia ia ia, omen da... eta neskak berriz "mas ásperas que la lija del 3" zirela zioten. Latino izaerarekin ez genuela zer ikusirik.
Hemengo mutil eta nesken jokabidearen konstanteak aztertu beharrari buruz ere aritu ginen psikologo batzuekin hizketan. Baina oraingoz, psikologoei jai eman eta jende xeheen kezketatik aterako da hitza. Hala ere, ez legoke gaizki Euskal Herriko ligearen historia edo herri psikoanalisis bat bagenu. Horrek askatuago bilakatuko bagintu!
Zeren behin eta berriz konklusio gisa atera daitekeena zera da: "ligatu? Hemen gutxi eta gaizki", eta neska nahiz mutil egoera honetaz nazkatuta eta nekatuta azaltzen bagara ere, "ezin egoera honi bueltarik eman".
Badira elkarrizketa guztietan ateratzen diren puntu batuzek, adibidez, gaurko ligearen egoera azken hamabost urteotan "jaiotzeare kontrolerako" bideen zabalkundeari zor zaio gehien bat. Hau noski azken urteotako hexiketa sexualaren aldetik egin den aurrerakaban badu oinarririk.
Baina Francoren hiltzeak edo demokraziak ekarri duen egoera honek arrakasta dezisiborik ez duela izan pentsatzen du jendeak. Edo behintzat ez dela oraindik nabaritzen.
Mutil eta nesken arteko jokabideak butzuek eta besteek heziketa mailan izan dituzten desberdintasunetan ezartzen dituzte, eta oso gutxik ordea naturalezak opa dizkigun desberdintasunetan. Edo behintzat hauek nola jokatzen duten ez du inork zehatz eta garbi azaltzen.
Heziketa mailan -neska bait da betea etro daitekeena- askoz ere gogorrago izan dira neskekin mutilekin baino, eta honek giro berezia sortu izan du neskeengan. Honekin batera ezetz iraunkor eta obsesibo horretaz airtzen da jende gehiena nesken jokabide hori heziketa horretan oinarritzen delarik «berek ere oso gaizki pasatzen dutela bazekiagu» esango digute keinu konprenigarri batez. Baina ez entzuten duena eta ez esaten duena. desiratzen ez duen «ez» hori mogiezina ageri da. Kondizio falta buten seinale eta jokuaren osagarri bezala. Eta ezin beti berdin eta beti desberdin bihurtzen den joku hau inolaz ere aldutu. Hauek dira beste gauzen artean elkarrizketan agertzen diren baieztapenik ohizkoenak. Baina has gaitezen hasieratik:
«Ez diat esan nahi sakonera joanda batzuek bestesk baino askatuagoak direnik, e? Hor mito asko zegok».
«Hori egia duk, herri txikietan adibidez, Donostia edo Bilboko nesketaz marabilak uste izaten ditu, eta badakik «urrutiko intxaurrak analau, bertara joan eta lau.» zerbait nabari duk baina tira..»
Bai, batzuek bosteak baino markesagoak, baina hainbestean... denak printzesak».
–«Bai, jokabide orokorra pasibitatea duk, eta denean, e? Eta nik ez diat uste hori beren naturak eskaintzen dienik. eszepzio batzuek bazeudek eta; baina ehuneko larogei eta hamar enbor zerralduak dituk».
–«Bai, %90 muermo batzuek dituk».
–«Eta gero gainera ARGlAn ziotean matxista paperean ez gaitezen mindu, iniziatiba geroni utzi beharrean aurkitzen zirela. Edo horrelako zerbait, ezta?»
«Hauek suertatzen dituk gainera markesenak» dio beste batek.
–«Horiek matxista konpleju madarikatu horrekin kulpabilizazioa sortzen ditek mutilongan, eta orduan, haien esku...».
–«Bai, nik hori ikusten zioet %90-i. erreginak diruditela denek, eta hemen Euskal Herrian behintzat, ez zegok hainheste gaztelu».
Guk gorretaz %90 horretara jo nahi izan dugu, hor zer uste duten jakitera, eta to! %980 hori zailago da aurkitzen %10 horiek baino. Mendiak igotzerakoan mendiska batetatik bestera azkenekoa ote den pentsatzen dugun bakoitzean beste bat agertzen den era %10 horien artekoak azaltzen dira bata bestearen atzetik. %9() hori ez dago inon ere Eta gehienek. Horra... Inork ez bait du usteorokortasun herretan bere burua sartzen denik. Ez bere burua eta ez berak maite duen "itxaropen" hori eta hor dabil mundu guztia %10 estu horrern barruan borrrokan.
Azkenik. gure galderak ere horrela hasi ditugu:
Eta hango eta hemengo erantzunak bateratuz hona hemen mutil gehienek neskeen ligeari buruz buruan duten historia:
–«Eta behar badira ezetzak barra-barra botako dizkitek".
-
–«Ezin burutik pasa bion gauza izan behar duenik».
–«Horretan matxismo arazoan gertatzen den gauza berbera gertatzen duk, guri erru guztiak botatzen badizkigute ere, erantzunkizun guztia gugan uzten dutelako gertatzen duk; edo behintzat horrek laguntzen ziok jokabide guztiari».
–«Bai, %90-ek jokabide berekoi bat hartzen ditek, baina ez izatez hala direlako, baizik eta nere ustez hezkuntzarengatik bosterik egiteko prestaturik ez daudelako».
–«Eta bitartean gugan «langile amorosoarena» sortzen ditek. Bai, bai, langile konplejua sortzen zigutek».
–«Horixe, harreman lasai batzuetan baino lanean ikusten diagu gure burua».
–«Baina bestela bakardadea. A «mon vieux» gerla hori zeukagu gure baitan».
–«Behintzat hartzen den ostikada ez dadin hain gogorra izan».
–«Ar objetoarena alajaina.....
–«Nik uste Zakilizut konplejuarena datorrela, arraren mitoa desegin ondoren, bere papera bete beharra».
–«Hala ere, Zakilixut-i ez doakio botere gaizki bere moñoñarekin, ezta?»
–«Laguntasunaren gai horretan ere beste zer edo zer legokek. Adibidez, ar-eme harreman girotik at, lagun paperean sartzen bahaiz, orduan to, bazirudik inzesto konplejua sartzen dela erditik».
–«Baina badakik berek zer estaten duten, «mutilek beti berdinean ari zarete pentsatzen. Ezin pertsona bezala egon», eta orduan pertsona bezala egoteak zer eskatzen dik'' Aingerukerietan ibilizea, ala'' gezur galanta".
–«Mila eratako harremanak ditek balio, bakoitzak berea eta denak bereziak», dio azkenik beste batek.
Mintzagai izaten diren gaietan harremanei buruzko gai hau mingaina mogitu arazten duten horietakoa da. Ekin bada mingainari eta hurren arte.
Forensi Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako egoera... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]
Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.
Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]