Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

ostirala 2025eko apirilaren 04an

Meatzariak Gaur

2021eko uztailaren 28an

Minero asturiarrei elkarrizketa
Meatzariak Gaur
1944 urtean', erresistentzian zeude nak, defentsibatik ofentsibara pasatzen dira. Hauk ditugu makiak: 4648 urteak izan ziren garranizitsuenak gerrilero háuentzat. Denok dakigu zer gertatu zen azkénean honekin eta 56-57 bitartean ez dira asturinoak berriz, burrukaldiekin hasiko. Eta greba gogorrik ospatuko da berriz ere. Meatzarien klase kontzientzi 'malla oso urrutira iristen da, UGT eta CC.OO dira'hauen gidaritza daramatenak gaur arte, momentu askotan eta denbora luzez estatuko langileriaren abanguardia izatera iritsiz

Gijondik Mieres eta Turona bidean, "Asturias la roja"z mintzatzen zaigu asturiano bat.: Ezker eskubian hondakindegi pilo bat ikusten ditugu, mendiak direla dirudite, baina hura dena zaborra'hutsa da. Meategi herritan sartu eta leheník atentzioa deitzen.diguná itzalean dauden bankuetan aurkitzen diren gizon-:pilak dira. "Mineroak,dira denak jubilatuak, bajan daudenak. Zahartzaroa hartuta daudenak, gehienak silikotikoak dira; orain udaran, beroarekin ongi ibiltzen dira, bainan udazkenetik udaberria bitartean ia denbora guztia hospitalean pasatzen dute".
Meategi bat ikusi ondoren, minero bila hasten gara. Denbora pixkabat pasatzen dugu --puente egiten baitute, bainan azkenean topatzen ditugu eta gogoz prestatzen, dira gurekin mintzatzera; euskaldunak asko maite omen gaituzte asturianoek.
Z.A. Gaur egun zenbat meatzari zarete? Bataz beste zenbat urte?
HUNOSAN 26 bat mila izango dira eta pribatuetan 8 mila inguru, denetara 34 bat mila izango gara; noski barruan eta kanpoan lana egiten dugunok kontatuta. Urteen batazbestekoa berriz, 40 batekoa da, gazteenak 18 urtekoak. 16koren batzuk ere badaude, baino hauk zulora ez dira sartzen, debekatua dago eta oraingoz errespetatzen da.
Z.A. Zein da'egoera ekonomiko-laboral orokorra?
-Egoera oso larria da. HUNOSAn 250 lanpostutárako zazpi mila eskakizun deude. Mintzatzen ari direnetariko bi entrepresa pribatuetan jarduten dira eta esan digutenez bi urte dira HUNOSAn sarrera eskatu zutenetik eta gaur arte!
Lehenago aita batek bere semearentzat azken opa zuena, me ategira joan beharra izatea zen' eta gaur berriz beste irtenbiderik ez zai gu'geratzen eta 'dirua irabaziko ba genu gaitz erdi. Meatzariaren lagun tzaileak 29 mila pezeta jasotzen ditu: 7 ordu lana egiten dugu, hori bai. hainan arriskua ere kontuan izan beharra dago: oso gutxi deukagu. Barruan lanean hari garenók, gar bi konturatzen gara ez dagoela seguritaterik, duela 25 urte bezala posteatzen dugu; posteak egurrez koak dira normalki, kasu batzuetan (HUNOSAn) burnizkoak erabiltzen, dira bainan kasu kontatuetan.
Z'A Posteatu eta bete, zer da hori?
Meategiaren barrua ezagutu gabe oso zaila da barnean gertatzen den guztia jakitea. Zuloan aurrera goazen neurrian, atzean hutsune bat geratzen da, hau zenbat eta haundiagoa izan, lurrak gero eta gehiago tiratzen du. Sapaia eroro ez dadin eta hormak ez dezaten, posteatu eta lurrez betetzen degu.. Pikatzen ari garen lekutik 4 metrora egon behar lirateke hau egiten, baino askotan 50 metro aurrera joan eta posteatu eta bete gabe dagoela konturatzen zara. HUNOSAK errespetatzen du neurri hau. Gertatzen diren istripu asko arrazoi honengatik izaten dira. Errespetatzen ez diren kasutan zerbait lortu nahi izango bagenu, urte osoan greban pasa beharko genuke, berdin beste gauza batzuei dagokionez.
Z.A. Zeintzuk dira. beste gauza horik?
Gure meategian, dena. Itasi trasladotik, garbiketako gelak. etab... 30 lagunaka igotzen gara kamioietan. eguzkia egiten duenean hautsarekin ezin da bat- gelditu. Iriste.n zara dutxetara eta "san mejores les cuadres que tinen les muies que el cuarto de aseo". Egoera, hau "Higiene y Sanidad"era salatu genuen. bainan,: ez zuten ezer egin.
Z.A. Zahartzaroa, zenbait urterekin har dezakezue?
–Gure lanean, urteak ,ezer gutxi esan nahi dute. 65 urtetan egon behar da zahartzaroa. bainan ez dut ezagutzen inor, urte horik bitartean 'minan jarraitzen deniki Erretiratzea. ez gara iristen ez zarelako iristen eta ez dugu kontatzen --edo gaisotasunez erretiratzea. Azken kasu honetan ehuneko 55 bakarrik ordaintzen dute eta heriotz kasuan, sendiartekoiei milioi, erdia.
Z.A Mekanizazio eta seguritate m,ailan, zer pauso eman dira?, l
Pauso handiak eman dira, adibidez pikatzaileentzat. Hauk. heren lanean izugarrizko hautsa tragatu behar izaten zuten, orain "inyección de agua", deitua erabiltzen dute. Pikatzen ari diren puntura ura botatzen dute. horrela ez da hainbat hauts arrotzen. Bestetik. makina ruso moderno batzu ekarri dituzté.''rozadora" deituak. produzioa gehiagotzeko oso onak dira. bainan seguritate mailan oso arriskutsuak. Makilla hauk asko pikatzen dute, diagonalean. beraz makina gero atzera etorri behar da eta ezin da operazioa egin arte posteatu. beraz sapaia erortzeko arriskua dago.
Haizegailuei dagokienez, HUNOSAn pauso handiak eman dira, meategi barruan izugárrizko beroa egoten da; gaur airea sartzeko bitartekoak jarri dituzte. bainan ateratzeko ez dago ezer: mendiko meategietan gauza asko zailtzen da. galeria bukatu arte airerik ez da sartzen
Z.A. Istripuak, hildakoak, nola gertatzen dira hauk?
-Harrigarria da 15 egunean behin hildakorik ez egotea. Hau lehenago aipatu dugun seguritate ezarengatik da. Eta hasu hauetan, errua langilearena da!! Hau esaten dute entrepresarioek. Zigarroa piztu delako kaskorik gabe zegoelako etab...
Z.A.Gertakizun hauen aurrean, nola erantzuten dute langileek eta herriak?
Lehenago beti egoten zen erantzunen bat, greba. manifestaldi. etabarren bidez Baian gaur jendea ohitua dago. ni jaio nintzenean ere istripuak bazeuden eta gaur baino gehiago gañera. alde hatetik gaur baino lagile gehiago zeudelako eta bestetik gaur baino teknika aurrerapen gutxiagorekin.
Honek esan ziguna berbaiezteko aukerarik izan dugu. Turongo meategi bat ikustera joan gara. Aurreko egunean beste batean istripu batean bi minero hil ziren eta hemen normalitate osoa nabari da, bainan honek hadu beste arrazoirik ere. HUNOSA-. ko konbenioan lehengo urtean, klausula bat sartzea lortu zuten sindikatu eta entrepresarioek. Hau dio: "Urte betean greba politiko eta sozialik egiten ez bada, plus berezi bat ordainduko zaie". Eta langileek honen aurrean erantzun egin dute. Baino dena ez zaie ongi irten, lehengo urtean klausula hori bete zuten eta azkenean langileek greba egin behar izan zuten ez baitzien ordaindu nahi plus berezi hori.
Z.A.- Sindikatuei dagokienéz, nola zaudete ?
-Langile gehienak daude sindikatuak eta gehienak CC.OOen. Hau normala da hemen, PCEk betitik izan baitu tradizio handia Asturiasen, bainan UGTren indarra ere kontuan edukitzekoa da.
Lehenago genion bezala, ia denok gaude afiliatuak. bainan kasu askotan afiliatuek ez diete kasorik egilen sindikatuen zuzendariei. bai konbenioetan bai grebetan, meatzariek odola nola daukaten ahal erantzuten dute.
50 urte inguruko méatzari batekin elkartu gara. Gaztetan makiei jana eramaten ibiltzen omen zen, betitik PCEkoa, bainan Carrillo eta Camachorekin ez dator batere bat. "Que Franco mato a mucha gente, no mató a todos los que habia que matar" dio serioski, burokrazia, dirua alperrik galtzea, iraultzaren aurka joatea, hau ez omen da PCE altxalu zutenek antolatu zutena, ez eta ere Comisionesi izen ona eman ziotenak: Kasta honetako jende asko geratzen da oraindik meatzari munduan "Metralleta hartzeko egutia iristen denean, buru asko mozteko daude hemen". Mindua dagoela ez dago dudarik
Z.A. Hemendik aurrera langile kopurua, gebiagotzen ala gutxiagatzen joango da?
Momentuz lan asko dugu. eskakizun pilo bat daude meategi guztietan eta hau seinale ona da, bainan dena dela ez dakigu; kontuan eduki behar baita Estatuko egoera politikoa nola dabilen. Bainan hemendik salatu nahi duguna hau da: geldi dauden meategi guztiak ia zergatik ez dituzten martxan jartzen Batzuetan milaka milioi gustatu zituzten prestatzeko eta ez dakigu zergatik itxiak dauden. Ez dituzte irekitzen ez duteIako nahk dena hankaz gora bota nahi dute.
Meatzarien herrietatik pasa garenean,bi gauza berezi nabarmendu ditugu; alde batetik tristura eta bestetik urbanizazio mailan kuartel hutsak ematen dutela. Etxe guztiak berdinak, ladrilu gorria eta txikiak.
Z.A. Entrepresak egiten al dizkizue meatzariei etxeak?
-"Viviendas industriales" deitzen zaien etxeak badaude eta hauetako kondizioak nahiko txarrak izaten dira. Datu kurioso hezala, ikaztokirik gabe daude eginak hemen Mieresko barriada osoak. Hau kontutan izanik meatzariak hilero ikatza erregalatua izaten duela etxean erretzeko: bestetik. oso txikiak dira familia hiandirik behintzat ezin duiteke inundik sar.
Bestetik , jende guztiak ,kuartelak deitzen die etxebizitza hauei. polizienen berdinak baitira. Bainan hauk hobe dira baterez baino; Turon inguruan adibidez izugarrizko falta omen dago.
Z.A. Kutsadurarik ba al duzue?
-Hemendik ongi serbituak gaude. bai barruan eta bai kanpoan.Barruan grisu salizeko eta erregalatzeko daukagu: hau osasunarentzat oso txarra da. bestetik suarekin kontu handiz ibili beharra dago, bainan ez da zigarro bat pizteko arriskua hakarrik, baizik eta pikatzen ari direnean. askotan saltatzen dute txispak eta esplosio bat egon daiteke. Bestetik. pilatzen den hautsa beldurgarria izaten da. Bien nahaspenak hainbat meatzaile izorratu ditu bizi guztirako; silikotikoz beteak dauzkagu gure herriak.
Kanpoko kutsadurari dagokionez aideko kutsadurarik apenas ez dago. bainan errekak beltzak doaz. Meategietan ikatza garbitzen erabiltzeu den ura zuzenean errekara joaten da. Urtean behin, errekak dragatu egiten dituzte azpian dagoen ikatza jasatzeko eta berriro ere jarrai aurrera.
Eta azkenik hondakindegien arazoarekin topatzen gara. Asturiasen mendi faltaz egongo bagina bezala. mendi artifizialak egin dizkigute. zikinak eta itxusiak gainera. Hondakindegi askok urteak daramatzate bide bazterretan, herri aldamenetan, denak ikatzari kendirtako zaborrez eginak daude. Gaur, zenbait neurri hartu da, adibidez, hondakindegien gabiean lur kapa bat botatzea gutxienez belarra atera dadin bestela sasi miserable bat ere ez baita irtetzen.
Ekologi ikuspegitik, beste kalte handi bat ere egin dute meategiek. Lehenago lurralde hauk denak uretan oso aberatsak ziren, ur azpian izugarrizko ur pilak zeuden. hori esker ganaderitza aurrera ateratzen zuten;gaur . meategisk aurrera doazen heinean ur hori desagertu egin da eta ganaderitza arrisku bizian dago.
Polio, Nicolas, Pola de Sama, San Nicolás, Barredo, etab. luze bat. Barredoko meategian gaudela, garai bateko meatzarien ohitura eta obiturak galdu dituztela esan digute. Inguru guztia kotxez betea dago, langileenak direla ez du inork ukatzen: Zulora beren bokata eta ardo zato –borobila izan beharrean luzazka da, patrikan sartzeko– daramatzate; lehenago emazte edo familiartekoak etortzen omen ziren janaria ekartzera.
Irteeran bai, ez dirudite pertsonak,burutik hanketara beltzak irtetzen dira eta, eguzkia badago, begiak itxita, zazpi ordu argitasunik ikusi gabe egon ondoren eguzki izpiak itxutu egiten baitituzte Lehenengo dutxa, askok bu zo ta guzti hartzen ornen dute, erropetako ikatzak ere botatzeko, zerbaiten premia izaten dute noski.
Z.A. Jakin dugunez meatzarien klase kontzientzia gutxiagotzen doa, egia al da?
-Ez da egia betiko klase konizientzi ttinkoarekin jarraitzen dira esan digu Comisioriesko abokatu batek. Betiko elkartasuna, patroi burgesaren aurkako izpiritua. burrirka zaletasuna etab. ez dira gutxitu. Bainan egia da gaur arazo handi batekin topatzen garela; gaur meategietan jann eta jabe erreformistak dira politika mallan hitzeginez. PSOE eta PCE beti izan dira hemen indartsu mugimendua honek gidatzen duten neurrian. indar iraultzaille guztia asko jaitsi da' bainan egoera zailetan sindikatuek ez dute zer eginik. Dena dela. gaur meategietan benetako Ejerzito Iraultzaile bat dago.
Hemen, meategi iraultzailearen exenplu bezala, Escar jartzen dugu.
Hau betitik denarengatik geratu da. Burgosko epaiketetan 1975eko hauziak Euskadin gertatzen diren erailketak etab...
Bukaera ematerakoan. Euskal Herriko gaia irterzen da eta hau esan digate: "euskaldunak asko maite ditugu hemen. Orain arte berri okerrak izaten genituen eta jendeak ez zituen gauzak ongi ulertzen gaur zenbait alderdi politikori esker eta demokrazi estu honek uzten dituen zirrizuen bidez gauzak zehatzago jakiten ditugu''.
Jende irekia; Euskal Herriko nekazariekin tankerarik badute zenbait mailetan. Itzultzean, silikotikoen hospital aurretik pasatzen gara; orain erdi hutsik dago, baini hilabete bat barru leku falta izango dela esan digute. Gizon hauek itxuraz ez dute ezer, baino birikak ustelduta dituzte. Meategietako beste errealitate triste bat, baino bere alderdi onik ere badute, makien sentimendua ez dago oraindik hila.

Seguritate faltaz gertatzen dira hildakoak.
Ibai beltzak, hondakin mendiak, dira ekologi mailako kalteak.
Mekanizazio mailan aurrerapen haundiak egin dira.
22-24

GaiezEkonomiaLehen sektoMeagintza

Irakurrienak

Matomo erabiliz

“Umeak ez dira ongi etorriak Debako udal liburutegian”

Mikel Garcia Idiakez

Haurtzaroaren denbora

Iñigo Martinez Peña

Segurtasuna, etorkinak eta beldurra

Kimetz Arana Butroe

Pippi Kaltzaluzek 80 urte bete ditu, beti bezain iraultzaile

Mikel Garcia Idiakez

“Neutrotzat aurkezten dena, egiaz, ideologia nagusiaren konplizea da”

Danele Sarriugarte Mochales

Azkenak

2025-04-04 | Xabier Letona Biteri

Ertzaintzak Etxarri II gaztetxea hustu du Bilboko Errekalde auzoan

Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.

2025-04-04 | Mikel Reparaz

Artikotik Kantaurira

MULTIMEDIA - dokumentala

2025-04-04 | ARGIA

Langile bat hil da Agoitzen obra batetik jausita

Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.

2025-04-04 | ARGIA

Euskaraldia Hika-rako 83 herrik eman dute izena

Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]

2025-04-04 | Ainhoa Mariezkurrena Etxabe

Interview. Urez eta hondarrez

Lurra zapaltzeko moduak

Interview. Urez eta hondarrez
Egileak: Telmo Irureta eta Mireia Gabilondo.
Aktoreak: Telmo Irureta eta Dorleta Urretabizkaia.
Zuzendaria: Mireia Gabilondo.
Konpainia: Tentazioa.
Noiz: apirilaren 2an.
Non: Victoria Eugenia Klub Aretoan,... [+]

2025-04-04 | Beranduegi

5x15: Bergarako besarkada 2.0

MULTIMEDIA - Beranduegi

2025-04-04 | Sustatu

Kneecap filma, orain euskarazko azpitituluekin

Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]

2025-04-04 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Haur filosofiari buruzko podcasta igandean estreinatuko du ARGIAk: ‘Galdera Basatiak’, Iñigo Martinezek gidatuta

Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]

2025-04-04 | Euskal Irratiak

Beñat Molimos: “Herritarren babesari esker du Laborantza Ganbarak iraun hogei urte hauetan”

Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.

2025-04-04 | Unai Lomana Uribezubia

Itsasadarreko tunelaren obretarako leherketak legeztatzearen aurka mobilizatuko da ostiral honetan ‘Subflubiala Ez!’

Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.

2025-04-04 | Xabier Letona Biteri

Kutsadura maila handi eta arriskutsuak behatu dira Zubietako erraustegiaren inguruetan

Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.

2025-04-04 | Olaia L. Garaialde

Instituzioek preso atzerritarren birgizarteratzea oztopatzen dutela salatu du Salhaketa Nafarroak

Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.

2025-04-03 | Eneko Imaz Galparsoro

Netanyahuri babesa erakutsi eta Nazioarteko Zigor Auzitegiko kide izateari utziko dio Hungariak

Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]

2025-04-03 | Eneko Imaz Galparsoro

Hezkuntza saila eta sindikatuak ostiralean bilduko dira, eta akordio bat lortzeko nahia adierazi du Jaurlaritzak

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]

2025-04-03 | Unai Lomana Uribezubia

‘Guggenheim Urdaibai Stop’ek Urdaibaiko proiektuaz hitz egiteko bilera eskatu dio museoko zuzendari berriari

Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]

Eguneraketa berriak daude