Iruineko espetxean egondako preso bati elkarrizketa
Preso sozialei galdezka
Uztailaren 29-an "consejo de ministros" bat ospatu zen. Bertan, aldakuntza bat onartu zen: pgnitenziar instituzioetako arautegiaren aldakuntza. Baina ez da ofizialki agertu hil honen 2rarte.
Penitentziar erregimen honek funtzio asko ditu. Horietatik bat hau da : presoa gizartetik kanpo ez aurkitzea. Hori esaten dute. Baina honetarako aldakuntza batzu behar dira. Preso soziala klasifikatu egin behar da. Orain arte ez zegoen epe bat klaszifikazio egiteko. Orain bai. Epea 45 egunetakoa izango da. Orain "cárcel abierta" espetxeak ugaritu egingo dira. Oraingoz bost "cárcel abierta" bakarrik daude Estatuan. Espetxe hauen helburua hau da: presoa kanpora ateratzea. Egunez lanera joatea eta gauez espetxera berriro, lo egitera. Irteera hauk desberdinak dira: 4 ordu, 48, 72 eta batzuetan aste batekoa. Presoaren konportamendua ikusi behar da. Irteera hauk sari bezala ematen dituzte. Jokaera, disziplina ona badute eta lana egiten badute. Zigorra gutxitu egingo da: 40 egunetatik 16 egunetara. Bisitetarako intimitate gehiago izango etab.
Aurrerakada bat da puntu hauk aldatzea. Baina gauza asko lehen bezala daude.Eta gauza oso inportanteak gainera. COPEL-ek aldakuntza eskatzen zuen. Penitentziar instituzioen arautegiaren aldakuntza. Baina ez azaletik. Azaletik bakarrik aldatu bait dut arautegia. Borrokan aurrera jarratitu behar dute, noski.
Ondoren elkar-hizketa bat eskeintzen dizuegu. Iruineko espetxean preso egondako batekin.
G Nondik pasa zara?
-- Toki hauetatik pasatu naiz: Iruinea, Donostia, Bilbo, Madril, Zaragoza, Teruel, Guadalajara. Zamora, Burgos eta Gasteiz.
G- Zer da gartzela zuretzat?
-- Gartzelan gauza asko ikasten dira. Baina batetik bat ez dakitzazun gauzak. Lehen aldiz sartu nindutenean gartzelan, ez nekien auto bat irekitzen. Ezta ere konduzitzen. Ordutik sei aldiz sartu naute gartzelean. Eta kasu guztietan, autoak lapurtzeagatik eta ilegalki konduzitzeagatik.
G -- Nola bizi zara? erregimena, funtzionarioak, palizak. Funtzionarioak laguntzen zaituztete? Funtzianarioek borroka egin dute; bere eskuhideen alde.
Gartzela gehienetan erregimena osn txarra da. Hirugarren mailako gartzeletan ez hainbeste. Komunikazioak oso txarrak ~lira. Bi berjek separatzen gaituzte ; bi metro edo separatzen gaituzte. Liburu batzu sartzen dira. Baina aldizkariak ez. "Hola" eta deportibak bakarrik ikusi ditut. Sanital erregimena izugarri txarra da ere. Palizak ikaragarirak dira. Benetako erahilketak dira. Nik inkesta bat egingo nuke. Teruel-en 1974-tik 76-ra egon diren presoen artean. Toki batzuetan izugar'riak dira: Teruel, Ocaña, Zaragoza, Zamora, Bilbo.
G -- Funtzionarioak, erregimenaren base bezala. Txibatoak. Presoaren degradatzea...
Funtzionarioek ez dute honetaz hitz egin nahi. Txibatoak lan haundia egiten dute. Txibatorik gabe funtzionarioak ez dira azertaz enteratzen. Funtzionarioel, cre Gartzeleko Arautegia aldatzea eskatzen dute. Redentzioa justua iruditzen zait. Indulto bereziak ez ziazkit gustatzen. Asakatasun probisionala ere ez. Familiarik,ez dute askok; lagunik ere ez. Horregatik zigorra beteko dute hauek. Naliiz askatasun probisionala eman.
Zuzendariak faltsoak dira gehienetan. Promesa asko egiten dituzte. Baina gero iz dituzte betetzen. COPEL agertu ondoren asko nabaritzen da. Iruinean bederen. Eta beste gartzeletan uste dut baita.
G -- Lana. Presoaren esplotaziaa. Estatuak ez du dirurik gastatzen gartzeletarako. Medizinak ere gartzelean egiten dira. Gainera esplotatu egiten du presoa. Lan asko egiten duzue tallerretan: baloiak, loreak, etab. Zenbat kobratzen duzue benetan? Eta zenbat prometitzen dizuete?
-- Estatuak ez du ezer galtzen. Medizinak Nafarroako Hospitalak ematen ditu. Beste gartzeletarako Seguridade Sozialak. Presoen esplotazioa izugarria da. Nik inkesta bat egingo nuke. Zenbat lan egiten duen presoak. Eta zenbat kobratzen duen.
G -- Bereizkuntza bat dago "gradutan". Hori esijitzen du Gartzeleko Arautegiak. Baina ptaktikan ez da betetzen. Zer iruditzen zaizu?
Graduzko bereizkuntza ez da betetzen. Bereizkuntza hau tontakeria bat iruditzen zait. Gainera edozer gauza egiten dute. Nik ez dut hau ulertzen: 17 urtetakO preso bat (moto bat lapurtzeagatik) atrakadore, asesino eta bioladoreekin batera er:imatea.
Carabanchelen, 16 urtetako preso bat ikusi zuten 7garren galerian. Galeria hau haundientzat da. Mutil horren fitxan 21 urte jarri zizkioten. Bestela reformatorioan egon behar luke. Eta horrela gartzelan.
G -- Komunak/Politikoak. Ze diferentzi daude? Alderdi politikoek ze postura dute?
Nik ez dut diferentziarik ikusten. Guztiok preso gaude. Guztiok batera gaude. Elkarrekin bizi gara. Politikaz ez dut asko ulertzen.
- COPEL. Zer iruditzen zaizu? Zer da COPEL?
-- COPEL presoen organizazio bat da. Presoen familiarrak badaude baita. Oso ongi dago eratua.
G -- Kanpaina bat egon da COPEL-en aurka. COPEL-ek erakunde harmatu bat omen du. Eta gartzeletan bonbak jarri omen ditu.
-- Gartzelak botatzea, txikitzea, deusetea ongi iruditzen zait.
Apaizak, monjak, asistente sozialak... Zer egiten dute? Presoa laguntzen dute?
-- Apaizak ez dute ezer egiten gartzelean. Meza ematen dute eta erlijioa irakatsi.Monjak ez ditugu ikusten. Fotoetan ere ez;"Redención" aldizkaria ongi dago. Horrela beste gartzeletako gauzetaz enteratzen zara... Bisitak ez du hainbeste interesik.
G- Homosexualitatea gartzelean...
-- Funtzionarioak ere badaude. Nik ikusi nuen funtzionario bat preso homosexual batekin. Esaten ahal dut non eta nor zen
24
GaiezGizarteaSektore bazPresoak