Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abenduaren 01ean
Unibertsital Barrutia Eztabaidan
Euskal Unibertsitatea ahotik ahora dabilenez gero, mundu honetako zenbait gizoni inkesta egin die unibertsitari talde batek, Zeruko Argiarako. Ahal den eran eta apurka apurka agertzen joango zaizkizue egindako inkestaren erantzunak,
Jose Luis Lizundia
Euskal Herriaren desartikulatze kronikoaz, eta unibertsital barrutiarena da kasu bat, aspergarri izan arte idatzi eta mintzatu naiz, eta aski da.
Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroa hartuko lituzke oraingoz, baina hasieratik Ipar herrialdeekin nolabaiteko harremanak bideratuz, Logroñoko probintzia, hots, Errioxa, sartzea ez litzateke txarra, gaur Zaragozaren barrutian baitago, Nafarroa bezalaxe; horretarako errioxar erakundeei, "instituto de Estudios Riojanos" eta antzerakoei gomit egin.
Biderik egokienak, bat eta lehendabizikoa, oztopo hori kentzea; 2) EKT, EKM eta antzeko unibertsital taldeek kanpaina gogor eta zaratatsu bat muntatzea (hasiak dira horretan;3) edonon barreiaturik dauden irakasleak horren alde izena ematea; 4) euskal kulturgintzan dihardugun guztiok ere hori berori egitea; 5) alderdi politiko guztiek pundu honetan bere atxikimendu zehatza agertzea 4) Euskaltzaindia, R.S.V.A.P. Azkoitikoak eta Iruineakoak, eta beste euskaltzale erakunde eta kultur elkarte edo erakunde guztiak Estatuari eskabide konkretu hau egitea; 7) Lau Diputazioei ere bere postura argitzera bortxatzea; 8 ) Euskal Herrian diren Fakultate dekanoei ere bortxatze bera.
Bestalde, Unibertsital Barruti Biltzarre bat antolatu behar litzateke, bi Sailekin, bata fakultate dekanoek, eskola berezien zuzendariek eta ikasleen ordezkariek osotua, eta bestea "Patronato" gisakoa, Diputazioen ordezkariek ( gaurkoak baino demokratikoagoak, noski), Euskaltzaindiarenak, Ikastolen Konfederakundeenak eta antzerako Euskal Herria, Hego Euskal Herria bederen, hartzen duten erakunde eta kolegioena, hala nola Arkitektoena.
Honekin ez dut gaitsezten beste zenbait pundu, asko bait dira oraindik unibertsital antolaketa batetan. Bakarrik, eta egungo moduko egoera batetan eta Barruti arazoari begirako gainegiturari begira da hau.
Oinati bakar eta indartsu bat izateko azkenengo esperantzak joanak dira, nonbait, bera inoiz esan dudan bezala gure Oxford, Heidelberg, Harvard gure neurriko izan zitekeena, edo nahi baduzue Oinati-Bergara bikotea, giza eta zientzien habi hurbilak. Baina gaur, Lejoa, Deustu ( hemen ere hiru lekutan, Konpñiakoa Deustuibarrean, Ekonomikatakoa Sarrikon, Magistergokoa, Berrizmendian ) ; Basurtun, Ingenari Eskola, Gasteizen, Unibertsital Kolegioa, Bergaran, UNED delakoa; Donostian zehar barreiaturik dauden Fakultate eta Eskolak, Iruineko Opusena eta Zaragozaren menpean dauden bi Unibertsital Eskola ditugu. Guzti hau Iparraldekoak kontatzeko eta bat edo bat ahazturik uzteko arriskuan.
Zentru planifikatze kontuan, bateratuz joan behar litzateke, gutxienez Bizkaian dauden guztiak Lejoaruntz bidali (noiz ikasi behar ote dugu Lejona euskaraz Lejoa dela, n galduaz eta bertako euskaldunek j esaten duten eran, ez gaztelaniazkoan, noski eta ez Leioa, Lexoa, Lexona, Lejona ?), eta Bilbo inguruan bertan dagoen sakabanatze barregarria kendu. Iruinekoak nafartu, euskaldundu, hainbeste sakabanatze prolema ezbaitago. Donostian ez nuke fakultate gehiagorik jarriko orainarte Gipuzkoa ez baita izan hain hiriburuzale, eta Gipuzkoak behar dituenak Oinati-Bergararuntz abiatu. Arabak ere bere Fakultate edo Eskolak izateko eskubidea du, eta gainera hainbat eta hainbaten beharrizana du Euskal Herriak Kolegioarena izango, Uribarri-Ganboa alderuntz Oinati-Bergara eta Bizkai alderuntz hurbiltzen den lekuren bat baizik.
Bi ertz oraingoz ( hirugarrena Iparraldekoa izango litzateke) izango lituzke Unibertsital Barrutiak Euskal Herrian; bata Iruinea eta bestea Lejoa, eta erdigune bat, Gipuzkoa-Arabarena, Oinati-BergaraGanboa. Falta diren unibertsital eskolak hemen jartzera joan, adibidez nekazalgo basa bide eta antzerakoak Araba partean. Zientzi Ikerketa Zentru bat Bergaran, Oinatin giza jakintzakoak, euskara huteezkoFakultate eta Ikerketa Zentruak. Oinati-Bergara, egun, apartetzat joko dute zenbaitzuk, baina Bilbo-Baionako autobideari, Maltzaga-Mirandakoa gehitzen zaionean, Debarroa, Euskal Herriaren bihotza gertatuko da. Erdigune hori izan daiteke, baita Erretoralgo Kontseilaren bulego zentrua ere.
Dena dela, unibertsital arazoa ez dut ikusten herrialdeen beharrei loturik zertan izan behar duenik, Euskal Herri osoa renak baizik, berai gure Nazioak bi Mendikutza Fakultate behar baditu, hiru Letretako, bat Basa Inginaritzakoa, horiek jarriko dira eta ez beste, herrialdeekin pixkabat ahazturik. Berdin hain beharezko ditugun Institutuen; adibidez, Ozeanografiakoa, bat ere ez dugu eta bat aski dugu, Santurtzin, Pasaian edo Saturraranen jartzeaz.
Gure Herri Langilean milaka lagun dira unibertsitate baten ateetatik igarotzerik ez dutenak izan ; horientzat aukera bereziak antolatu beharko lirateke UNED gisako zentruak nonnahi jarriaz, lantegietatik hurbil edo bertan, baina euskaldun edo euskalduntze unibertsital sistima bati atxikiaz, bertora joango den langilea.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#2
#3
#4
Danele Sarriugarte Mochales
#5
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Eguneraketa berriak daude