Euskalerri'ko Ereskin Zarrena: Alboka


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Maren Barrenetxea, albokari buruzko elkarrizketa
Euskalerri'ko Ereskin Zarrena: Alboka
Ba'genkian azkenengo urte bi edo iru auetan benetako zaletazanaz lebillena alboka gayetan Barrenetxea'tar Maren galdakanotar txistulari gaztia. Bai-ta -ba'genkian maite lebazanak eusko-eresi ta eusko-errijakintza edo folklore, bana, uste ez-gendubana zan, ain zakon zartuta dagonik ereskin edo instrumento oyen ikastaruan, beragaz izketan asi geran arte gai oyetzaz. Ori ikusirik, nor Maren bano egokiagorik alboka'tzaz zerbait esan daizkigun gure irakurleantzat?
Ori dala-ta, alengindu gera beragaz aurkitutzen, da aurkituaz batera itandu dautsegu. Orren zakon sartuta zagon ezkero alboka ikasketan, esan nai daustasu zerbait «ZERUKO ARGIA'ren irakurliantzat?
–Badakizu, "Basojaun", atseginez irakurten dodana euskal-astekari ori, ta, alanda ze, itandu nai dozune erantzungo dot dakidana-ta.
–Zu txistulari izan zara, bera maite izan-dozulako ta, zelan edo non asi zinan alboka ikasten?
–Erri'ko "Andra Mari" eusko jantza taldian, orain irabat urte. Talde-onen urtera askotan albokari biarra izaten genduban, éta zarritan eurokaz ibilli biarra izaten neban-lez, zaietu egin nintzan ereskin orregaz, batezbere jakin nebanian Euskalerri'ko ereskinik zarrena dala ta ikasiten asi nintzan.
–Euskotarrok daukagun ereskinik antxinakuena, zaurrena dala dinozu, eta beste asko-be orretan gagoz, noztik eta nondik etorri da?
–Orain artian dakiguna da, anaika edo milleka urtiak dirala euskotarrak alboka zoñua erestutzen, joten lebala. Eztakigu nondik edo norgandik artu leban, orixe jakingurian gabiltzaz azpaldian eta balitzake noz edo noz itaun orreri biardan jakintzaz erantzan al-izatia, bana, gaur ezindot geyago ezan gaiorretzaz.
–Beste abenderri edo laterri'ren baten bai-alda alboka'rik?
–Garcia Matos irakasle jakintsuak dinozkanez, albokatren antzekuak ba' dira Grezia'ko Temos ugartian, India eta bai Errusia'n be, bana esan doganez, guriaren antzekuak bano, ez bardinak. Au argiago irakutsiten emoteko "Andra Mari" taldiak argitaldu leban idaztitxubat, "Folklore Vasco" deritxonan, ikusi litzake guk esan dogun bailo garbiago.
–Txistua edo algoka da errazagua erestu edo joteko?
–Ikasteko txistua da errazagua, bala joteko alboka.
–Ereskin orregaz, alboka'z erestu litzake edozein eresti edo musika?
–Ez, arin-arinka edo jota eta biribilketa bakarrik.
–Zergaitik da ori?
–Orain dagon eran eztaukolak orretarako biar diran ereski edo notarik. Aurrerantzian aleginduko gara ta ikusiko dogu norano erdaten geran erestukeratan.
–Poztutzen gera, Maren, zure zaletasanaz eta eresitrako daukozan adimenez. Zenbat albokari lez zarealdi-anetan Euskalerri guztian?
–Joten dogunak amabost, geyenak Bizkaya'n eta bi edo iru Gipúzkoa'n. Balitzake goyago egotia joten dakienak, bana eztabe joten esan dogunok bano.
–Ikasten badabil inor?
–Bai, nigaz dabiltz Barakaldo'ko gazte bi ta, ba'litzake bestenbat ibillitia-be.
-Orain illa bi edo iru esan seuston Paris'era juango ote inan alboka jotzen, egin zenduban ibilketa ori?
–Bai, igaro dan Orrilla'n Zuluaga'tar Erromualda "pandero" jotzallia lagan dodala ta Bilbao'ko Gaztedi dantzaria' kaz batera juan nintzan.
–Eta erestu zenduban?:
–Bai birritan, Paris'en bertan da alboratxuago dagon "Teatro del Este de Vitri" deritxon antzokian.
–Zelan urten leban?
Ondo uste dot, ze txalotsarik asko entzun genduban-da.
Ederto dago guztiori, Maren, pozgarria da benetako galdakanotarrontzat, zu-lango gazte'aren kemena ta euskaleresi zaletazana. Zu-lango gaztiaren biarra daukago, gure oiturak eutsi ta garbituteko.
–Azkanez, esan naidozu zerbait geyago?
–Bai. Neure ezkerrik biotzokorrenak, Gaztelu Elexabeitia'ko (Arratia) Bilbao' tar Joxe-Mari albokari zarrari, larogei (80) urtegaz jotzen dau alboka, beragandik ikasi dodazelako albokaren gausa asko.
Oyetara egingo dogu zeu ta oyen onerako
BASAJAUN

Barrenetxea'tar Maren
7

GaiezKulturaMusikaMusika tradAlboka
PertsonaiazBARRENETXE1
EgileezBASAJAUN1Kultura

Azkenak
2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk

Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.


Eguneraketa berriak daude