Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2024ko azaroaren 25ean
Bergarako Distantzi Unibertsitatea
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Pare bat hilebete bai, Jesus Arpal harrapatu nahirik ari ginela. Madrid-Bergara eta Bergara-Madrid arteko haren joan-etorriek ez ziguten, ordea, noiz-nahi betarik ematen.
Irailak eskola giroa dakarkigu baina, eta Bergarako Errege Seminarioan ere, duela sei hilabete inork sumatu ere suma ez zezakeen unibertsitari mugimendua mamitzen ari da. Haserako mare-magnum honetan aurkitu dugu Arpal zuzendaria, liburuz eta paperez josiriko bulego moduko probisional batetan.
Aspaldiko partez, unibertsitari giroa gaurkoz Bergaran berri den arren, zuzendaria, aldiz, arras ezaguna dugu. Zaragozan jaioa, Filosofiaz (Historia saila) lizentziatua, 1967an Bergara etorri zen lehen, aldiz irakasle bezala. 1971 urtean Bilbora pasatu zen soziologi irakasle, eta 1975ean Madridera, UNED (Universide Nacional de Educación a Distancia) delakora.
Bergaran egon zen lau urteetan, "Los Garagarza de Elgoibar» (Sdad. Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones. Donostia 1973) ikerlana burutu zuen bere lizentziaturako tesia gisa. Horrez gainera, Bergarako baserritarren demografia eta giza-konportamendua aztertu zuen, eta Bilbon egon zen garaian, berriz, Santurtzin gauza bera egin zuen, gero Bergarakoarekin gonbaratuz. 1973 urtean Euskal Ikerlanetako III Basauri Saria irabazi zuen, bere Antropologia social de una comunidad histórica en Guipúzcoa .
Edozein modutan, bere jakintza eta ínteresaz, euskal mundu barruan bertako hainbat baino askoz ere murgilduago diharduen arren, Arpal maitekiro baina defentsiban mintza da, inork ezer esan aurretik, berak bere etorkin-tasuna behin eta berriz gogoraraziz, bere burua eta iritziak, inolako herri-ordezkaritzan egertu nahi izan ez balitu bezala.
Edozein modutan, abantailarik ere badu, eta hoitako bat, agian, aipatu berri dugun hasi berri izate hori. Berri izateak, aldakuntzak eta berrikuntzak errazten ditu, ohizko unibertsitate ofizialaren urteetako loturek zilegi egiten ez dituztenak.
Nolabait esateko, eta UNED-en mugapenak abantaila bilakatuz, Distantzi Unibertsitatean ez da posible mahai baten atzetik nagusiki mintzo den katedratikoaren imajina; posible ez den bezalaxe, ikasgela batetan berrehundaka unibertsitari elkarrekin biltzea. Eta, jakina, gaur egun planteatu beharra dago, usadiozko unibertsitateak suposatzen duen katedratiko agintzaile horren imajina, eta elkarren inguruan bilduriko ikasle multzo handi horrena, benetan eredugarri edota kopiagarri diren.
Guzti honegatik esango nuke, Distantzi Unibertsitatea Unibertsitate lrekia, bere baldintza eta mugapen guztiekin.
Alda batetik, ni Bergaratik atera nintzenetik hona, bost urteotan zerbitzu premiekiko kontzientzia indartu egin da eskualde honetan. Euskaldunak, industriak sortzeko grina ondo asko frogatu izan du, baina gainerako zerbitzuez ezer guti arduratu izan da.
Azken urteotan, aldiz, irakaskuntza, sanitari zerbitzuak, azpiegitura problemak eta beste jendearen ahotan entzun ohi dira. Herri iniziatibak, Estatuak ematen ez dituen zerbitzuak lortzeari ekin dio. Funtsean, ikastola mugimendua ere, arlo honetan sar genezake.
Hauk honela, Bergaran hainbat arrazoi elkar-aurkitu dira. Batetik, unibertsitatearen arazoa aspaldiko kezka izanik, hainbat herritaren ardura nagusitu da, eta uneotan pil-pil dagoen udal baten erabateko laguntza izan du. Bestetik, Bergarako proiektoak finantziabide eta ekonomi segurantza bat eskainiz gainera, biztanlego handi bat duen eskualde baten erdian kokaturik dago, eta Gipuzkoan ez zegoen, gainera, Distantzi Unibertsitaterik...
Informea ona izan zen. Horrez gainera, kasualitatez, ni Madrideko UNED-en nengoen. Kontsultatu zidaten... neure iritzia eman nuen, eta, azkenik, hilabete terdiren buruan baiezkoa eman zen. Sasoi haretan ez nekien nik zuzendari etorriko nintzenik. Baina gero bergararrek berek eskaini egin zidaten eta, hemen nago.
Unibertsitatea urrin gerta dakioke hainbat herri-sektoreri. Urrintasun hau hiru motatakoa izan ohl da: a) Ekonomi urrintasuna. b) Lan urrintasuna. c) Giza urrintasuna.
Ekonomi arazoa larria da, noski. Desplazamenduok zenbat kostatzen diren badakite jakin gipuzkoarrek. Askotan, erdi edota erdi-goi mailako familietako seme-alabek baino ezin daitezke unibertsitatera joan. Lana egin behar dutenen kasua ere hor da. Lanpostua unibertsitatetik urruti (eta orduen problema) gertatu ohi da.
Baina ekonomi arazoa larria bada ere, eta lanpostuarena konpongaitza, unibertsitatearen problemarik latzena giza-urrintasuna da, jende askok ez baitu planteatu ere egiten bera edota bere seme-alabek karrera bat egin dezaketenik, unibertsitatea beren girotik aparte dagoen zentro arrotz bat bailitzen. Lagunarte askotan inork ez du unibertsitari ikasketarik, eta, jakina, inork ez du ere premiarik sentitzen. Sozial urrintasun hau desegitea dateke UNED-en zereginik garrantzitsuenetakoa.
Ni ez naiz bertako semea, baina ulertzen dut Distantzl Unibertsitateak suposatzen dituen baldintzak, bai estatala denaren aldetik, eta baita probintziaka egina denez gero erakartzen duen zatiketaren aldetik. Jakina, probintzia kontzeptu administratibo bat dela batipat, eta unibertsitatea aipatzean, beste herri hedadura -- kultura zein etnia -- zabalago bat behar dela kontutan hartu.
Haatik, ezin daiteke pentsa unibertsitate baten eraikuntza goizetik gauera egin ahal izango denik. Koiuntura apropos batez gainera, tradizioa, montaia, irakaslegoa, lantze-prozedura luzera, eta beste zenbait egokiera behar izango da.
Distantzi Unibertsitatea, ondotik jarraituko zaizkion beste urrats batzuen arteko «zubi» gerta daiteke, eta noizbaiteko unibertsitate mota berri baten oinarri.
Hain zuzen, Distantzi Unibertsitatea probisional bezala hartu beharra dago, baina ez, nahita ez, unibertsitate klasiko baten lehen pausu bezala, baita edota areago, beste nolabaiteko unibertsitate baten aintzindari baizik, beste hirugarrengo irtenbideren bati ere toki egin behar baitzaio. Zeren, euskal unibertsitate bat burutu nahi izatean, desegoki eta garaiz kanpo litzateke beste unibertsitate zentralista eta napoleoniko bat egitea.
Funtsean, Bergarako Distantzi Unibertsitatea biltzarre toki izan behar du, bertako kultur giro zehatz eta jakineko bati atxikia, gero lorpenen plataforma gisa.
Gainera, kultura ofiziala eta zapalduaren («soterrada» dio originalean) arteko etena baztertu nahi genuke, ohizko zatiketa deseginez. Esate baterako, Historia edo Geografiako irakaslea, Euskal Herriko historiaz eta geografiaz dakien bat izan dadin nahi genuke, erabateko integrazioa lortaraziz. Ez dugu nahi, ahal delarik behintzat, programa ofizialeko irakasleak batzu izan daitezen, eta gainerako gaietakoak beste batzu, ordea.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#3
Gorka Bereziartua
#4
Zigor Olabarria Oleaga
Azkenak
2024-11-25
Leire Ibar
Euskal Herriko I. Hikadromoa antolatu dute Durangoko Azokan
Durangoko Azokako berrikuntzetako bat izango da ZirHika taldeak sortu duen hikalarien bilgunea. Hika hitz egitea eta ongi pasatzea izango da helburua, abenduaren 7an Landako ikastetxean.
2024-11-25
Euskal Irratiak
Alokairuak mugatzeko legea indarrean jada, Lapurdiko 24 herritan
Alokairuen bidezko espekulazioa oztopatzeko neurria azaroaren 25etik goiti izanen da indarrean Ipar Euskal Herrian. Momentuko, tentsiopean diren Lapurdiko 24 herriei eraginen die: Ahetze, Angelu, Arbona, Arrangoitze, Azkaine, Basusarri, Baiona, Biarritz, Bidarte, Biriatu,... [+]
2024-11-25
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
'Superbotereak' liburua
Eskola-proiektuak izango dira mintzagai asteazkenean, Larraulen
Larraulgo eskolan da hitzordua, azaroaren 27an, 17:30ean. 'Superbotereak' liburuaren egile Koldo Rabadan ez ezik, hitzaurrea idatzi duen Nora Salbotx eta hainbat kide izango dira mahaiaren bueltan: Ainhoa Azpirotz (Hik Hasi-ko koordinatzailea), Irati Manzisidor... [+]
Lan istripu hilgarrien gaineko datuak estaltzea leporatu dio LABek Nafarroako Gobernuari
Azken astean sindikatuak 5 heriotzaren berri izan du eta dagoeneko 26 dira Nafarroan lanean hil egin diren edo beste erkidegotan beharrean zendu diren nafarrak. Alarma gorria pizteko moduko datuak LAB sindikatuaren iritziz.
2024-11-25
ARGIA
Nazio auzia “erdigunean” ipintzeko eskatu du EH Bilduk, “jauzi” bat egin eta estatusaren eztabaida abiatzeko
Jendetza elkartu da Bilboko Casillatik abiatu den manifestazioan, Nazioa gara aldarrikatzeko. Buruan, EH Bilduko Mahai Politikoko kideak joan dira, eta atzeraxeagotik jarraitu diote ERC, BNG, CUP, Compromis eta Mes Per Mallorca alderdietako kideek. Ikurrinak, Nafarroako ikurrak... [+]
2024-11-25
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Gobernuarekin kritiko den ‘Haaretz’ egunkaria itotzeko neurriak hartu ditu Israelek, hura desagerraraztea helburu
Egunkariaren editoreak egindako adierazpen batzuen harira hartu du neurria Israelgo Gobernuak. "Netanyahuren erregimena krudela da eta apartheid-a ari da egiten", esan zuen Amos Shocken editoreak Londresen emandako hitzaldi batean, duela hilabete.
2024-11-25
Jon Torner Zabala
EHUko errektoretzarako bozketaren atarian
Bengoetxeak eskatu du Ferreiraren hautagaitzaren “jardunbide irregularrak” ikertzeko
Asteartean, hilak 26, egingo dira EHUko errektoretzarako hauteskundeak. Kanpaina nahasia izaten ari da, eta, horren erakusgarri, Joxerramon Bengoetxearen taldeak eskatu izana "ustez Eva Ferreiraren hautagaitzako pertsonek edo ingurukoek egindako ekintzak eta kanpainako... [+]
2024-11-25
Leire Ibar
Fronte Zabala itzuliko da boterera Uruguain, bost urteren ostean
95.000 botogatik gailendu da Fronte Zabala azaroaren 24an eginiko hauteskundeetan. Yamandu Orsi izango da Uruguaiko hurrengo presidentea, Álvaro Delgado eskuineko Alderdi Nazionaleko presidentegaiari aurre hartuta.
2024-11-25
Ahotsa.info
Mikel Zabalza auzia argitzeko eskariarekin jarraituko du familiak
MULTIMEDIA - Albistea
2024-11-25
Bertsozale.eus
Alaia Martin Etxebestek irabazi du Zarauzko finalaurrekoa
Finalerako pase zuzena eskuratu du Martinek, finalaurrekoa irabaztearekin bat. Azken finalaurrekoa datorren igandean jokatuko da, Arrasaten, eta orduan osatuko da finala.
Gure gorputza gudu zelai bat da
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
2024-11-25
Zigor Olabarria Oleaga
“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”
Azken asteetan albiste izan da Gasteizko Errota auzoa, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak egiten baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]
2024-11-25
ARGIA
Mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera
Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]
Eguneraketa berriak daude