«Einkor» entrepresari sindikatoa

J.A. Mendizabal Sekretari Nagusiar elkarrizketa

J. A. Mendizabal Sekretari Nagusia mintzo
«Einkor» entrepresari sindikatoa
Elkarrekik o nortasun baten bilakuntzan
Plazaratzeko ordu honetan, EINKOR izeneko Euskadiko Entrepresari Sindikatoa ere, legearekiko betekizun guztiekin berriki azaldu da. Bere lehen aurkezpen ofiziala, prentsa abertzalearen aurrean egin zuen Eibarren, uztailaren 26an. Euskal Herri mailako bulego nagusia ere Eibarren muntatu du.
Geroztik, EINKOR-eko Sekretari Nagusi den Jose Antonio Mendizabalekin mintzatu dugu. Mendizabal, Ekonomiaz «Master tituluaz jabetua da London School of Economics delakoan, eta bi urtetan E.S.T.E.-ko ekanomi irakasle titularra izana.
EINKOR-ek, bere helburu eta jomugel buruzko liburuxka bat prestatzen dihardu, euskaraz zein erdaraz, eta zenbait aste guti barru argitara emango. Tartean, Sekretari Magusiaren aurretiko hitzak, informagarri gerta daitezke.
-- Zertara dator entrepresari sindikato hau?
Giza-Talde Bezai.A Bere Iritzia Azaldu
-- Galdera honek erantzun luze bat eskatzen du, berau baita EINKOR-en arrazoimendu guztia. Dena den, nolabait laburtzekotan, hiru puntu berez ditzakegu:
1.-- Euskal entrepresariek uste dute, giza-talde bezala, euskal gizartean zer esanik badutela, eta iritzi bat azal dezaketela.
2.-- Euska1 ekonomiaren etorkizuna latza da, eta EINKOR-ek bere problematika osoa aztertu nahi luke. Ez langileen sari havzia bakarrik, noski, beste hainbat eta hainbat arlo ere baizik, gestiogintza, teknologia, inbertsioak, industrl-sektore bakoitzeko berezitasunak ikustatu, etab. etab.
3.-- EINKOR, denetariko entrepresa motek osatuko dutenez, sektore eta interes desberdinak bateratu, elkarrexiko nortasun baten bilakuntzan.
-- Zergatik orain bai, eta zergatik orain arte ez, ezinbesteko galdera dirudi.
Gizarte Aldakuntzek Erakarritako Giroa
-- Euskal kerriko entrepresari txikiak bakarrik aritu dira beti. Laguntza ofizial guti izan dute. Sindikato bertikalarekin eta Merkatalgo Ganbararekin ere, benetan harreman guti izan dute. Orain dela bi urte sortu zen elkarren artean batzeko asmoa. Ondoko gizarte aldakuntzek asmo hau gorpuztarazi dute.
Zergatik orain bai, eta zergatik lehen ez? Entrepresarlen artean ezezik, prozedura berbera sumatu da beste zenbaiten artean ere. Oraindik orain, entrepresari batzu linboan daude, beste batzu aurrerakoi diren artean. Beste giza-tatde batzutan ere gauza berdina ikusten da. Dena den, hainbat entrepresarirekin hitzegin eta gero, bataz beste inpresio ona izan dut.
-- Entrepresa txikia aipatu dvzu batlk-bat. Maila honetan mugatzen al da EINKOR sindikata?
-- Txiki eta handi kontzeptoak errelatiboak dira. Hemen mila langi! eko entrepresa bat handia da, eta USA-n aldiz, txikia izan daiteke. Honekin esan nahi dut, hastekoz behintzat, entrepresa mota eta neurri guztitakoek dvtela atea zabalik, gure arauak (ikus Z.A. 698 zenb) onartzeko prest dauden artean behlntzat.
-- Hala ere, EINKOR-ek ccEuskadiko» azaltzen du bere burua, eta gauza jakina da, renbat eta entrepresak hanla...
Euskal Ikuspegi Baten Arauera
-- Lotura hoiekin argi egon beharra dago, posizio erreakzionarioak suerta daitezke-ta. Orain arte, EINKOR-en barruan sartu diren entrepresa guztiak euskal kapitaldunak eta Euskal Herrian baino inbertitu ez dutenak dira, Euskal Herrian bada kanpoko kapitalik duen entrepresarik. Hoitako batere ez da oraindik azaldu, baina, agertuko balitz, berak ikusiko beharko 1uke. Gure arauak gogorrak gerta dakizkioke. Noski, kontuak eskatuko genizkiela, eta nik ez dut esango inbertsio guztiak Euskal Herri barruan egin beharko lituzkeenik, baina bai euskal ikuspegi batez markaturiko plangintza baten arauera.
Entrepresariek «Aurpegi Txarra»
-- Euskal entrepresariak "aurpegi txarra" du...
-- Bai, uka ezinezko da hori, eta bera ere arduraturik dago.
Euskal entrepresaria lan asko egifera ohiturik dago. Lantegi barruan murgildurik, erabaki gogor asko hartu behar izaten du. Goiko laguntzarik gabe, sistimarekin identifikatu gabe... Ez dut esan nahi «mutil onak» direnik, baina bai, ez monopolistak, ez finantziero eta ezta espekulatzaile ere, ez direla.
Hauen eta besteen arteko entrepresarien artean koska bat jartzea eskatuko nieke Euskal Herriko politiko zein bestelako indarrei.
Exenplu bezala, esango nuke, Euskal Herriko alimentazio sektorea, %90 kanpotarren kapitalaren eskuetan dagoela. Euskal entrepresariek beti gauzarik zailenari ekin diote, produkzio ekipoei eta bestelakiei. Irabazi erraz eta askoko sailetan ez gara sartu izan euskaldunak. Eta honetan ere lehen bailehen sartu beharra dagoke.
Inbertitzeko Gogorik Ez
-- Euskal entrepresaria gogaiturik ez ote dagoen esan ohi da. 1968tik aurrera ez omen da entrepresa berririk Gipuzkoan sortu.
-- Nik bi aste daramazkit postu honetan.. Bilera asko izan dut, entrepresari askorekin hitzegin dut, eta bat bera ere ez dut inbertitzeko gogoarekin ikusi. Zergatik arraultza guztiak otarre bakarrean eduki? Zergatik beti Euskal Herri barruan? Era honetako galderak planteatzen hasia da entrepresari bat baino gehiago.
A1de batetik, mundu guztian ere, ekonomi giroa ez da batere erosoa. Bestetik, ekonomi arrazoi hutsak ez direnak ere badira, eta Evskal Herrian areagotu egiten dira. Euskal Herrian kokaturik daudelako salmentak galdu dituzten entrepresak badira. Oraindik orain, alemanek ez dute eskari bat baieztu, Euskal Herria «zona conflictiva»-tzat dutelako, eta produktoak bildaltzeko epeak kunplituko ez diren beldur.
Entrepresariek bizi duten egoera hau hitzetan jartzerik ez dago. Bestalde, produktibitatea jatsi egin da, baita errenta -per capita» ere. Hau, urtebetean edo bitan gertatzeagatik ez da ezer pasatzen, baina hamar-hamabost urtetan gertatuz gero, erabateko dependentzia erakarriko luke, sektore guztien ahulezia. Kontu izan hemen ez dugula natur errekursorik, geure buruak eta eskuak ba!zik.
-- ElNKOR-ek posizio politikoak hartuko al ditu?
-- Gizarte politiko batetan bizi gara, eta posizio politikoak nahi eta ez hartu beharra dago. Hala ere, ez dut uste, oraingoz, azkar asko, EINKOR-ek hartuko dituenik. Lehenengo talde bezala finkatu behar du bere burua.
-- Egotekotan, zein talde edo alderditatik egongo litzateke hurbilen?
Programa Ekonomiko Baten Faltan
-- EINKOR-eko partaideek, nork bere aldetik, nahi dutena hauta dezakete. EINKOR, ordea, ez da oraingoz, honetaz, mintzatuko. Bestalde, ezein talde edo alderdik ez du egin Euskadiko programa ekonomiko bat. E.S.B.-k deskapitalizazioa salatzen du, haina dagoeia baino aipatu ez du egin.
-- EINKOR-ek egingo al du programa ekonomiko bat?
-- Lehenengo, EINKOR-ek talde homogeneo bilakatu behar du, eta hau da, hain zuzen, hemengo nere lana. Giza erakunde bezala sendotzen bagara, indar bat izango dugu, eta estrategia bat markatu ahal izango dugu. Baina hau ez da urtebeteko gauza...
Langileen Sindikatoekin Harremanak
-- Eta langileen sindikatoen aunean zer?
-- Ahalik eta azkarren, langile sindil;ato errepresentatiboekin harremanetan hasi beharra dugu...
-- Zeintzu dira errepresentatiboak ElNKOR-en ustetan?
-- Lejoan kongresoan egin dutenak ez, behintzat.
-- Eta sukursalistak?
-- Hoieki nere hitzegin beharko dugu. Gaur egun gauzak nahiko nahasturik eta ilun daude, baina denbora guti barru argi daitezke. Aukeran, euskal langileen sindikato bat emango genuke ontzat. Zein, ordea? Laster ikusiko da.
-- EINKOR langileengandiko defentsa-erakund bat ote?
-- Bueno, EINKOR ez da langileen kontrako erresistentzi kaxa bat izango. Ez da asmo honetan sortua, eta ezta gero horretarako fondorik izango ere. Hau, oinarrizko printzipio bezala.
Hala ere, EINKOR barruko partaideek elkarren laguntza izango dute, huelgetan bezeroak edo salmentak ez galtzeko, esate baterako.
-- Non geratzen dira mugimendu guzti honetan koperatibak?
BESTE PENTSAERA BAT
-- Koperatibei, zertan ori garen aldez aurretik esan diegu. Gaur egun ez bide dago elkarren artean zer gehiago egiterik. Beste sistima bat da, beste pentsaera bat.
-- Zenbat entrepresa dira iadanik EINKOR-en, eta nola eraturik duzue barne harremana?
-- Ezin dezaket esan zenbat garen, ez baitakit orainez gero bostehun ala gehiago garen. Perretxiko atomikoa bezala hazten ari da.
Sindikato barruan, entrepresa baren, ez baitakit orainez gero bostehun ala gehiago gaven. Perretxiko atomikoa bezala hazten ari da.
Sindikato barruan, entrepresa bakoitzak, txiki nahi handi, bote bana du, oinarrizko printzipio bezala. Hau ez da aldatuko. Bestelako barne-araurik gehienak probisionalak dira eta aldatuz doaz. Orain arte, egitura demokratiko bezala funtzionatu du, eta aurrerantzean, barne-araudia zehaztu eta landu beharko da. Honetan ari gara.
L. A. Aranberri
14-15


GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaEinkor
PertsonaiazMENDIZABAL3
EgileezARANBERRI1Ekonomia

Azkenak
2025-02-13 | Axier Lopez
Balea eta izurde sarraskiaren aurkako boikota

Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]


2025-02-13 | Gedar
Errusiako gasa Europara itzuli da, TurkStream bidetik

Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".


GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldea
“Nola da posible irakasleak EHUn jarraitzea? Urteak daramatza erasoak egiten, eta jakina zen”

Gasteizko Campuseko Filologia Hispanikoko irakasle baten aurkako salaketen berri izan bezain azkar, asanblada irekia egin zuen GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldeak. Aste bakarrean “hamarnaka” salaketa eta testigantza berri jaso dituzte. Irakaslearen... [+]


Aski Da mugimendua Irungo Udalarekin bildu da: hizkuntza politika berri baten lehen urratsak?

Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]


1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Eguneraketa berriak daude