Albizu'tar Enrike Margolaria


2021eko uztailaren 23an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Endrike Albizu Perurena margolariari elkarrizketa
Albizu'tar Enrike Margolaria
Pinturan, Euskal eskolarik sortu danik ez du uste
Albizu ta Perurena, tar Endrike, euskal margolaria da. Guk ezer esan ezpagendu ere, bere abizenak deadarka dau de esaten. Iran'en jaioa ta orain Ondarrabia'n bizi dana, bere ogei ta amasei urterekin. Biziro eraso digu, esanaz:
–Bidasoa'koa naizela jarri. zazu ta kito.
Onela egiten degu. Ta ondoren gure galdera-zerrenda egiten diogu. Pintore bezela guziok dakigu bere balioa, ta egun anetan ikusteko jarri ditu bere lanak Donostia'k~ Aiuntamentu azpietan. Jendea ta arrera oso ona izan du bere erakusketa onekin.
Berrogei ta amaika lanki es da txantxetako lanza. Maiatz onen bigarrenean zabaldu zan erakusketa, amabosgarren egunerarte irautekotan. Gure pintorea ezaguna ba-da ere, –len esan degunez–, ZERUKO ARGIA'ren irakurleei jakingarri izango zale gizen onen griña ta ircika nolakoa izan dan bere asieratik artuta.
–Nolatan asi ziñan?
–Zer esango dizut? Valentzia'ko San Carlos'en asi nintzan ikasten eta Madrid'go San Fernando'n jarraitu nuan nere margo-eskola.
–Luzaro aritu al-ziñan ortan?
–Ikasgoak bukatu arte, erabakita dauden urtetan
Diputazioak Saritua
–Aldi artan erakusketa edo espoxiziorik egin al-zenduan?
–Bein baiño geiagotan ala ere, ta Diputazioak saritua izan nintzan pintore gaxteen artean.
–Erbestetan ere ibillia omen-zera?
–Orrela da. Erroma'n, Frantzia'n eta Venezuela'n izana naiz. Azkenengo lurralde ontara joan nintzanean, ezkondua nengoen. Berrogei ta amabi ta berrogei ta amairugarren urtetan zan ori, ta egun aietan borruka bizian ari nintzan.
–Zenbat urte dala itzuli ziñan?
–Orain lau bat urte.
Orain arte gizena, margolaria, zuen aurrean igintzea besterik ez degu egin; baiña ortik gora ere oso jakingarria dala derizkiogu bere gaurko eiña pintore aldetik, beraren estela berezia ta nola umatu dan lan ontara jakitea.
–Nerekiko–erantzuten digu– gizona bera da autrenengo pintagaia. Gizona bat argazki zuzenean, baiña baita ere bere osotasunean. Euskalerriko lurra alde batera utzi gabe–jakiña!–. Gizona bere saltsan jarria, esango gem duke. Ta guretzat gure lurraldea. Batez ere Ondarrabi'ko ikusmira –mendi, itxaso, ibaia da nere begietan dantzan dabillena; emen bizi bainaiz gorputz eta biotz.
Euskal Eskolarik Ezin Diteke Sortu
–Ba-da gure artean Euskal-eskola izena artu duan pintura-meta. Zu eskola ortakoa al-zera?
–Ara. esango dizut. Euskal-eskola lege batzuen barrnan lan egitea ba-da, ori exin diteken gauza; da gure artean; oso bakoitza bere koskolean sartuak baikera euskaldunok. Ni nerau naiz ta zu zerari zera gure artean.
–Ala ere entzun oi-degu
–Bai, bai. Baiña euskalpintura ori gelenbat barrugiroz eta norberaren erri-maitasanez egin ditekela uste det. Euskal-estilorik, euskalkerarik ere ez det uste benetan arkitu ditekenik. Beti bakoitzaren nortasuna artu izan det aintzakotzat; norberak barrnan daramana ta iñun ikasten ez dana. Arriskutik anndiena, orregatik, alde guzietako ertia sorizeko arriskua dala deritzat. Eskola berdiña mundu guzian; bai Paris'en bai Madrill'en.
–Orduan?...
–Len esan dizudana: norberak bere koxka jarizea; beraren sentigena agertzea.
Albizu, beraz, bera da. Ta norbera izate au garrantzi aundikoa izanik, askoz geiago margolaritzan. Alde guzietatik nortasuna galdu ta pillean nastuta gelditzeko zorian bai-gande.
–Ta ondoren dio:
–Norberatasun au–gezurra dirudi ala danik–ito gabe eramatea, neke anndiko lana da. Besteren giñean lan egitea, ostera, askoz errazago eramatekoa dirudi.
Besteak Ez Bezelakoa Izatea Naikoa Det
–Nortasunak emango du gure lanaren erantzuna, naiz ta lan urria izan. Ta ez det berria izateko asmorik; orri arropuzkeria dala bai-deritzat. Naikoa det, besteak ez bezelakoa izateaz.
–Ortan datza nortasuna –esaten diogu gure aldetik– boste molde batekoa izatean.
–Askok–jarraItzen du Albizu'k– egon-eziña, urduritasuna, imintzioarekin nastu oi-dute, ta boti «estetika berri» zai egon oi-dira. Onela, maiztutako esanak berrituaz, gizan-arpogia pintatzea lan galdua ta gaindua dala uste dute. Baiña nik lenean iraunaz, giza-arpegi bat bere eiñean pintatzea, erreza ez dalarik, oso garrantzi anndiko lana dala sinisten det oraindik ere.
Erakusketa onetan margolariari oso barrukoak zaizkion gaiak ikusten dira: arrantzalesk dirala, Ondarrabiko etxeak dirala, erlijio-gairen bat, eta Madrill'en margoztutako zenbalt argazki.
–Beste tokiren batzuctan erakutsi al-dezu zure lan au?
–Madrill'en, Bartzelona'n, Bilbo'n
–Ta zare margalaritzatik bizi al-zera?
–Bai, baiña ori orrela izatea, zorionez neretzat, nere emazteari zor diot. Bera nere lanean ziaro sartua bai-dago ta nere erti-kezkatan egosia. Orregatik sortu zalt onelako ankera nere bizibidean aurrera irtetzeko.
–Bukatzeko, zer esango zeniguke zure gogoz?
–Inguruko aide gabe lan egitea zailla dalarik, nere erakusketa au alegin batzuen ondorena ta bizi gerala adierazteko egokia sortuko balitza, ederki letorke nere nekea. Ezpaida sarri erreza norberaren neucri betea lanean ematea, gizonak izaten dituan aldarte txarrak dirala bide, askotan ez degu gure barruko ongi adieraxten.
–Asmo berririk?
–Jo ta ke jarraitzea lanean. Edo-ta norbaitek zionez: jan bajo ta itxoin.
KUKU

San Benitotren zati bat. Iduri an EnriRe Albizutren lana da ta oraln Lazkao'ko Beneditarren prallletegian iRus diteRe.
8

GaiezKulturaArteaPinturaErakusketak
GaiezKulturaArteaPinturaPintoreakALBIZU1
EgileezKUKU1Kultura

Azkenak
Gure gorputza gudu zelai bat da

Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]


“Irtenbidea Polizia kopurua handitzea balitz, arazoa jadanik konponduta legoke”

Albiste izan da Gasteizko Errota auzoa azken asteetan, urriaren 8az geroztik delinkuentziaren aurkako eta segurtasunaren aldeko mobilizazioak burutzen baitituzte zenbait auzokidek asteartero, bi lonja huts okupatu zituzten gazte migratzaile batzuk jo-puntuan jarrita. Inguruan... [+]


2024-11-25 | ARGIA
A-25: mugimendu feministak gizonei dei egin die konplizitatea eta justifikazioa desagerrarazteko konpromisoa hartzera

Azaroak 25 Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Mugimendu feministak Bilbo, Iruñea, Gasteiz, Donostia eta Baionan mobilizazioak egingo ditu. Mugimenduak argitaratu duen manifestuan, 2024an Euskal Herrian eraildako bost emakumeak gogoratu dituzte. Aurtengo... [+]


Udazkena agurtzen negua besarkatzeko

Abenduak hostoen kolore marroia dauka: lurrean, intxaurrondo biluziaren azpian, geratu diren hostoena. Intxaurrondoak bukatu du bere zikloa. Atseden hartzera doa: zuztarrak indartuz, elikatuz, nutritzea du helburu. Barrura begira, barrenak osatzeko garaian dago, orain arte egin... [+]


2024-11-25 | Iñaki Sanz-Azkue
Sugandila bat “ezer ez dagoen lekuan”

Asko hitz egiten da basoaz azken aldian. Basoak berreskuratzeaz, basoak sortzeaz eta basoaren hedadura zabaltzeaz entzungo duzu sarri. Eta ekintza ona izan daiteke zalantzarik gabe, ekosistema moduan duen balioa handia delako. Baina, basoari jartzen diogun atentzio eta indar... [+]


2024-11-25 | Jakoba Errekondo
Birigarroak zirinetan heriotza

Datozen 100-150 egunak erdi lo negukatzen igaroko dituzte landare askok. Beren jakiak sortzeko nahitaezkoak dituzten hostoak askatu eta aurreko 200-250 egunetan metatutako erreserbei esker biziko dira.


2024-11-25 | Garazi Zabaleta
Gaztaina feria basaburuan
Gaztainadiak eta gaztainaren kultura protagonista

Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]


Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


Eguneraketa berriak daude