Trumpkonomia


2024ko azaroaren 27an

AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren, oraingoan bi ildo ekonomiko kontrajarri horiek muturrera eramateko arriskua dago.

Ikusteko dago gobernu berriak ortodoxia liberala noraino eramango duen. 2025 proiektu ultrakontserbadorea guztiz martxan jartzea ezinezkoa izango da. Baina bere lerro nagusiak mantenduko dira gutxienez ondoko lerroetan: gastu sozialaren eta administratiboaren murrizketan, migrazioaren aurkako politikan, erregai fosilak indartzeko neurrietan, zergen beherakadan eta protekzionismoan.

Bidenen gobernuak uzten duen egoera makroekonomikoa balekoa da enplegua, hazkundea eta inflazio-tasaren kasuan, baina makurra da kontu publikoei dagokienean. Izan ere, Munduko Bankuaren arabera, AEBetako zor publikoa inoiz izan duten altuenetakoa da eta aurrekontu defizitaren nahiz kanpo zorraren datuak ez dira hobeak.

Arazoa da AEBetako presio fiskala oso apala dela, Europako Batasuneko herrialde gehienen azpitik dago. Gainera, Trumpek zerga jaitsiera garrantzitsua iragarri du. Ekonomia berdeari emandako dirulaguntzen gutxitzeak eta aduana zergen diru sarrerek kitatuko lukete zergen jaitsierak ekarritako diru sarrera murrizketa hori, Trumpen esanetan. Baina zalantzarik ez da aurrekontu defizitaren eta zorraren handitzea ekarriko duela zergen beherakadak. Faktore batek leuntzen du AEBetako zor estrukturalaren auzia, dolarrak nazioartean duen posizio hegemonikoak, hain zuzen. BRICS+ taldearen helburuetako bat da dolarraren hegemonia horri aurre egitea. Epe ertainean halakorik gertatuko balitz, AEBek ezingo lukete bere horretan mantendu mundu mailan duten posizio hartzekodun ikaragarria.

Bidenen gobernuak uzten duen egoera makroekonomikoa balekoa da enplegua, hazkundea eta inflazio-tasaren kasuan, baina makurra da kontu publikoei dagokienean

Nolanahi den, AEBetako ekonomiak oso ahaltsua izaten jarraitzen du, puntako enpresa teknologikoak –militarrak barne– eta finantza erakunde boteretsuak baititu. Adibidez, AEBetako enpresa erraldoiek adimen artifizialaren balio kate osoaren gaineko kontrola dute eta bertako enpresa transnazionalen mozkinen herena baino gehiago erbestean lortzen dute. AEBek munduko ekonomiaren gainean duten hegemonia ez da bat-batean ahituko, baina Txinaren teknologi dinamismo bizkorrak itzala egiten dio. Horrek azaltzen du, hein batean behintzat, Trumpen lerrokatze protekzionista sutsua.

Aipagarria da Elon Muskek ere horren aldeko interes pertsonala duela. Gobernu Efizientziarako Saileko buru izendatu berriaren negozioen errentagarritasuna hobetzeko, tresna eraginkorra da babesa indartzea. Berea den Tesla kotxeari Txinak egiten dion lehia zuzena saihestea eragingo luke neurri horrek. Beraz, azken hamarkadetako merkataritzaren liberalizazioaren oldeari errematea emanda multilateralismoaren garaia atzean uzteko asmoa du Trumpek. Amerika first leloa nazioarteko jarrera unilateralarekin identifikatzen da.

Klima larrialdiaren ukapena da gobernu berriaren beste ezaugarri bat. Lehen agintaldian egin zuen bezala Pariseko akordioa alboratzeko asmoa azaldu du. Bide orri argia du nazioarteko erakunde eta foro multilateralak uzteko edota oztopatzeko. II. Mundu Gerra osteko Bretton Woodseko Mendebaldeko esparru erregulatzailea eraisteko arriskua bistakoa da. Orain arteko eraikuntza multilaterala oso kritikagarria izan arren, kudeaketa partekaturako instituzioen eta foroen galerak unilateralismo orokortua eta gatazka gorakorra ekarriko dituzte nazioarteko ekonomian.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2025-01-19 | Urtzi Ugalde
Agur, amatxu

Hauek izan ziren nire azken hitzak zure lo arnas sakonean eskutik helduta ginela joan zinenean. Aparteko minik gabe, xume, duin, geratu zen betiko zure bihotza. Zuk nahi eta eskatu bezala. Guk nahi eta errespetatu bezala.

Jada hilabete, neguaren atarian, gaurik luzeenak diren... [+]


2025-01-17 | Oihane Artetxe
Urratutako haurtzaroa: indarkeria instituzionala gure testuinguruan

Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]


Militantzia politikoaren debekurik ez!

Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]


“More with less”

Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]


Smartphonea: gure fetitxe erregea

Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]


Marxter Chef

Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.

Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]


Teknologia
Joan zaitez...

2018an itzali nituen sare sozialak, baita gailuen jakinarazpen gehienak ere, bizitzan arreta non jarri kontrolatzen hasteko saiatu asmoz. Egunero lan horretan jarraitzen dut, sitsa argira nola, nire jakin-minak errealitatea ulertzen lagunduko didan informazio freskoa bilatzen... [+]


2025-01-15 | Aingeru Epaltza
Houstonetik Nafarroa Arenara

Beyoncé futbol amerikarreko partida baten atsedenaldian, Houstonen (Texas). Kantari estatubatuarra cowboy jantzirik atera da estadio erdira. Kapela hegaluzeak tapatzen dio burua, zangoak belaunetarainoko bota luzeek. Soineko zuri urriak, berriz, izterrak eta paparra... [+]


Eskuak

Eskua bularrera eroan, eta bostekoa ukatu dio Siriako agintari berriak Alemaniako Kanpo Arazoetarako ministroari, ministro emakumeari. Modu adeitsuan, baina arbuioa jasan du Annalena Baerbock-ek. Aurretik, Al-Golani siriarrak, ordea, luzatu eta astindu dio eskua Jean-Noel Barrot... [+]


Urte berri goiza

Urte berri goiza Joxe Ansorenak, gure aitona Isidroren anaiak, sortutako biribilketa baten izenburua da, urteberri goizean txistulariek kalez kale jo zezaten asmatua. Doinu horren airean, gaueko kondarrak bilduz joaten ginen, zabor kamioiak bezala. Behin, Sakito mozkor galanta... [+]


Primaderako liliak

“Urte berri-berri, zer dakarrazu berri?” oihukantatzen genien, urteko lehen eguneko gaupasatik bueltan, bidean gurutzatzen genituen goiztiarrei. Eske puxken esperantzan gu, mozkor panparrotuok. Eta artean ez baitzen ez runner-ik ez eta selfie-rik ere,... [+]


Trump, berriro

Donald Trumpek urtarrilaren 20ean berriro hartuko du AEBetako lehendakari kargua, eta bigarren agintaldia izango du Etxe Zurian. Aurreko agintaldian, 2017-2021ean, lotsa gutxirekin ibili bazen erabakiak hartzeko orduan, agintaldi honetan konplexu urri horiek ezabatuko ditu eta... [+]


2025-01-13 | Gerardo Luzuriaga
Euskadiko Selekzioa?

Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]


Entzumen eta hizkuntzako irakasleen gaur egungo egoera kezkagarria eta horren ondorioak

Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]


Eguneraketa berriak daude