Barkamena existituko ez balitz bezala
Mariana Travacio
Erein, 2024
---------------------------------------------------
Izenburuak autolaguntza liburu batena eman lezakeen arren Ereinek narratiba sailean argitaratu duen western itxurako testua da honako hau. Fernando Reyren itzulpen bikainean Mariana Travacioren lana lehen aldiz irakur dezakegu euskaraz.
Han, bizi ginen tokian, iparrak jotzen zuen beti. Horrela hasten da jakinguraz eta liluraz eskutik eramango gaituen testu hau. Gorrotoz eta mendekuz jokatzeak dituen ondorioen inguruan ari zaigu nobela, baina gorroto eta mendeku logikaren barruan dauden bizimodu baten bitartez kontatua. Alegia, inongo moraltasunik ezarri nahi izan gabe. Gizonak dira protagonista, baina emakumeek mundu horretan egiten dituzten ekarpenak sotilki baina kontatu egiten dizkigu.
Modu bikainean erabili du autoreak narratzailearen ahotsa. Lehenengo pertsona pluralarekin hasten bada ere (gu), sarri egin du lehenengo pertsona singularrera salto eta Manoelen ahotsa eman digu. Modu horretan gorrotoz eta mendekuz jokatzen duten horien barne gatazkak (errua, antsia, ezinegona eta zalantza besteak beste) ere erakutsita.
Lopretetarrekin gertatutako hainbat kontu kontatzeko hirugarren pertsona ere erabiltzen du ahozkotasunetik gertuago dagoen erregistro batean. Istorioa entzuten ari direnak sentituko duten kuriositate bera pizten du irakurlearengan.
Egiturari erreparatzen badiogu konturatuko gara liburuak dituen 139 orrialdeak 62 kapitulu motzetan daudela banatuta. Eta, kapitulu batzuk orrialde erdi bakarrik hartuko dutela, zuritasun asko utzita irakurketan zehar (jakingo ez ditugun gauza guztien seinale izan daitezkeenak). Estilo aldetik, ekintza gogor baina gutxi batzuen kontakizunak nahasten dira deskribatzaileak diren atalekin. Pausatuak dira atal horiek: ederrak, paisaiaren handitasuna erakusten dutenak, zaldien trostak sortzen duen hautsa gure sudurretaraino sartzeko kapazak (zaldiak hautsa harrotzen zetozen zerumugan ikusi genituenetik). Sakonak eta limurtzaileak, zentzumen guztiak aktibatuko dizkiguten deskribapenak dira.
Egitura eta estiloa kontuan hartuta berezia iruditu zaidan efektua sortzen du: azkar irakurtzen da, arina da eta bizi-bizia. Baina, aldi berean, liburuko barne denbora geldi eta mantso doanaren sentsazioa dugu. Gorrotoak poliki-poliki hartzen du pertsonaien barrena. Eta, beraiek gertatutakoa ahazten ez duten arren, nik liburu hasiera berriz irakurri behar izan dut iskanbila guztia zerk piztu zuen gogoratzeko. Giza kondizioa dakarkigu gogora: maitasuna behar eta gorrotoz jokatzen duen espezie autodestruktiboa.