Trump presidenteordea eta Putin ukrainar presidentea

Joe Bidenen narriadura kognitiboaren eztabaidak bi urte inguru ditu. Batzuetan portaera bitxia zuen, beste batzuetan ez zitzaion ondo ulertzen edo egiak ez ziren gauzak esaten zituen, semea Iraken hil zitzaiola, adibidez. Halere, establishment liberalak bere egoera kognitiboari buruzko edozein zalantza propaganda errusiartzat edo konspirazio ultraeskuindartzat hartzen zuen.

Ekaineko G7aren gailurrean Biden galduta agertu zenean, Egiaren Ministerioko egiaztapen-agentziak bere defentsan aritu ziren lotsa barik. Bi aste geroago, presidentetzarako hauteskunde eztabaidan, Bidenek argi erakutsi zuen osasun mental arazoak dituela. Jarraian, azken bi urteetan Bidenen narriadura kognitiboa adierazten zuen oro Kremlineko edo eskuin muturreko propagandista gisa izendatu zuten berberek, hauteskunde presidentzialetarako hautagai demokrata aldatzeko premia adierazi zuten; New York Times-ek berak editorialera eraman zuen eskaera. Hortik aurrera, badakigu Bidenek, edo, hobeto esanda, maneiatzen dutenek, uko egin diotela hauteskunde lasterketa uzteari; nahiz eta behin eta berriz titularrak ematen jarraitu duen, besteak beste, Ukrainako presidenteari Putin deituta edo AEBetako presidenteordeari Trump.

Liberal eta aurrerakoi askoren tresna eskuin muturraren aurka borrokatzeko da haien gezurrak eta konspirazioak salatzea. “Antisistemen” kontakizuna desmuntatzeko establishmentak ahal duenean datu eta ustezko ebidentzia enpirikoak erabiltzen ditu, izan ere, atsegina da pentsatzea egia zure alde dagoela eta gauzak ondo ulertzen ez dituzten eta konspirazioen tentazioan erortzen diren pertsona arrunten irrazionaltasunari aurre egiten diozula. Halere, hori ipuin bat besterik ez da, eskuin erradikalak ez baitu gezurraren eta konspirazio teorien monopolioa. Establishment liberalak ere erruz erabiltzen ditu: errusiarrek munduko hauteskunde ia guztietako emaitzetan esku hartzen dute, Moskuk Europako kontinente osoa kontrolatzeko planak ditu, errusiarrek beraien kontrolpeko lurraldeak bonbardatzea atsegin dute, baita beraien esku dauden zentral nuklearrak ere. Are gehiago, eslaviartutako tartariar horiek beraien Nord Stream I eta II gasbideak bezalako azpiegiturak zartarazteko zaletasuna dute.

Patriarkatuaz, kapitalismoaz, inperialismoaz eta politika publikoez hitz egin ezean, borroka politikoa konspirazioen arteko lehia bilakatu daiteke

Boteretik bultzatzen diren gezurrak, manipulazioak eta konspirazioak ez dituzte horrela identifikatzen herritar gehienek. Gauzak, baina, aldatzen ari dira, gero eta biztanle gehiago sistemarekin haserre daudelako eta apurtzailetzat hartzen dituzten aukeren bidez adierazi nahi dutelako amorrua. Boteretik datozen gezur, manipulazio eta konspirazio guztiei gero eta arreta handiagoa jarriko diete, eta aldiz, salbatzaile bezala ikusten dituzten ustezko “antisistemenenak” ez dituzte ikusiko edo garrantzia kenduko diete.

Trumpistek Bidenen osasun mentalaren egoera ezkutatzeko hedabideek egin dutena ikusi dute eta, orain, arrazoi enpirikoa defendatzen dutenen arteko batzuk (sic) Trumpen autoatentatuaren ideia elikatzen ari dira. Konspirazionista liberal horiek kontatzen digutenez, Trump prest zegoen bere bizitza arriskuan jartzeko espazioaren/denboraren kontrolaezintasunetik ausaz hil zezakeen bala batekin. Noiz eta inkesta guztiek gehiengoa ematen zioten unean. Hor dago arazoa, egun eskuin muturraren aurka ere populismo asko egiten dela. Demokratak vs. autoritarioak joko horretan, demokrata hitzak ezer gutxi adierazten du ez bada eskuin muturraren aurkakoa. Izan ere, patriarkatuaz, kapitalismoaz, inperialismoaz eta politika publikoez hitz egin ezean, borroka politikoa konspirazioen arteko lehia bilakatu daiteke.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Teknologia
Kanpokoa mehatxu

Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]


2025-02-05 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Etxeko komuna

Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]


Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Eguneraketa berriak daude