Zein da negozioa? Zelan egin ekonomikoki jasangarri jarduera bat? Bada beste gizakiak esplotatu barik ekonomikoki jasangarria egin daitekeen jarduerarik? Bada gure sistema ekonomikoan, diruak sortzen duen mendekotasuna eta opor dinamikak eraldatzeko modurik?

Azken astean, negozioa sortzeko bidean, pertsonengan eragin ezberdinak dituzten eta teknologiari lotuta dauden bi berri izan ditut. Alde batetik, ChatGPT gerrarako eta militarki erabiltzeko debekua kendu egin duela OpenAIk. Intercep webgunean irakurri dut berria, eta bertan Sarah Myers West AI Now institutuko zuzendariak esan duenez, "Gazako zibilei erasotzeko adimen artifizial sistemak erabiltzen direnez, OpenAIren erabilera politikatik 'militarra eta gerra' hitzak kentzea erabakitzeko une egokia izan da".

Bestalde, kapitalismoak darabiltzan teknologiak eta negozio ereduak erabilita, dinamika kapitalistaren alternatiba bila dabiltzan gizarte eremuko erakundeek honako galdera dute buruan: sortu daitezke pertsonak esplotatu beharrean boteretuko dituen negozio eredurik? Kontsumitzeko modua asko aldatu da, Internet bidez gehiago erosten dugu. Internet bidez kontrataturiko zerbitzuak handitzen doaz, baita lanerako pertsonak bilatzeko moduak ere. Dinamika horretan, lan ezberdinetan espezializaturiko plataformak agertu dira: janaria leku batetik bestera eramango dizuten pertsonak kudeatzeko plataformak, autoz leku batetik bestera eraman zaitzaketen pertsonak kudeatzeko plataformak... Prekarietatea egozten zaie, plataforma horientzako lan egiten duten pertsonak tresna huts baino ez baitira. Nola eman buelta errealitate horri? Prestakuntza gutxiko laneskua beharko luketen zerbitzuak eskainiz, teknologia modu intentsiboan erabiliko luketen langileen esku egongo liratekeen plataforma bidezko negozio ereduak sortzea helburu. Egungo kontsumo ereduetara egokituz, teknologiak eskaini ditzakeen onurak aprobetxatuz eta langileak boteretuz. Ez dut argi egingarria denik: zelan izango duzu boterea, eragin ezin duzun teknologia baten baitan lan egiten duzunean?