HASIERA BAT
Gorka Urbizu
Only in dreams, 2024
----------------------------------------------------
2005ean eta 2007an, Banksy artista Egiptotik Gazara sartu zen, tunel sare klandestino baten bidez. Gazako murruan bere grafiti ezagunak egin zituen, apartheida eta kolonizazioa salatzeko.
Ametsa aipatzen duten kanten ordez, zalantza aldarrikatu du Gorka Urbizuk bere bakarlari gisako lehen disko sonatuan, “kanpotik babestuko gaituen txoko eder bat” eskainita. 1980ko hamarkadan Pott bandak egin zuen eran, anphora hautsi dela eta, dena posible egiten duen askatasunaren gramatika bilatuta.
Galtzaileak ziren haiek, Sarrionandiak berak kontatzen du Moroak gara behelaino artean?-en: “Irakurlerik ere ez zegoen eta, desinteres absolutuarekin, mamuentzat idazten genuen”. Sabelkeriarik gabe, merkaturik gabe, gramatika bat sortzen lagundu zuten. Euskal literatura bat sortu zuten.
Nondik egiten den. Eta nora. Horra azken aldian gehien interesatu zaizkidan galderak, arteari loturik. Ez zait horrenbeste axola zortzi pistetan analogikoan grabatu den, Pedro The Lionen It’s hard to find a friend dakarren gogora edo Kiwanukaren soinukera.
Artista ez dago derrigortuta erantzun bat ematera. Are gutxiago bat eta bakarra. Baina nago ezerrezi buruzko disko eder bat baino gehixeago behar duela garaiak. Galdera solteez harago, badugula elkarri zer esana, eta zer entzuna. Horren gogoz geratu naiz.
Banksyk kontatzen du nola agure bat hurbildu zitzaion esatera bere pinturak horma edertzen zuela. Konplimendu gisa hartu zuen, gizonak erantzun zion arte: "Ez dugu nahi polita izatea. Horma hau gorroto dugu. Zoaz etxera".
Zorionez, gurean ez dugu, oraindik behintzat, inor etxera bidaltzeko beharrik. Are gutxiago hamarkada luzez bere burua berrasmatu, eta milaka zale astelehen buruzuri batean dantzan jartzeko gai den Urbizu (tira, dantzan... esateko modu bat da). Diskoa buklean entzun ostean, edertasun eta baretasun horrek sortu didan gogoeta bat, besterik ez.
Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!
Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]
Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]
Eskola segregatua izan da Gasteizko Judimendi ikastetxe publikoa, hiri guztiko ikasleak hartu ditu, jatorri atzerritarreko familien seme-alabak. Baina A hizkuntza eredutik D eredura igarotzeaz gain, auzoak eskola bere sentitzeko eta auzoko familiak erakartzeko egindako... [+]
Palacio de Arozteguia promotorearen enkarguz, legez kanpo ekin zioten 2021ean Baztango Lekarozko lurretan ehunka haritz ebakitzeari. Herritarrek gelditzea lortu zuten, gorputza makinen aurrean jarrita eta lur horietan egunak eta gauak emanda. Ilegalki jardun zuen enpresak ez du... [+]
Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]
Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]
Danimarkako Vasagård aztarnategian 600dik gora harri grabatu aurkitu dituzte arkeologoek. Datazioen emaitzen arabera, duela 4.900 urtekoak dira, eta garai hartan Alaskan sumendi baten erupzio bortitza gertatu zela ere jakina da. Erupzio horren ondorioek Europa iparraldeko... [+]
Vietnam, 1965eko otsailaren 7a. AEBetako aire-armadak lehenengoz napalma erabili zuen biztanleria zibilaren kontra. Ez zen gasolina gelatinatsua erabiltzen zen lehen aldia. Bigarren Mundu Gerran hasi ziren bonbekin batera jaurtitzen eta, Vietnamen bertan, Indotxinako... [+]
Gurera ekarri dugu Achille Mbenbe politologo kamerundarraren "nekropolitika" terminoa. Heriotzaren prismatik begiratzen die herritartasunari eta botereari, eta argi uzten digu pertsona multzo batzuen biziak gutxietsiak, balio gabekoak eta beraz, lasai asko desagertu... [+]
Terolek barkamena eskatu du eman zuten "ikuskizun lotsagarriagatik", baina aitortu du bat egiten duela bertan esandako ideia "batzuekin".