argia.eus
INPRIMATU
Robot maitea
Koldo Aldalur Hirigoien 2023ko abuztuaren 21a

Irakurri berri dut, Kate Darling, Massachusettseko Teknologia Institutuan aritzen den ikertzaileak eskaini duen azken elkarrizketa. Besteak beste, ideia pare batek eman dit zer pentsatua: “Adimen Artifizialaren aroan gaude, di-da batean pasa gaitezke beldurretik maitasunera” eta “laster ez da arraroa izango robot batez maitemintzea”.

Dagoeneko ba omen dira etxeko robotak etxekotzat hartzen dituztenak, eta, ondorioz, bizidunak balira bezala onartzen dituztenak. Orain hamarren bat urte Spike Jonzek zuzendutako Her pelikulan planteatzen dira, naturaltasun osoz, antzeko harremanak.

Kate Darlingek harreman horiek sor ditzaketen ondorio legalak, sozialak eta etikoak aztertzen ditu, eta bere burutazioak plazaratzen. Eta nik, nire motzean, nireak atera nahi ditut.

Laster, ustez akatsik izango ez duten “etxekoak” sortzeko aukera izango dugu. Nolakoak nahi ditugun, halakoak izango dira. Fisikoki, eta harremanak izateko erari dagokionean ere bai.

Matxismoz betetako gizarte honetan, gizonezko askok, gure bikotea diseinatzeko aukerak aurrean jarriko balizkigute, nolakoa aukeratuko genukeen pentsatzeak erabat beldurtzen nau. Besteen askatasuna norberaren aurkari delako usteak gauza onik ez dakar.

Ez gara, zorionez, robotak. Egunerokoan sortzen zaizkigun zalantzei eta kontraesanei aurre egiteak ematen dio harremanari inperfekzio erakargarria

Eta, hezkuntza, eliza, komunikabide, gizarte ilun eta abarren eragin mugatzailerik ez bagenu, gure “etxeko berri” denak izango ote lirateke gaur ditugun bikoteen genero berekoak? Eta, generoa zehaztu beharra al dago harremanak sortzeko? Erabat aske bagina, ez genuke beste aukera batzuk probatzeko erabakirik hartuko? Bikoteez ari naiz, baina aukeran dozena erdi bat etxeko robot hauetako izanez gero, batez bakarrik maiteminduko ginateke, edo, denak batera maitatzeko modua aurkituko genuke?

Kate Darlingi robotez maiteminduko garela irakurtzean, pentsatu dut harreman perfekturik ez dudala nahi. Ez gara, zorionez, robotak. Geure eta ondoan ditugunen “akats” txikiek egiten dute interesgarri harremana. Egunerokoan sortzen zaizkigun zalantzei eta kontraesanei aurre egiteak ematen dio harremanari inperfekzio erakargarria.

“Harreman inperfektuak”. Pablo Milanés aritzen da horretaz El breve espacio en que no estás abestian. Zatitxo bat etorri zait gogora. Horrelako zerbait dio: “Oraindik ez diot galdetu 'geratuko zara?' / Beldur handia diot 'inoiz ez' erantzunari / Nahiago dut partekatua izatea, nire bizitza hustea baino / Ez da perfektua, baina hurbiltzen da, besterik gabe, nik amestu nuen hartara”.

Egunen batean robot bat gai bada, harreman aske nahia hain era gozoan azaltzeko, oker nengoela aitortu, eta, agian, beraz maiteminduko naiz.