Alemayehu printzearen tristura
Britainiarrek Tiruwork Wube Abisiniako enperatriza eta haren seme Alemayehu printzea bahitu eta Britainia Handira eraman zituzten 1868an, afrikar inperio hari jarritako zigor gisa. Zer zen mutikoaren "begitarte malenkoniatsuaren" atzean zegoena?
Abisinia, 1868. Britainiar ejertzitoak afrikar inperioa eraso zuen, Teodoro II.a enperadorea zigortzeko eta, bide batez, Europako beste potentzien aurrean indar erakustaldia egiteko. Britainiarrek Magdala hiria sarraskitu eta espoliatu zuten. Teodoro enperadoreak bere buruaz beste egin zuen, baina britainiarrek Tiruwork Wube enperatriza eta haren seme Alemayehu printzea bahitu eta Britainia Handira eraman zituzten, Abisiniako ondarearen zati handi batekin batera. Enperatriza bidean hil zen. Printzeak zazpi urte zituen.
Viktoria erreginak mutikoaren begitarte malenkoniatsua nabarmendu zuen ezagutu zuenean. Tristam Speedy kapitainaren esku utzi zuen haren heziketa. Speedyk munduan zehar bidaiatu zuen mutikoarekin batera, maskota bat bailitzan ia. Hurrena, errege familiak printze afrikarrak heziketa formala jaso behar zuela erabaki zuen. Errugbi eskola pribatuan sartu zuten lehenik eta, gero, Sandhursteko akademia militarrean; bietan jazarpen bortitza jasan behar izan zuen Alemayehuk.
18 urte bete zituenean, errege familiaren mantenua galdu zuen eta Leedsera eraman zuten, Arthur Ransome doktorearen etxera. Handik gutxira hil zen, pleuresiak jota.
“Hain da tristea! Bakarrik, herrialde arrotz batean, seniderik gabe. Ez zuen bizitza zoriontsua izan. Hain zen sentibera, beti pentsatzen zuen jendeak gaizki begiratzen ziola bere azalaren koloreagatik”, idatzi zuen Viktoria erreginak bere egunerokoan, printzearen zorigaitzean inolako erantzukizunik ez balu bezala, eta jasandako erasoak mutikoaren irudipena balira bezala.
Alemayehu Windsor gazteluan ehortzi zuten, baina ez errege kriptan, aldameneko katakunbetan baizik. Karlos III.a errege koroatu berriak iragan kolonialista erreparatzeko asmo onak, hitzez behintzat, adierazi izana baliatu dute Alemayehuren familiaren oinordekoek eta Etiopiako ordezkariek enegarren aldiz eskatzeko printzearen arrastoak jaioterrira itzul ditzaten. Eta enegarren aldiz, eskaera ukatu diete, “hildakoen duintasuna zaintzeko erantzukizuna” argudiatuz; “soilik hildako batzuen duintasuna” ñabardura egitea ahaztu zaie.
Nobel Akademiak iragarri ditu Medikuntzako, Fisikako eta Kimikako aurtengo irabazleak. Zazpi dira, eta zazpiak, gizonak, denak zuriak, eta AEB edo Erresuma Batukoak. Guztiz bete da, beraz, egun batzuk lehenago Nature aldizkariak egindako iragarpena. Aurreko urteetako irabazleen... [+]
Ez da kasualitatea Hispanitatearen eguna, Guardia Zibilarena eta Pilarreko amabirjinarena data berean izatea. Hirurek egitura zapaltzaileak irudikatzen dituzte (estatua, armada eta eliza). Bestalde, indigenen erresistentzia eta Espainiako Estatuak bere armada militar eta... [+]
1492ko urriaren 12an ez zen soilik Amerikako jatorrizko herrien genozidioa hasi. Europa munduko potentzia bilakatuko zuen Atlantikoko esklabotzaren negozioari ere bidea zabaldu zitzaion. Sistema kolonial erraldoi hori ezinezko zatekeen Cádiz bezalako metropolirik gabe:... [+]
Gurutzegramen zaletuek –eta beste inork gutxik– ezagutu ohi dute Txagos uhartediaren izena. Irla haietan handiena, Diego Garcia, aipatzen bada, gehixeago izango ginateke aditzera dugunak: ospea –ez batere gozoa– lortu du bertan dagoen base militar... [+]
Kanadako Elkarte Medikoak (CMA) barkamena eskatu die herri indigenei, praktika medikoentagik edo haien gabeziagatik historikoki eragin dizkieten kalte fisiko eta psikologikoengatik. Barkamen-eskea egin duen ekitaldi berean txosten bat aurkeztu du, medikuen jarduera antietikoak... [+]
Orain dela hilabetetxo batzuk eztabaida bizia piztu zen sare sozialetan. Bi bando buruz buru: Euskal Herria kolonia bat ote da? Nire uste apalean, ika-mika haren muina kolonialismo eta inperialismo hitzen definizioan zegoen, oso modu ezberdinean erabiltzen ari baitziren hitzok... [+]
Duela aste batzuk Sony etxeak Rise of the Rōnin bideojokoa kaleratu du, eta adituek jokoaren kokapen historikoa nabarmendu dute orduz geroztik. Jokoa XIX. mende erdialdeko Japonian kokatuta dago, Yokohama, Edo eta Kyoto inguruetan.
Edo aroaren azken urteak izan ziren... [+]