Enpatxua
Zea Maysen kantu ezagunaren bertsio bat doinutu dut neure kolkorako. Martxoa joan da ta jarri diot izena, originaletik gutxi duela badakidan arren. Heldu da apirila, eta zin dagizuet, benetan, nik ez nuela honi buruz hitz egin nahi. Martxo moretuak gainkarga dakarkigu zenbaitzuri. Beste batzuek, akaso, betekada eta indigestioa izango dituzte albo-kaltetzat. Bihotzerrea.
Zorionez, martxoak ez dit irudimena erabat hutseratu. Aurrez esandakoak errepikatzera nator, hala ere, askotariko doinu eta neurrietan esan izan direnak. Amancay Gaztañagak iazko azaroan aldizkari honetan bertan idatzitakoak erreskatatu nahi izan ditut aurrena. Hala dio aktoreak, hitzez hitz, Zorionekoak gu izeneko testuan: “Martxoa edo azarotik kanpo gure sorkuntzek tokirik ez dutela pentsatzea indarkeria da. Gure lana data mugatu horietara murriztea, emakumeak garelako, indarkeria da”. Onintza Enbeitak, berriz, Ines Osinagak sareetan botatako amuari heldu zion Berriako Hotelak iritzi-zutabean: “Asko dakien lagun batek esan dit martxoan eta azaroan tarifa bikoiztu egin beharko genukeela emakume sortzaileek: hotelek udaran bezala”.
Mila esker, bihotzez, martxoko antolatzaile feministei. Behar zaituztegu. Kontua da martxotik kanpora ere beharrezko zaizkigula bozgorailuak, plazak eta ogia
Ezin zuen bestela izan, eta Beatriz Egizabalekin egon nintzen azken aldia ere martxoan egokitu zen. Magma mia bakarrizketa saioarekin ari da herriz herri, eta pozez baina arduraz kontatu zidan urtarrileko eta otsaileko basamortuaren ondoren martxoko egun guztiak –bai, guzti-guztiak, astelehen eta astearteak barne– okupatuta zituela. Galdera bat jaurti zidan gero, irribarrez: “Zuk uste gizon sortzaileek martxoan ere lan egiten dutela?”. Nik ezer esaterako erantzun zion berak bere buruari: “Nik errezeloa daukat baietz. Berdin-berdin, normal-normal”.
Honezkero badakigu jakin udaberrian berez egiten duela kultur eskaintzak gora, normal-normal. Guretzako sosak, baina, ez datoz Kulturaren zakutik edo, nahi bada, Euskararenetik –beti ere argi utzita zaku horiek ere zuloz josiak izan ohi direla–. Berdintasun Sailetatik deitzen digute guri, Emakumeen Etxeetatik eta Jabekuntza Eskoletatik. Badirudi gureak ez duela bere horretan balio; beti behar duela aitzakia edo arrazoi konkreturen bat.
Mila esker, bihotzez, martxoko antolatzaile feministei. Behar zaituztegu. Kontua da martxotik kanpora ere beharrezko zaizkigula bozgorailuak, plazak eta ogia.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]