Neomak taldeak tradizioaren perkusioa dakar, molde elektroniko zainduarekin. Arrasateko Leire Etxezarreta, Amets Ormaetxea eta Irati Gutierrez, Asteasuko Garazi Otaegi, Zarauzko Eneritz Aulesti, Zizurkilgo Maria Lasa eta Debako Alaitz Eskudero dira zazpi kideak. Denak dira trikitilari eta panderojoleak, eta denak aritu ziren Kepa Junkera & Sorginak proiektuan.

Junkerarekin zuten proiektua bertan behera geratu zenean, zazpi neskek elkarrekin abiatu zuten Neomak, “ilargi berriak”. Perkusio eta trikitiekin, energia eta konplizitate handiko egitasmoa jarri dute martxan.

Zazpi kanta dituzte haien lehen lan honetan eta zazpietan trikiti doinuak eta elektronika ukituak nahasten dira, perkusio tradizionalen erritmoarekin, baina molde modernoan beti.

Erreferentziak hor dauden arren, ez du jarraitzen, esaterako, Baiucaren edo Rodrigo Cuevasen ildoa, eta pena pixka bat ematen dit. Uste dut Zetakek Erramun Martikorenarekin duen kantak sortzen didan gatazka antzekoa dela. Tradizioa oinarri hartzea, tradizioaren airerik gabe.

Etxahun Irurik esan omen zuen Mikel Laboa entzutean: “Kanta horiek bizirik ehortziak dira”. Gitarrak kantu xiberotarrari kentzen ziolako zuen arnasa. Eta arnasa eta tinbrea izan dira euskal zera horren muina: armonia basatiak eta ez neurtuak, tonalitate eta tempo anbiguoan. Mauriziaren punka zen tradizioa.

Oteizak bere soinu artxiboan azaltzen zuen nola miresten zituen AEBetako beltzak, gero eta beltzagoak zirelako, edozer estilo eginik ere, gero eta barnerago zihoazelako haien sustraiak: “Ni beltza naiz”, zihoen audioan!

Euskaldunok nola izan euskaldun estilo ezberdinetan? Agian ez da galdera egokiena, estetika esentzialista bat proposatzeko arriskua besterik ez delako agerian. Baina, agian, lagundu diezaguke galderak tradizioaren muina, eta ez soilik azala, maitatzen.

Neomak taldearen lehen lan honek ekoizpen oso zainduarekin lantzen ditu euskal dantzarako frekuentzia guztiak. Energia hor dago, ilargiarena eta arbasoena da, agian. Euskal futurismoan sinesteko arrazoi on bat da disko hau. Hemen esanek ez dezatela, beraz, entzulearen belarria engainatu. Diskoak baduelako bide urratzailearen bertute hori. Eta bidea ibiliaz egiten da, zer demonio. Zuzenean ikusteko irrikan.