Jaurlaritzak bultzatzen dituen eta udalek arbuiatzen dituzten proiektuen inguruko gatazkak edo posizio kontrajarriak beti egon dira, desadostasunak bizitza politikoaren parte dira. Baina azkenaldian EAEn ugaritu egin direla ematen du: lurzorutik gasa erauzteko proiektua Gasteizen, zabortegiak Lezaman edo Azkoitian, Corrugados lantegia Azpeitian... Azpeitian EH Bildu dago alkatetzan, beste hiru udaletan EAJ.
Aipatu kasuetan bezala, alkateak maiz posizionatzen dira hierarkia handiagoko erakundeetatik ezarri nahi zaizkien proiektuen aurka. Batzuetan konbentzimenduz, bestetan taktikoki bozak galtzeko beldurrez. Udalean eta –kasu honetan– Jaurlaritzan agintean daudenak alderdi bereko kide direnean, alderdia kaltetzen duten tentsioak sortu daitezke. Tapia Legeak tentsio mota horiek desaktibatzen lagundu dezake, alkateari aukera ematen baitio proiektuaren aurka ‘irmoki’ posizionatzeko bere herritarren aurrean, behin IPGP izendatuta erabakia bere eskumena ez dela jakiteak ematen duen lasaitasunarekin. Gasteizen PPko Javier Marotok hori egin zuen Garoñako zentral nuklearrarekin, eta kalterako izan zitekeen ustezko korapiloa boto iturri bilakatu zuen. Noski, gatazka iturri ere izan daiteke Tapia Legea zentzu berean, alkate alderdikide zein oposiziokoek agindu, inposizioaren hatsa estaltzen zaila izango baita.
"Zer gertatuko litzateke Corrugados lantegia eta berarekin zekartzan ‘enpleguak’ eta ‘aberastasuna’ IPGP izendatu izan balitu Jaurlaritzak? Zer gertatuko litzateke, pobrezia eta langabezia handiagoko testuinguruan?"
Tapia Legearen erabilera alderdikoi makurragorik ere irudikatu genezake. Jaurlaritzak ‘bakea’ ziurtatu dezake gobernatzen dituen eta estrategiko jotzen dituen hiri edo herrietan, bertan proiektu polemikorik planteatzea ekidinez. Edo, ‘gerra’ piztu dezake agintean dagoen oposizioa kaltetu nahi duen udaletan, udalak nahi ez dituen baina herritarren artean aldeko eta kontrako jarrera sutsuak piztu ditzaketen proiektuak eramanez –hedabideen ‘kolaborazio’ egoki batekin–. Zer gertatuko litzateke Corrugados lantegia eta berarekin zekartzan ‘enpleguak’ eta ‘aberastasuna’ IPGP izendatu izan balitu Jaurlaritzak? Zer gertatuko litzateke, pobrezia eta langabezia handiagoko testuinguruan?
Urrutira jo gabe, EAJk trantsizio energetiko ‘berdea’ ardatz duten Europako Next Generation funtsetara aurkeztu ditu AHT eta EUNEIZ unibertsitate pribatua, edo Gasteizko Corte Inglesen zamalanetarako kaiaren obrak –“tokiko merkataritza berpiztea" eta "gosearekin amaitzea" helburu–. Zer proiektu ez ote dezake izendatu "interes publiko goreneko" edo “premiazko”, energiaren, ekonomiaren edo lanpostuen izenean? Garai oparoagoetan ere Petronorrek, industria militarrak edo turistifikazio masiboak apenas sortu badute kontrakotasunik jendartean ‘enplegua’ eta ‘aberastasuna’ ematen dutelako... Zer ez ote dezakegu onartu herritarrok pobretze, kolapso eta beldur garaian?
Tapia Legea eredu sozioekonomiko bat inposatzeko eta goitik behera gatazkak aktibatu eta desaktibatzeko erreminta izateko arriskua hor dago; legea behetik gora gobernantza eta jendarte eredua auzitan jartzeko palanka gisa erabiltzeko aukera bilakatzea,ere.
* Artikulu hau beste hiru artikuluz osatutako erreportaje baten parte da:
- Tapia Legea: Jaurlaritzak botere gehiago, udalek gutxiago.
- Eudel Tapia Legeaz: "IPGPak udalerriei inposatzen zaizkie ia inongo parte-hartzerik gabe".
- Kezka herri mugimenduetan: "Bergaran Tapia Legea aplikatu lezakete erraustegia inposatzeko".