Urradura
Amildegi historikoetan erori: gizatasunaren galera, ukuiluak, enkanteak, bortxaketak, torturak, bahiketak, hildakoak, desagertuak, zaharren begi irekietan isuritako lokatza, osotasun hondatua, etxea izan zena, norberaren kultura ukatzea, miseria, gosea, espirituak suminean, urrea, azukrea, su-armak, inperioen jaiotza, Ilustrazioa, Entziklopedismoa, petrolioa, sistema ekonomiko europarra, zapaldu eta merkantzia gisa ustiatzen dituena, hondamendi demografikoa, krimen historikoa… eta neure buruari galdetu diot: “Nori interesatzen zaio hau guztia?”.
Hil zirenak ez ziren hemengoak, ez zen hemengo odola, ez zen hemengo kultura, bestela, beste bat izango zen kontua, segur aski. Zenbat mutilek eta gizonek utzi zuten Euskal Herria ez bizirauteko edo hobeki bizitzeko, aberasteko baizik? Handinahi horrek itsutu zituen, eta haien ibilbidea ez zen hemen Euskal Herrian kontatzen den modukoa izan. Nork sinets dezake? Gaur egun, norbaitek esango du hau guztia gainditu behar dela, mendeak pasatu direla, eta hori esatea egokia izango litzakete errealitatea bestelakoa balitz.
"Bigarren Hezkuntzako Ikastetxe batek Pedro Ursua zuen izena. Nor izan zen Pedro Ursua? Kultura-zentro batean, Andres Madariaga Amatianoren hilobi bat dago. Nor izan zen Andres Madariaga Amatiano? Nor izan zen Lope Agirre? Eta abar"
Orain dela gutxi, Bigarren Hezkuntzako Ikastetxe batek Pedro Ursua zuen izena. Nor izan zen Pedro Ursua? Kultura-zentro batean, Andres Madariaga Amatianoren hilobi bat dago. Nor izan zen Andres Madariaga Amatiano? Nor izan zen Lope Agirre? Eta abar.
Ez al da kolonizazioa esplotazioa eta genozidioa legitimatzeko modu bat? Ez al da krimena eta injustizia legitimatzeko modua? Zer egin da mendekotasun mende horietan guztietan? Nola sortu existentzia berri bat? Nola askatu lurraldetik gure pentsamendua, gure gorputza? Nola mobilizatu kontzientzia kolektiboa hemen egonik? Posible al da zapalkuntza sentitzeari uztea? Zenbat mendetako aurreiritziak gainditu behar ditugu?
Galtzaileen herria gara, birrindutako herria. Esklabotzak gure historia gelditu eta zatitu zuen, erlojua gelditu zuen. Gurean geunden, munduaz dugun ikuskeran, geure kultura garatuz, gure historia idatziz, eta beste mundu-sistema ekonomiko batek apurtu, desartikulatu eta salerosgai bihurtu gintuen.
Badakigu, errepikatuko da. Iritsi da egun hori? Errepikatu egingo da, kaosak eta ordenak gobernatuko dute. Batak bestea izendatzen jakingo ez dugun aroa iritsiko da, haren izena pixkanaka ezabatuko da gure oroimenetik, eta gero guztiz desagertuko da. Giza garapenak menderatzea dakar? Bizitzeko zerbait suntsitu behar dugu?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Danimarkatik iritsi zaigu berria: 400 urtez estatuak eskainitako zerbitzua etengo du PostNord enpresa publikoak, eta eskutitzak banatzeari utziko dio 2025 urtea amaitzean. Gobernuak adierazi du enpresa publikoak negozioa paketeak banatzera bideratuko duela. Bi arrazoi eman ditu... [+]
“Hondakinik ez platerean!”. Hori zen kontsigna gure txikitako otorduetan. Janariak zeozer sakratu bazukeen, batez ere ogiak; lurrera erori eta, jasotakoan, musua eman behar zitzaion. Harik eta adin zozoan mamia baztertzeko moda etorri zen arte, lodiarazten zuelakoan... [+]
Zenbait estatistikak berretsi dute begiak hondar urteotan ikusten ari zirena: gimnasioak (eta estetika-zentroak eta nolako-edo-halako-terapia eskaintzen duten negozioak) nabarmen ugaldu dira gurean. EITBk plazaratutako datu bat emateko: EAEn 2010-2019 urteen bitartean, zazpi... [+]
Topatu eta topa! Tipi-tapa, elkarrekin ekin eta, bidea, eginean egin aurrera. Mahaiak, aulkiak, koadernoak eta boligrafoak, platerak, konfidentziak, tragoak eta ahotsak, eskuak, ideiak eta barreak, borrokarako besarkada gozoak. Txistulariak bileran, erraldoiak lasterka eta... [+]
Hezkuntzari buruzko legediak, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen eta planetako jaun eta jabeen aginduei jarraituz, ikasleek ikasketa etapa bakoitzaren amaieran “irteera-profil” jakin bat izatea bilatzen du. Ez pentsa profila zerbait itxia eta bukatua... [+]
Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Zer esango zenioke Palestinako aktibista bati aurrez aurre izango bazenu? Ni mutu geratu nintzen Iman Hammouri nire herrian bertan aurkeztu zidatenean. Eskerrak andre nagusi bat gerturatu zitzaigula eta solaskide roletik itzultzailearenera pasa nintzela.
Palestinako Popular... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Gaur buruko minez iritsi naiz etxera. Ostiral iluntze hotz bat da; ez du euririk ari, baina haizeak bota ditu lurrera bi kontainer eta korapilatu dit ilea. 23:39 dio telefonoak. Lagunekin afaldu dut gure ostiraleroko tabernan. Barre asko-asko egin dugu, eta bihotza bete-beteta... [+]