Dena utzi eta Aragoiko Pirinioak hartu zituen bizileku Oinatz Mitxelena Munduate irundarrak. Autokarabana etxe eta bizikleta bidelagun, halaxe bizi da azken hiru urteetan. Libre duen denbora bi gurpilen gainean edo bidaiak diseinatzen ematen du. Hala, “Euskal Herria Zazpiak bat, Euskal Herria marrazten” erronka egin berri du irailean. Mila kilometro egin ditu zazpi egunetan, zazpi probintzien ertzak bizikletarekin marraztuz.
Dena alboratu zenuen orain dela hiru urte, autokarabanan bizi eta bizikletaz bidaiatzeko asmoz.
Hala da. Arrazoi ezberdinak tarteko etxea utzi eta Aragoiko Pirinioetara joan nintzen. Egungo bizitza erritmoa baztertzearen aldeko apustua egin eta bizitza filosofia aldatzea erabaki nuen. Askorentzat xelebrea izan arren oso zoriontsua naiz gutxirekin, gehiagoren beharrik izan gabe. Nahi dudan bezala bizi naiz. Sukaldari moduan aritzen naiz lanean eta mendira joaten naiz denbora librean. Pandemia ere hala pasa dut, mendiak ematen duen askatasunari esker gatibu egotearen sentsaziorik gabe. Han ere alokairuak oso garesti daude eta lana bilatzerako unean laguntza handia izan da autokarabana ukaitearena. Bizilekua enpleguaren menpe ez edukitzearen xantza daukat.
Euskal Herria marraztu duzu irail honetan, bere ertzetatik bizikleta itzulia eginez.
Buruan bidaia asko izan ditut, amesturikoak, eta Euskal Herriari itzulia egitea zen horietariko bat. Jatetxeko lana amaitu eta unea heldu zela sentitu nuen. Mapak aztertu, bidaia diseinatu eta Euskal Herriari itzulia eman ahal izan diot bizikleta gainean. Gipuzkoa eta bereziki Bizkaiko kostaldea egin zaizkit gogorrenak, baina gainontzean izugarrizko gozatua hartu dut. Zazpi egunetan, gainera, eguraldia lagun izan dut, arazo muskularrik ez dut ukan eta istripurik ere ez. Dena ongi atera da, zorte handia izan dut. Zazpi etapatan banatu nuen bidaia, egunero batez beste 140 kilometro eginez. Guztira mila kilometro inguru egin ditut. Ez dut aterpe edo hoteletan lo egiten, kalean baizik, beraz askatasun osoa izan dut geldileku eta lotarako lekuak aukeratzeko unean.
Kalean egin duzu lo?
Bai, abenturaren parte da. Halako bidaietan erraza izaten da aterpeak lortzea, baina niri herrian barneratzea gustatzen zait. Azken kilometroak bazter eta txoko guztietara begira pasatzen ditut, lotarako lekuak aukeratzen. Estalpe bat nahikoa zait eta aukeran iturri bat gertu, afaria prestatu eta biharamunean botilak urez betetzeko. Esterila eta lo-zakua lurrean jarri eta begiak itxi. Hala egiten dut. Arazorik ez ote dudan izan galdetu dit jendeak, baina alderantziz. Laguntza gehiago jaso dut kexak edo oztopoak baino.
Nola antolatu duzu zer eta nola eraman?
Bi poltsa txiki erabili ditut. Orotara 22 litro inguruko edukiera, ez gehiago. Esterila, lo-zakua, sua, eltze bat, kulot pare bat, toalla bat, sua, gasa… Gehiagorik ez. Eta janaria unean unekoa, zuhaitzetatik fruta hartzen ere ibili naiz. Piku eta sagar mordoa jan ahal izan dut. Ahalik eta pisu gutxien eramanen nuela argi nuen, bestela ezinezkoa da. Gutxika ikasten den zerbait da hori. Lehen badaezpadako gauza asko sartzen nituen. Orain badakit zer erabiliko dudan. Irten baino hiru egun lehenago prestatzen dut dena. Oraingoan, adibidez, zirazko galtzak kanpoan utzi nituen. Eguraldi ona izan nuen eta eskerrak!
Zer sentitu zenuen amaitu zenuenean?
Buruan urte luzez gordea ukan dudan amets bat bete nuela. Eta gure herriaren mapa, hainbeste lekutan ikusi duguna, bizikletaz marraztu ahal izan dudala. Hainbeste denboraz landutakoa lortuta, burua hutsik gelditu zitzaidan, “orain zer?” pentsatu nuen. Oraindik hala nabil.
Zergatik bizikleta bidelagun?
Txiki-txikitatik zaletu nintzen. Dena egiten dut bizikleta gainean. Kirola, paseoak, garraioa… Bidaiatzeko modu sanoenetako bat dela esango nuke. Baita txokoak ezagutzeko ere… Jende oro animatuko nuke probatzera, asteburu batez bada ere. 30 kilometro eginez, adibidez. Errepidetik ibiltzeko beldurra izanez gero, pistak badira gure herrian. Bidasoan, adibidez, Bide berdea dugu, Donezteberaino joan eta biharamunean itzul zaitezke. Bortziri eta Malerreka ezagutzeko aukera paregabea da. N-121a autoz zeharkatzen dugunean herriak pasatzen ditugu, baina bizikleta gainetik Bidasoa ibaia beste modu batera ikusten da, eta beti ezberdin.
Egungo bizi erritmoari ihes egin diozu, askatasun bila?
Bai, guztiz. Ez dut esango telefono gabe bizi naizenik, familia eta lagunak ditudalako. Lasaiago bizi beharko genuke denok. Ditudan sare sozialak mendi edo bizikleta ibilbideak egiteko dira. Paperezko mapak begiratzen ditut beste ezer baino gehiago. Autokarabanan ez dut telebistarik eta ordenagailua oso gauza zehatzetarako pizten dut.
Azkartasuna moteldu beharko genukeela uste dut, guztion osasunerako eta ingurugiroaren hobe-beharrez. Mundua goitik behera ezagutu nahi dugu, baina nola egiten dugu hori? Ez dut egungo turismo eredua atsegin; herria barrutik ezagutzea gustatzen zait, eta hori beste estilo batekin egiten da. Lasaitasunez. Gaur hemen eta bihar han, ez da posible. Gaur hemen bazaude, gozatu hemengoaz. Ezagutu etxea, atzerrira joan aurretik. Oso eroso nago lasaitasun horretan.
Euskal Herriaren itzulia egin ostean, zein txoko aukeratuko zenuke?
Ezagutzen ez nituen leku asko pasa ditut, zaila da bakarra aukeratzea. Bastida esango nuke, adibidez. Hara heldu eta gelditu nintzenean, harresian paseoa eman ostean bertako kobazuloan lo egiteko gogoa sartu zitzaidan, baina bizikleta beherago utzi behar nuen eta traba egingo ote zuen ez nekienez beste leku batera mugitu nintzen. Baina ederra da lekua. Zaila da aukeratzea, etxe ederra da gurea.
Joseba Alvarez eta Eñaut Alvarez aita-semeei bi urte eta erdiko, eta urte eta erdiko kartzela zigorrak eskatzen dizkiete 2023ko San Sebastian bezperan, Plaza Berrian, Etxera jartzen zuen pankarta bat zintzilikatzen saiatzeagatik. Bi urte geroago, urtarrilaren 29an... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Foru Aldundiek aurreratu dute helburua %50eko deskontuarekin jarraitzea dela, baina oraindik Espainiako Gobernuaren erabakiaren zain daudela finantzaketa ziurtatzeko.
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.
“Independentziara egin beharreko bideaz” hausnartzea da helburu nagusia. Apirilaren 20an, Aberri Egunarekin batera, Berriozarren ospatuko duten Gazteon Eskutik jardunaldia izango dute azken geltoki.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Zerrenda honetan, 2016az geroztik armagintza programaren batean parte hartu duten enpresak sartu ditu Gasteizkoak taldeak, edo militarrentzako produktu espezifikoak garatu dituztenak (ibilgailuak, pinturak, bateriak…). Hego Euskal Herrian sortuak, edo Hego Euskal... [+]
Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]
Armagintzaren “moldaketa eraldatzailerako” proposamena publiko egin berri du mugimendu antimilitaristak. Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez... [+]
"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]