argia.eus
INPRIMATU
Eskerrak punkari
Ibai Atutxa OrdeƱana 2021eko ekainaren 08a
Xangre. Literatura bazterrean | Gotzon Hermosila, Iñigo Basaguren-Duarte eta Igor Mercado | Barnezomorro, 2021

Eskerrak bazterreko kontrakulturari, bestela literatur aldizkarien faltan egongo ginateke gurean. Izan ere, Euskaltzaindiak 2018an utzi zion Erlea argitaratzeari. Urte berean, 111 akademiaren paperezko 111 aldizkaria gelditu egin zen. Urtebete geroago, 2019an, argitaratu zen Hegats-en 57. zenbakia, eta oraingoz, ematen du, pausatuta daukala argitalpena Euskal Idazleen Elkarteak. Erlea joan, baina Barnezomorro iritsi zen Xangre fanzinearekin.

Zigilu autogestionatuak 2019an argitaratu zuen Xangre-ren lehenengo zenbakia. 2021ean argitaratu du bigarrena. Sorpresarik ez: punkak gurutzatzen du fanzinea.

Munduko Poesia Kaiera punkiak balira bezala irakurri daitezke Linton Kwesi Johnson jamaikar-britainiarraren eta Cinthya Genser proto-punk feministaren lanen itzulpenak. Bestalde, AEBetara eta Europa iparraldera beharrean, hegoalde globalera garamatza Xangre-k erreportajeen bidez. Zehazkiago, Peruko “subte” rock undergroundera eta Kolonbiako “punk medallo” eszena musikalera. Gainera, Lectura fácil eleberri punkaren idazle Cristina Moralesi bezala, Throbbing Gristle musika taldearen soinu industrial britainiarrari egiten diote lekua 46 orri fotokopiatuek.  

Zarata planetario hori guztia gurera ekartzea lortzen du fanzineak. Euskarazko sorkuntza literario originalak eta Edorta Jimenezi egindako elkarrizketak Euskal Herrira ainguratzen dute Xangre. Koktela ezin iradokitzaileagoa da. Zergatik ez: euskarazko molotov koktel literarioa, bazterretik erdigunera botatzekoa.

Batzuek 1.700 erosle ezin lortu, besteek diru galerak ezin gainditu, normaltasunaren xingola jantzi nahi eta ezinak euskal erdigunearen anormaltasuna uzten digu agerian behin eta berriro. Hainbeste normalizazio nahiren artean, ematen du punka iritsi behar dela instituzioek egin ezin dutena egitera, hori bai, prekario bezain erradikal. Bizi dugun errealitate merkantilizatu honetan, eskerrak autogestioari eta autoedizioari. Eskerrak fotokopia-makinei, “do it yourself” filosofiari eta literatur aktibismoari.