Denborarekin konturatu naiz jarraitzen ditudan idazle batzuk, fruizioz irakurtzeraino, beren burua kokatzen dutela, ez artistaren lekuan, baizik eta artisauarenean. Lehen kolpean, planteamenduak erakartzen nau, idazleen ohiko harrokeriaren aldean umiltasuna adierazten baitu –baldin eta ez bada umiltasun faltsua; orduan erakutsiko luke idazleen ohiko harrokeria–. Berriki irakurri diot hori Merce Ibarz idazleari, Tríptic de la terra narrazio bildumaren kari. Artisau, hartara, are liburuaren izenburuari erreferentzia eginez, laborari, hitzen laborari. Baina, topikoaz gaindi, zer demontre da artisau izate hori?

Guri laguntzeko dago Richard Sennett –zeina Jorge Herralde editoreak baztertu egin zuen hasiera batean, 1977an: “sentitzen dut esatea zure testuen publikazioa ez zaigula posible”; gero, 2000tik hona, guztira zortzi liburu publikatzeko. Ez etsi beraz, idazle saiatu maiteok–. Sennettek dio artisauak gauzak besterik gabe ondo egiteko giza bulkada bati erantzuten diola, trebetasunez, konpromisoz, zentzuz, izan programatzaile informatiko, mediku edota, kontxo, artista. Eginbide bat iradokitzen du: arotz edo musikari batek hamar mila ordu behar izaten ditu maisutasunera iristeko, lauzpabost orduko saioak egunero, bost edo sei urtean zehar. Tentazioa legoke artisaua gaurko abiaduraren aurkako erresistente gisa ikusteko, orduan, haize freskoa garai turbokapitalista hauetan, zeinean handiagoa izan pilatu duzun esperientzia, gutxiago balio duzun. Artisauaren ekinak ez luke zerikusirik biziraute soilarekin, ezpada kulturak lanari gehitzen dion balioarekin. Eta egia da bizitza pasa dezakezula gehiegi busti gabe, baina artisauak sinbolizatuko luke giza-kondizio partikular bat, egiten duen horretan inplikatu eta kontzentratzen den pertsonarena. Sennett jarraiki, beraz, nire burua artisau aldarrikatuko nuke, artisauarentzat hori egitea ere harrokeria ariketa bat ez balitz.