Turkia bueltan da

Turkiar herriak ez ziren inoiz Kaukasotik joan. Halere, SESB sortu zenetik Turkiako Estatua Kaukasotik kanpo egon da, 2020ra arte. Karabakh Garaiko gerran Azerbaijanek eta Turkiak Armenia garaitu dute, horri esker, Ankarak ehun urte eta gero bere armada zabaldu du Kaukasoan, Azerbaijanek Armeniaren lepotik berreskuratu duen lurraldean; eta Istanbuletik Bakura lurralde jarraikortasuna izango dute turkiar herriek. Azerbaijan eta Armenia arteko su-eten akordioaren arabera, Azerbaijaneko enklabea den Nakhitxevango Errepublika Autonomoa konektatzeko autobide bat igaroko da Armeniako lurretik Azerbaijaneko gainontzeko lurraldeekin konektatuz.

Recep Tayyip Erdoğan Turkiako presidentearen estrategia espantsionistaren ardatzetako bat panturkismoa bultzatzea da Europako eta Asiako herri turkoen artean, izan estatuak, lurralde autonomoak edo gutxiengoak. Adibidez, 2009an sortu zen Turkiar hizkuntzako Estatuen Lankidetza Kontseilua.

"Turkia Kaukasoan eta Balkanetan bueltan dago, baina baita ere Ipar Afrikan eta Asian. Erdoğanen Justizia eta Garapenaren Alderdia Anaia Musulmanen oso gertukoa da eta praktikan, Qatarren laguntzarekin, sektore politiko horren lidergoa hartu du"

Erdoğanek beste bi ardatz erabiltzen ditu Turkiako eragina zabaltzeko: neotomanoa eta erlijiosoa. Otomandar inperioaren lurralde izandakoetan Ankarak bere eragin ekonomiko, politiko eta kulturala garatzeko ubide natural bat du, baina honek askoz hobeto funtzionatzen du eskualdearen edota talde etnikoaren erlijio nagusia musulman sunita denean.

Halere, gaur egun Turkia gai izaten ari da bere eragin ekonomikoa indartzeko Serbian, Montenegron, Georgian eta Ukrainan, aprobetxatuz Europar Batasunak sortzen duen frustrazioa inoiz iristen ez den integrazioagatik. Gauza bera gertatzen da gehiengo musulmaneko herrialdeetan, Albanian, Bosnia-Herzegovinan eta Kosovon, nahiz eta kasu hauetan harremana askoz ere hertsiagoa den. Neotomanismoak nonbaiten aurrera egiten badu Balkanetan da, Turkiako presidenteak arazo politikoak izaten dituen bakoitzean bere aldeko mobilizazioak egon dira Pristinan, Tiranan eta Sarajevon. Azken honetan mitin erraldoi bat eman zuen orain bi urte.

Turkia Kaukasoan eta Balkanetan bueltan dago, baina baita ere Ipar Afrikan eta Asian. Erdoğanen Justizia eta Garapenaren Alderdia Anaia Musulmanen oso gertukoa da eta praktikan, Qatarren laguntzarekin, sektore politiko horren lidergoa hartu du. Udaberri Arabiarretan rol oso garrantzitsua jokatu du mobilizazioekin, muturreko islamismo armatuarekin eta armadarekin. Ankararen eraginpeko Egiptorenak ez zuen denbora asko iraun Al Sisiren Abdelfatah-en estatu kolpeak bukatu zuelako Anaia Musulmanen gobernuarekin. Baina Turkiak errebantxa hartu du Libian eta orain armada du zabalduta Afrikako herrialdean. Bestalde, Ankarak hortzak erakutsi dizkio Greziari eta Siriako iparraldea okupatzen jarraitzen du nazioarteko legedia hautsiz.

Turkiak egin duen ia guztia musu truk atera zaio Mendebaldeak bere beharra duelako. Ikuspegi geopolitikotik oso herrialde garrantzitsua da Europa, Asia eta Afrika arteko zubi bezala, kostalde zabala du eta NATOko bigarren armadarik indartsuena. Errusiak maiz egiten du talka Ankararekin, baina Moskuk Turkiarekin duen harremana zaintzen du negozioengatik eta aliantza atlantikoa pitzatzeko ematen dion aukeragatik. Halere, Erdoğan borroka geopolitikoan maisuki jokatzen ari den arren, etengabe atzeratzen joan den arazo ekonomikoak geroz eta tamaina handiagoa hartu du. Hortik etor daiteke Erdoğanen amaiera, zorrak itotako ekonomia da Turkiakoa. Koma egoeran dagoen sistema finantzario turkiarra izan daiteke Mendebaldearen tresna nazioarteko turkiar eragina baretu eta aliatu deserosoa motzean lotzeko.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Demokraziaren muga geopolitikoak

Mendebaldeko herrialdeetako demokrazia liberalak demokrazia minimalista baten itxura gero eta handiagoa du. Definizioaren muina litzateke hauteskunde bidezko gobernu aldaketak errespetatzen direla. Horren aldaera autoritarioari Levitsky eta Way politologoek autoritarismo... [+]


Teknologia
Kanpokoa mehatxu

Zutabe hau idazten nengoela, gaia aldatu behar izan dut, nire arreta osoa harrapatu dutelako Trumpen muga-zergek. Azalpen gutxi beharko duzue, leku guztietan da berria, Txinako produktuei %10eko zerga eta Kanadako eta Mexikoko produktuei %25eko muga-zergak jarri dizkie. Trumpek... [+]


2025-02-05 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Etxeko komuna

Euskadi irratian baineraren ordez dutxa jartzeko iragarkiak etxeko komunean obrak ya hastera animatzen duen kuña hori. Obra erraza, inbestitze txikia eta aldaketa handia iragartzen da. Komunetako sanitarioen joerak aldatu dira eta ahoz aho zabaldu da zeinen eroso eta... [+]


Lanaldia astean 37,5 ordu baino are gehiago laburtzearen erronka

Lan aste laburragoak ezartzeko politika orokorra ekarriko du 2025 urteak, enpresentzako kontratazio berrietarako kostu txikiak eta lan harremanetarako aldaketa norabide eraginkorra ekarriz.

Espainiako gobernu akordioa betetzeko helburuarekin, lanaldia astean 37,5 ordutara... [+]


Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Eguneraketa berriak daude