Gezurra
Azaroaren 6ko goizaldean, mundu mailako gertaera ustekabeko bezain garrantzitsua gertatu zen. AEBetako hainbat telebistak artean presidente zen Donald Trumpen prentsaurrekoaren zuzeneko emisioa eten zuten, honek hauteskundeetan “lapurreta” egiten ari zirela frogarik gabe esan ostean.
“Trumpi eten egin behar diogu, presidenteak baieztapen faltsuak egin dituelako”, esan zuen zuzenean AEBetako telebistako hiru albistegi jarraituenetako baten aurkezleak. Hala ere, bere gezurrak ez ziren berriak: The Washington Post egunkariaren ikerketa baten arabera, kargua hartu zuenetik uztailaren 9ra arte, Etxe Zuriko maizterrak 20.055 gezur esan zituen.
"Gezurrak esatea eta gorroto-diskurtsoak zabaltzea adierazpen askatasunerako eskubidearen babespean egon behar al da?"
Kate amerikarren erabakiak polemika piztu du komunikabideetako langileen artean, eta handikiaren kontrako jarrera politikoetatik ere neurria “zentsuratzat” jo dute. Ordu batzuk lehenago, Twitterrek bertan behera utzi zuen Trumpen 2016ko hauteskundeetarako kanpainako buru eta aholkulari politiko ohi Steve Bannonen kontua, bi funtzionario federalen burua mozteko deia egin ostean.
Bannon eskuin muturreko liderren olatu berriaren eragilea izan da, munduko agenda politikoa markatzea lortu duten lider arrakastatsuen ideologoa: Bolsonarotik hasi eta Santiago Abascaleraino. Eta, besteak beste, plataforma komunikatiboak eraikitzeari eta sare sozialak erabiltzeari esker egin du hori, fake news delakoak hedatuz eta iritzi publikoa manipulatuz agintera heltzea edo bertan betikotzea helburu.
Puntu honetara iritsita, nire buruari galdetzen diot: gezurrak esatea eta gorroto-diskurtsoak zabaltzea adierazpen askatasunerako eskubidearen babespean egon behar al da? Izan ere, aste honetan bertan eta AEBetako lurrikararen itzalean, Espainiako Gobernuak sareak zainduko dituela eta desinformazio kanpainei “erantzun politikoa” emango diela iragarri du.
Planaren xehetasunak Desinformazioaren Aurkako Jarduketa Prozeduran kontsulta daitezke, Segurtasun Nazionaleko Kontseiluak onartu duena eta BOEn argitaratuta dagoena Presidentzia Ministerioaren aginduz. Azken finean, egin dutena da agindu ministerial batean sartzea Europar Batasunak gezurrei aurre egiteko luzatutako gomendioak. Brexit-aren erreferendumerako kanpainak piztu zuen kezkaren harira egin zituen Bruselak gomendioak.
Trifatxitoak asaldatuta eta modu bateratuan erreakzionatu du, exekutiboari “Egiaren Ministerioa” sortu nahi izatea leporatuz, George Orwellek 1984 eleberrirako asmatutako fikziozko erakundea, historia berridazten eta faltsutzen zuena. Jakina, haiek badakite estrategia irabazlea dutela, eta ez dute etikarik edo eskrupulurik horri uko egiteko.
Aste osoa daramat gaiaren inguruan hausnartzen eta Voxen sare sozialak aztertzen. Alderdiak interneteko atari baten pantaila-irudia zabaldu du, non “Hussainek” ustez Bartzelonako erdialdean arpilatutako Decathlon batetik lapurtutako bizikleta bat saltzen omen zuen. Jendarte eta osasun larrialdian ezegonkortasuna sortzeko asmoz eskuin muturrak infiltratu zuen martxa baten ostean gertatu ziren istiluak, baina Voxek “adin txikiko atzerritarrei eta ezker muturrari” egotzi zizkien.
Ez daukat konponbiderik, baina bai konbentzimendua, tamainako erantzun bat koordinatzea ezinbestekoa dela. Ez badugu behintzat lau urte itxaroterik nahi komunikabide handiek emisioa mozten ausartu arte, ezin dutelako beraiek sortzen lagundu duten munstroa baretu. Trump ez da jada presidente izango, baina bere metodoak geratzeko etorri dira.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]
Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]
Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.
Tesia: Baztango... [+]
Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]
Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]
Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.
Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]