Zauriak solas
Itxaro Bordak argitaratu duen azkenaurreko eleberrian fikziozko Erautsi komando ibiltariaren gorabeherak ditugu. Ipar Euskal Herrian bizi eta atentatuak Hego Euskal Herrian eta Espainian egiten dituzte Felixek, Marianek, Patxik eta Pierrek. Susmaezinak dira egunerokoan, denbora luzez bizitza bikoitza eraman dutelako.
Idazle honek lehenago ere idatzi du “euskal gatazka”-ri buruz: Hiruko (2003) lanean narrazioa, saiakera eta elkarrizketa filosofikoa erabili zituen; Odolak su gabe diraki (2017) lanean antzerkia; eta eleberria heldu zaigu lan honekin batera.
Lehen eta azken kapituluetako pertsonaiak “Carmen eta biok” dira. Protagonistak, (Amaia Ezpeldoik?), bere lagun bilbotarrari esaten dio gaztetan ezagutu zuen etakide bat kaleratu berri dela (Felix), eta bere istorioa kontatu nahi duela: “Belaunaldi baten izenean, iragan dorpe horrekiko aske senditzeko (…) Nobela beltza, egiazko istorioa kontatzeko”.
Felix pertsonaiak Atxagaren Gizona bere bakardadean (1993) laneko protagonista ekarri zidan burura. Etakide gizonezkoa da pertsonaia nagusia bietan, baina bigarren honetan, gogoetez gain, gorputza eta desioa ere oso presente daude. Batetik, duela 40 urteko matxismoa agertzen da, emakume protagonista gehienak amak, emazteak eta prostitutak dira, eta komandoko Marian kide/gizon moduan tratatzen dute ekintzetan eta garbiketa eta otorduen lana egokitzen zaio tarteka. Bestetik, sexualki oso aktiboak dira komandokide guztiak: “bizitza apur bat, bestela eguneroko militantzian herioarekin jolasten zirelako”.
ETAk 2010ean “ekintza armatuzko erasoak” bertan behera uzten zituela eta 2017an behin betiko armagabetzea iragarri eta gauzatu zuenetik, bere jardunari buruzko historia hurbila jasotzeko saiakerak izan dira. Bordak egindakoa gomendagarria da, badu alderdi onik, ahots eta ikuspegi desberdinak jaso nahi izatea, kasu, baina diskurtso zaharrak errepikatzeko arriskua ere hartu du tarteka. Izan ere, zenbat distantzia behar da norberak bizitako egoera lazgarriez berba egiteko? 80 urte pasa dira Gerra Zibiletik eta oraindik ari dira agertzen testigantzak tantaka. 40 urte dira 80ko hamarkadako ETAren berunezko urteetatik. Nola lortu minaz hitz egitea “bestela”?
Sexu-genero disidentziak zeharkatutako bost lagunek osaturiko literatur banda da Pomada. Lehenbiziko oholtza gaineko emanaldia sortu dute, Maitaleen hiztegi baterako zirriborroa deiturikoa, poesia eta musika nahasten dituena. Irlak berba dute abiapuntu. Emanaldietako baten... [+]
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Euskal nobela beltzaren astea ospatu da Baztanen hilaren 20tik 26ra. Hainbat liburu aurkezpen, solasaldi eta bestelako ekitaldiren artean, zapatu goizeko mahai-inguruak sortu du aparteko ikusmina. Izan ere, nobela beltzaren aitzakian, bestela ere kriminal bat nola eraikitzen den... [+]
Erakunde publikoen bekak eta sariak. Kritika eraikitzaile bat izeneko dokumentua plazaratu du Lanartea elkarteak. Berria-k zabaldu du laburpena, eta txostena eskuraturik, hemen duzue elkarteak erakunde publikoei egiten dien gomendio sorta.
DBH4 errepikatu zuen urtea gogoratzen du Jonek Pleibak (Susa, 2024) eleberrian. Adinkideak Durangoko institutura aldatu ziren, eta Polly auzokidearen ikasgelan geratu zen bera. Haurtzaroa Joneren baserria eta Pollyren txaleta lotzen zituen errepidean gora eta behera emana zuten... [+]
Hamahiru urte beteko dira asteartean, hilaren 14an, Jose Luis Alvarez Enparantza Txillardegi hil zela, eta hura gogoan, ekitaldi jendetsua egin dute Antiguako Gaskonia plazan. Urteroko legez, Txillardegiren senideak, lagunak eta euskaltzaleak elkartu dira bertan, Eta non du... [+]
ilbeltza-(1).jpg)
Hamaikagarrenez antolatu dute euskal nobela beltzaren astea, urtarrilaren 20tik 26ra. Ekitaldi ugari egingo dira Baztango bailarako hainbat herritan. Liburu aurkezpenak, mahai-inguruak, solasaldiak eta kultur ekitaldiak izango dira, eta ekintzetan parte hartzea doakoa izango da.
Euskal kulturako berritasunak ezagutu nahi dituenak eta egile zein argitaletxeei zuzenean erosi nahi dizkienak urtean zehar baditu hainbat azoka eta ekimen aukeran. Urte askotako tradizioa dute horietako batzuek eta berriagoak dira besteak; tematikoak dira horietako asko eta... [+]
Joan Tartas (Sohüta, 1610 - heriotza data ezezaguna) ez da gure letren historiako idazle famatuenetarik eta, hala ere, ediren dugu gauza onik “pieza mendre” honetan, zeinaren titulua, onar dezagun hasieratik, ez den segur aski mundu honetan paraturiko izenburuen... [+]
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk.
Abenduaren 5ean ikasleei eta irakasleei zuzendutako tailer, hitzaldi eta ikuskizunak izango dira azokan. Dinamiken bidez sortzaileak ezagutu eta eurekin harremanetan jartzeko moduko aukera ere izango da. Edukiera guztia bete da jada ikasle goizerako. ARGIAk eskaintza zabala... [+]
Helduentzako zazpigarren lana argitaratu berri du Uxue Alberdik, hirugarrena ipuingintzan: Hetero (Susa, 2024). Zortzi narrazio bildu ditu liburuan, eta denen abiapuntua izan da memorian geratu eta “noizbait ere honi buruz idatzi behar dut” pentsarazi dion paisaia,... [+]