Eguzkia txuri

Paula Estévez

Urriak bultzatu ohi ditu orbelak behera, lertxunak ortzi-mugatik hara eta ikasleak euskaltegietara eta urte guzietako buru hausteekin berriz haste.  

Zenbat dira Euskal Herri kontinental honetan euskara ikastera, hobetzera doazenak? Zenbaki zehatzik ez bailezake nehork eman, demagun orotara 1.800 bat jende ari dela, gau-eskolatan, elkarteetan, nor bere kabuz. Kopuru handia eman lezake, alta, jendetzaren neurrira ekarrita (300.000 biztanle), ehuneko txiki batera ez da heltzen eta horien artean ez dute denek oinarriak ukan arte iraunen.

Euskara ikasteak ezagutzen dituen trabak, eskaintzaren kontu jar daitezke, ekonomikoki ez eskuragarria, bizi eredu zenbaitzurekin kontzilia ezina gerta daiteke. Irakasleak seinala litzakete batzuek, agian, eta itzal horiek entzun daitezke, prestaketa propiorik ez denez, auto-formakuntzaren menpe baitira.  

Alabaina, hizkuntzaren jabetzeko bidean, hutsunerik larrienak sustapenarena eta erabilerarena ditugu.

Hasteko, hemen ez da hizkuntza ikastera akuilatzen duen politikarik, ez mezu argirik kargudun bakar batengandik, dioenik “euskara ikastea desiragarria da, etorkizunekoa da, egizu”. Egokia litzateke horren erratea. Kanpaina hiper sofistikatuak eta erraldoiak muntatu gabe, ondorio haztagarriak izan ditzake kargudunen adierazpen publiko argiak eta gomitak, sinple eta baikor, urrun xerkatu gabe. Bizkitartean, orainokoan, ofizialki existitzen ez den hizkuntza baten planifikazio lanetan dihardutenean, ez da euskararen eta euskara ikastearen promozio argirik egiten publiko zabalari zuzenduz. Aurten ez, ondokoan menturaz?

Ikasleen ikuspegitik betiere, bigarren hutsunea erabilerarena da. Ikastera etorri direnek, gutxitan dute biderik ingurumen hurbilean hizkuntzaren erabiltzeko, gehiago dena ez dute eredurik gizartean, eredu oso, sano, arautu eta babesturik, hizkuntzaren bizi-koadro bat ematen dienik. Lurralde honetan, erabileraren plangintza eraginkorrik ez da. Usu, erabileraren bultzatzeko asmoa norbanakoei zuzendua da, maiz elkarteek gauzatua, jardun ezberdinen bidez. Bada saiakera bat aisialdi arloan erabilera bermatzeko, baina batez ere belaunaldi gazteei zuzendua. Garbiki mintza gaitezen, ez da egitura publikoetan, ez parapublikoetan, are gutxiago pribatuetan, euskararen erabilera eraginkorki plangintzatzen, gauzatzen, neurtzen eta erregulatzen duen dispositiborik. Alta, hauek lirateke, prozedura zehatzen bidez arautuak, kontrolagarrienak, ikusgarritasun gehien eta onarpen errazena luketenak.

Txepetx-en [José María Sánchez Carrión] hirukia marrazten dugu maiz; zoritxarrez, irakurketa okerrez (ote), ardura kokatzen dugu norbanakoaren gain: zuri doakizu ikastea, zuri erabiltzea, zuri irudikatzea onura. Eta ahanzten dugu koadro hori, oinarrian, ez dela sekulan hirukoa (ikas-erabil-maita) izan; beste alde batzuk ere dituela, besteak beste hizkuntzaren estatus bat eskatzen duela, ofizialtasuna hots. Sustut, maila indibidualetik hara, kolektiboan errotzen da eta eskatzen du boteredunen inplikazioa eta gauzapen neurtua.

Anartean, bai, Gantxigor kontserbak elebidun etiketatzen dira, kantariak igortzen dira munduan gaindi euskal pot-pourriak kantatzera, eta hori guzia, bistan dena, diruz lagundua izan daiteke, ele ederrez goraipatzen da eta egitasmo-plangintza bidez garatzen. Aldiz, ez, ez dezakezu garraio zerbitzua euskaraz ukan, ez zure herriko komunikazio euskarririk, ez ur fakturarik ere, etxera jaso nahi duzun hizkuntzan.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Analisia
HELarekin, akaso

Jakina da lan ikuskariak falta ditugula geurean. Hala ere, azken egunotan datu argigarriak ematea lortu dute: lan ikuskaritzaren arabera, EAEko enpresen %64ak ez du ordutegien kontrolean legedia betetzen. Era berean, lehendakariordeak gaitzetsi du, absentismoaren eta oinarrizko... [+]


2025-02-26 | Elixabet Etchandy
Martxoaren 8ko, emazte langileak lehen lerrora!

Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]


2025-02-26 | Roser Espelt Alba
Trumpen ispilua

Trumpen itzulera pizgarri izan da sendotuz doan eskuin muturreko erreakzionarioen mugimenduarentzat. Izan ere, historikoki, faxismoaren gorakada krisi ekonomikoekin lotuta egon da, baita sistemaren zilegitasun politiko eta ideologikoaren krisiarekin ere. Gaur egun, geldialdi... [+]


Musker eta Tranpa

Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]


2025-02-26 | Bea Salaberri
Bretoiera

Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]


2025-02-26 | Mikel Zurbano
DeepSeeken astindua

Silicon Valley-ko oligarkia AEBetako gobernura iritsi berritan lehertu da adimen artifizialaren (AA) burbuila. Txip aurreratuen erraldoia den Nvidia-k urtarrilaren amaieran izandako %16,8ko balio galera, egun bakar batean inoiz izan den burtsa balio galerarik handiena da... [+]


Teknologia
Suaren inguruan

Gizakiok berezkoa dugu parte garela sentitzeko beharra. Parte izateko modu hori jasotako hezkuntza, ingurua... formateatzen joaten da.

Identitateak ezinegon asko sortzen du gizakiongan. Batzuetan, banaketak ere eragiten ditu, ezin dugulako jasan beste baten identitatearen... [+]


2025-02-26 | June Fernández
Meloi saltzailea
Kongo askatu!

Fermin Muguruza jarraitzen duzu sareetan. Madrilgo kontzertuko bideo bat ikusi duzu bere kontuan: dantzari batek “Kongo askatu!” oihukatu du, bandera esku artean. Haren profila bilatu duzu: @c.kumaaa. Bilboko manifestazioaren deialdia zabaldu du. Ez zara joango,... [+]


Izan, badira salbuespen legeak, bai horixe!

Sare Herritarrak antolatuta, pasa den urtarrilaren 11n Bilboko kaleak bete zituen manifestazio jendetsuaren ondoren, berriz sortu da eztabaida, euskal presoei salbuespen legeriarik aplikatzen ote zaion. Gure iritzia azaltzen saiatuko gara.

Espetxe politikan aldaketa nabarmena... [+]


Zedarriak, armagintza, zoru etikoa eta langileok

Duela gutxi think tank izateko jaioa omen den Zedarriak bere 6. txostena aurkeztu zuen. Beren web orrialdean azaltzen dutenaren arabera, zedarriak ebidentea ez den bidea topatzeko erreferentziak dira. Hots, hiru probintzietako jendarteari bidea markatzeko ekimena. Agerraldi... [+]


Asko gara, etorri gurekin euskal eskola publikora

Heldu zaigu EAEn 2025-26 ikasturterako ikastetxeetan matrikula egiteko garaia, eta etxe askotan etxeko txikienak urrats berria emango du hemendik gutxira, irailean, eskolaratzea, alegia. Euskal Eskola Publikoaz Harro Topaguneko kideok apustu sendoa egiten dugu eskola publikoaren... [+]


Kuotak, ikastoletan

Araba, Bizkai eta Gipuzkoarako Hezkuntza Lege berria onartu zenetik, aurrerantzean hezkuntza doakoa izango dela behin eta berriro entzuten/irakurtzen ari gara. Eragile desberdinei entzun diegu, baita Hezkuntza Sailari ere, eta hedabideei eskaintzen dizkiegun elkarrizketatan... [+]


2025-02-20 | Manex Gurrutxaga
EH Bilduren barne kongresuaz: behin betiko integraziorako bidea

Hilabetearen hasieran egin zuen EH Bilduk III. Kongresua, Iruñean. “Ez ohiko ondorioak” ateratzeko balio duen “ohiko kongresua” omen da, edo horrela jaso dute behintzat Zutunik ponentzian, zuzendaritzak proposatu eta militantziak aho batez onartu... [+]


Teknologia
Hezkuntza sistemaren ahots bateratua

Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]


Eguneraketa berriak daude