Zart!

  • Zart! Komikia zarta bat da airean. Zartako bat zuzentasunari, homogeneotasunari, asperdurari. Zartadura bat da irudimenean, zartagailu bat esku artean. Zart! Zartadatik bezainbeste izaten du ikusezinetik, ordea, letren munduan, bigarren mailako literaturatzat edota genero frikitzat hartua maiz.

Argazkia: Irati Majuelo Itoiz

Alabaina denok irakurri izan ditugu komikiak noiz edo noiz, denok geratu gara harrapatuta binetetan zehar sortzen diren istorio ezinezkoetan, bere sinpletasunean erakusten digun egia handi horretan, zaplasteko batez aurpegiratutako kontraesanean. Haustura bat da gure buru karratuetan. Zart! Leherketa, haustura, zaplasteko horren indarra jaso nahi izan dute Nafarroako Komikiaren Azokaren X. edizioan, eta hori dela eta argitaratu dute izen bereko fanzinea 30 ilustratzaile eta komikigileren artean.

Irudia eta hitza du, beraz, oinarri Komikiaren Azokak. Bien arteko harremanaz eta Nafarroan izan duen bilakaeraz mintzatu ziren Ziudadelako Mistoen eraikinean Maite Mutuberria, Jesús Sotés, Liébana Goñi eta Joaquín Serrano marrazkilari nafarrak. Kike Infamek gidatuta eta euren esperientzia pertsonaletatik abiatuta, Nafarroako komikigintzari eta ilustrazioari errepasoa eman zioten 1960ko hamarkadatik hasita.

Joaquín Resano historikoak heldu zion lehen garai horri, komikigintzak pentsamendu kontserbadoreari kontra egin eta erregimen frankistan arrakalak irekitzeko nola balio zien azalduz. Fanzineen loraldiak ere hartu zuen tartetxo bat. Eta ez da gutxiagorako, Resanok Pedro Oses eta Simonidesekin batera Hamelin fanzinearen 1.500 bat ale saltzen baitzituen Iruñean garai hartan. Fanzinea landu du bereziki Liébana Goñik, Resano baino gazteagoa den arren. Autoedizioaz eta kolektiboan egindako publikazioez hitz egin zuen iruindarrak. Maite Mutuaberriak eta Jesús Sotések, ordea, ilustrazioan dihardute komikigintzan baino gehiago. Album ilustratuen garapenaz, eta idazle eta ilustratzaileen tandemaz aritu zen Mutuaberria, Lohia, bere azken lan pertsonala, aurkeztu aurretik. Sotések, berriz, betidanik marraztu arren, argitu zuen duela gutxi arte ez zuela argitaratzeko eta hortaz bizitzeko apustua egin, eta maila lokalean lanik aurkitu ezean, kanpoko agentzietan bilatu beharrak dakartzan ondorioez mintzatu zen.

Ibilbide pertsonalez gain, istorio ilustratu baten sorkuntza prozesua izaten da sarri harrigarriena egiten zaiguna izaki hilkor ez-marrazkilarioi. Sekretu horiek deskubritzeko aukera ere egon zen, lustratzaileek euren karpeta eta koadernoak zabaldu baitzizkieten entzuleei. Istorio baten hastapena lau marratan dagoela erakutsi, eta forma nola hartzen doan ikusteko. Artisten burua zabaldu eta bertan sortzen diren ideia, burutazio, zirriborro eta bestelako piztiak pare-parean izateko aukera paregabea izan zen. Bakoitza bere estilo, metodo eta materialarekin, bakoitza bere biluztasun eta lotsarekin.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Komikiak
Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


Paula Estevez
“Irudia alboratuta geratu da beti Euskal Herrian”

Mila lan egitetik bizi dira, sarri, marrazkilari eta ilustratzaileak. Ezaguna da sektorearen aspektu hori. Prekarietatea deitu ahal zaiona nagusiki; ikusezina izatea ere bai. Paula Estévez (Donostia, 1984), esaterako, ARGIAn ikusi izan dugu azken bost urteotan, sarri... [+]


2024-12-04 | Aitor Aspuru Saez
Craig Thompson
“Trumpen hautaketak eragin zuen trauma kolektiboaz badago osagai bat komikian”

Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]


‘Gu’-aren inguruan marraztu du Tupust! kolektibo feministak bere hirugarren alea

Bildumako azken alea izango dela jakinarazi dute: lehenbizikoa Ni-ari buruzkoa izan zen, eta bigarrena Zu. Bigarren hura bezala, autoedizioan kaleratu du honakoa ere.


2023-12-15 | ARGIA
‘Ño’ komikiaz solasaldia, gaur Bilboko La Sinsorga kulturgunean

Ño komikiaren testuen egile Miren Artetxe eta Eli Pagola, eta Maitane Gartziandia ilustratzailea Bilboko La Sinsorga kulturgune feministan (Askao Kalea, 9) izango dira gaur, arratsaldeko 19:00etan, haien lanaz hitz egiteko.


Euskarazko komikien HernaniKomik II. azoka

Azaroaren 17an eta 18an izango da, ostiralez eta larunbatez, Hernaniko Atsegindegi plazan


Mikroa eskuan eta irribarrea ezpainetan

Ño!
 

Testuak: Eli Pagola eta Miren Artetxe
Ilustrazioak: Maitane Gartziandia
Argia, 2023

------------------------------------------------------

Komikia hasi aurretik eta amaitu ondoren bai azal eta kontrazalean, bai tapa eta barruko tapetan informazio... [+]


2023-09-27 | ARGIA
‘Ño!’ komikiaren erakusketa inauguratuko dute ostegunean Hernanin

Maitane Gartziandia, Eli Pagola eta Miren Artetxe egileek komikiaren lan prozesua eta mamia azalduko dituzte Kulturarteko Plaza Feministan irailaren 28an, komikiaren marrazki originalez lagunduta. Urriaren 5ean Iruñeko Laban aurkeztuko dute beren lana egileek.


2023-09-01 | Jon Torner Zabala
Nafarroako Komiki Azoka, hiru astez Iruñean eta Lizarran

Tiza elkarteak antolatuta, Nafarroako Komiki Azokaren XVI. edizioa egingo da gaur hasita hilaren 24ra arte, Iruñea eta Lizarrako hainbat lekutan. Mahai-inguruak, tailerrak, bisita gidatuak, erakusketak, topaketak artistekin, auto-edizio eta bigarren eskuko azoka... [+]


2023-08-30 | Jon Torner Zabala
Benetan identifikatutako egoerak

Biga (5 liburu)
Gidoia: Romain Pujol
Ilustrazioak: Vincent Caut
Astiberri

----------------------------------------------------

Hamaika ipuin irakurri dizkiegu  etxean zazpi eta bederatzi urteko seme-alabei, eta esango nuke sekula ez ditudala hain engantxaturik... [+]


Ankerra izan behar

Anker
Gidoia: Gregorio muro harriet
Ilustrazioak: Alex Macho
Kolorea: Garluk Aguirre
Harriet, 2023

 

2019ko urtarrilean dago kokatuta Anker komikia. Errusiako lurraldeetan, Txina eta Ipar Koreako mugetatik gertu. Bertan, Siberiako basoak soiltzen ari diren mafiak... [+]


2023-06-20 | Julen Azpitarte
'El Eternauta' komikia
Eternitatearen nabigatzailea

Hector German Oesterheld (1919 -1978) gidoilari eta Francisco Solano López (1928​ –2011) marrazkilari argentinarrek sortu zuten El Eternauta komiki klasikoa 1957etik 1959ra bitartean, telebistaren eragina txikia zenean, eta komikiaren ospea eta harrera, aldiz,... [+]


2023-06-01 | Jon Torner Zabala
'Ño!' komikia
"Irabazi dugu aukera espazio batzuetan gure umorea egiteko"

Emakume bertsolarien esperientziak erdigunean jarrita, bertso saio baten bueltan gerta daitezkeen hamar eszena jaso dituzte Ño! komikian (ARGIA, 2023) Maitane Gartziandia ilustratzaileak eta testuen egile Miren Artetxek eta Eli Pagolak. Mamuak, trabak, heldulekuak eta... [+]


Eguneraketa berriak daude