Dopamina
19:00ak dira, lana fini, etxera itzultzen zara garraio publikoan, edo, euririk egiten ez badu, bizikleta gainean. Inor ez solaserako, ezer ez telebistan, kopa bat ardoz bete eta Tinder, Facebook, Candy Crush, Instagram, YouTube, Snapchat, Uber, Twitter, edozein aplikazio irekitzen duzu. Handik puska batera hasten zara aspertzen, zapuzten, zeure burua madarikatzen. Zertan ari zara. Beste behin. Ez dakizu nola iritsi zaren honaino. Baina ez kezkatu, normala da. Aplikazioen junkie bilakatu zara, hain zuzen, aplikazioek plazeraren motibazioaren adikzioaren molekula sortzen dutelako burmuinean: dopamina.
Halaxe azaldu digute Arte kate franko (eta barka)-alemanean, Dopamine izeneko serie txiki batean: zortzi kapitulu, kapitulutxo, kapitulutxoño, zortzi pilula –baina oso kondentsatuak, miligramo askokoa bakoitza–, lehen aipatutako aplikazioei eskainiak. Eta ondo dago ezagutzeko oraindik erabiltzen ez dituzun aplikazioak –kalkulua eginda, %50 dira–. Ondo dago ezagutzeko zu harrapatzeko zer mekanismo erabiltzen duten (psikologikoak, fisikoak, filosofikoak). Baina ondo dago, batez ere, ezagutzeko zer ezkutatzen duten, edo, hobeto, azken buruan zer helburu daukaten. Laburbilduz: publizitatea eta datu pertsonalak. Edo guri bizitza errazteko zeudela uste genuen? Edozer egingo dute guk pantailaren aurrean ordu gehien pasatzeko. Edozer egingo dute gu adikto bilakatzeko.
Eta moralista jarri nahi gabe –bigarren aldia litzateke–, baina nola bestelako adikzio formen aurrean gero eta kontzientzia handiago dagoen –baietz asmatu: apustu-etxeak–, izugarria egiten zait ikustea nola gure parkeak telefono mugikorrak dituzten 11-12 urteko neska-mutikoz beteta dauden. Sistema dopaminergikoak 12 urteetatik ondo funtzionatzen baitu. Eta hausnartutako erabakiak hartzeko gaitasuna 20 urteak arte ez baita garatzen. Garatzen bada, noski.
Faroe uharteetan, Ipar Atlantikoko artxipelago bat, Danimarkaren kontrolpean, urtero ehunka zetazeo hiltzen dituzte –normalean milatik gora–. Batzuek "tradizioa" deitzen diote, hainbat mendetako antzinatasuna duelako. Baina odolez gorritutako hondartzan... [+]
Ukrainako fluxua eten ostean, Errusiako gasa jasotzen jarraituko duela iragarri du Eslovakiak, eta Transnistriak uko egin dio Europaren "laguntzari".
Gasteizko Campuseko Filologia Hispanikoko irakasle baten aurkako salaketen berri izan bezain azkar, asanblada irekia egin zuen GUET Gasteizko Unibertsitateko Emakume Taldeak. Aste bakarrean “hamarnaka” salaketa eta testigantza berri jaso dituzte. Irakaslearen... [+]
Gabonetako argiak pizteko ekitaldia espainolez egin izanak, Irungo euskaldunak haserretzeaz harago, Aski Da! mugimendua abiatu zuen: herriko 40 elkarteren indarrak batuta, Irungo udal gobernuarekin bildu dira orain, alkatea eta Euskara zinegotzia tarteko, herriko eragileak... [+]
Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]
_2.jpg)
EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]
Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.
Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]
"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]
Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]
Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]
Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]
Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.
Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]
