Txirrindularitzak antolatu gabe duen bira
Berriki sarean kritikak irakurri ditut, Euskal Herriko Itzulian azafatak ez egotea erabaki zen arren, EAEko hamaika ekitalditan oraindik ere emakumeak rol horretan jardun dezaten kontratuak izaten direla. Gogoan dut halaber, txirrindularitzan erabaki hura hartu zenean norbaitek emakumeek lana galtzeko arriskua zegoela mahai gainean jarri izana. Harritzen nau auzi horren bueltan azalpenak ematen ibili behar izatea, arazoa ez baita haiek egiten dituzten funtzio horiek guztiak desagertaraztea, lana egiteko betearazten dituzten baldintzak baizik. Hots, bularreko tamaina zehatza eta ile luzea edukitzea, edota gona eta takoiak erabili behar izatea, arropa eta oinetako erosoak erabili ordez. Horretaz gain kontuan hartu behar da txirrindularitzan, pilotan edo motoziklismoan bete behar duten gizonen zerbitzari rola. Azken batean, gizarte matxista batean eraikitako emakume erakargarriaren estetika bermatzea, jarrera pasibo batean itxura polita emanez. Horrelakoetan ikuspegi ezberdinetatik begiratu behar zaio gaiari: batetik, kontratazioa egiten duen erakundearen erabaki-hartze organoa nork osatzen duen eta zein baloretan oinarritzen den kontuan hartuz. Eta, bestetik, feminismoaren kontzientzia ez duten azafata horietako batzuek nola haien askatasuna eta lanaren duintasuna defendatzen duten; nahiz eta tartean, gainera, jazarpen sexuala pairatu behar izan duten –gogoratu Peter Saganek 2013an azafatari ipurdia ukitu zionekoa, edo Rigoberto Uranek 2018an azafatari masailean muxua exijitu zionekoa–. Txirrindularitzan emakumeen gorputza sexualizatu bidez eragin diren diskriminazio egoera gehiago datozkit burura, esaterako, 2014an Kolonbiako emakumezkoen selekzioari haragi koloreko maillota jantzarazi izana, edo aurten UCIko Health Mate Ladies Team-eko hiru emakume txirrindularik taldeko zuzendariari haiek sexualki jazartzea egotzi izana. Zer esanik ez, kirol arloaren egituraketan aurkitzen diren mugez, hala nola, lizentzia kopuru txikia, emakumeek lasterketan jokatzen dituzten baldintzak, amatasuna, sariak eta abar. Horrek guztiak adierazten duena da txirrindularitza tradizioz gizonen eremua izan dela, eta azafaten gaia piramidearen ertza besterik ez dela. Beraz, goitik behera berregituratu beharko litzateke, estamentu guztietan emakumeen partaidetza bultzatuz eta haien jarduera duinduz, eta benetan emakume eta gizonen berdintasuna sustatuz. Eta erakunde publikoen egitekoa litzateke bira horretan bidelagun izan eta jarduera guztian berdintasun irizpideak betetzen direla bermatzea.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Abenduaren 26an, aireko eraso batean, Israelgo armadak bost kazetari palestinar hil zituen. Haiekin 130 kazetari palestinar hil zituzten. Albiste horrek gauza pare bat gogorarazi dizkit, lehenengoa, benetako kazetariek jasaten duten jazarpena munduko edozein lekutan, adibidez,... [+]
Azken hilabete hauetan hainbat institututan lan egitea egokitu zait eta, uneren batean edo bestean, ikasleekin lan merkatuak eskaintzen dituen aukerez hitz egin behar izan dut. Ikasleen tipologia askotarikoa da eta hiri berean asko aldatzen da auzo batetik aldamenekora,... [+]
Historikotzat nekez har daitekeen argazkiaren erdian agertzen den neskatoa idazten ari da, zer eta izenorde zerrenda bat: ni, zu, hura, gu, zuek, haiek. Beherantz begira egonik, neskatoaren begirada nolakoa den antzeman ezinik gelditu naiz ni.
Argazkilariaren lanari soraio,... [+]
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]