Jostorratzak baino lehen
Izturitze duela 21.000-29.000 urte. Gravettiar aroan Izturitzeko kobazuloan bizi ziren gizakiek suharrizko tresna asko utzi zituzten.
Horietatik, ehunka batzuk Noailleseko gubilak dira, hala deituak lehenengoz Frantziako hego-mendebaldeko kobazulo horretan aurkitu zituztelako. Kobazuloko IV. mailan aurkitutako Noailleseko gubilak gehienez ere 3 cm luze eta 2 cm zabal dira, oso estandarizatuak zeuden eta, punta zorrotzari esker, zeregin espezializatuetarako erabiltzen zituzten. Baina, tresna txiki horiek sakon ikertu baino lehen, EHUko ikerlariek ez zekiten zehazki zertarako erabiltzen zituzten.
Aitor Calvo, Unai Perales, Maite García-Rojas, Christian Normand eta Alvaro Arrizabalagak osatzen duten ikerketa taldeak gubil bilduma horren azterketa teknologikoa, tipometrikoa, morfotipologikoa eta, bereziki, funtzionala egin du –azterketa funtzionala egiteko programa esperimental bat prestatu zuten ikerlariek–. Emaitzen berri Journal of Archaeological Science: Reports aldizkarian eman zuten uda hasieran.
Ikerlariek ondorioztatu dute Noailleseko gubilak material bigunak –esaterako, animalien larruazalez eginiko jantziak– zulatzeko erabiltzen zituztela; josteko, alegia. Eta hipotesi horrek badu heldulekurik Europako garai bereko beste aztarnategi batzuetan aurkitutako objektuetan. Sunghir (Errusia) eta Candide zein Ostuni (Italia) aztarnategietako hilobietan ehunka ale apaingarri topatu dituzte, jatorriz txanoetan, berokietan edo galtzetan josita zeudenak.
Lehenengo jostorratzak –irizpide morfologikoaren arabera, behintzat– Gravettiar aldia amaituta sortu eta erabili zituzten, Solutre aldian (duela 15.000-21.000 urte gutxi gorabehera). Hezurrezkoak izan ohi ziren eta, geroago, duela 7.500 urte inguru, metalezkoak egiten hasi ziren. Baina, EHUko ikerlariaren arabera, jostorratzak baino lehen ere, baziren josteko tresnak.
Willendorf (Austria), 1908. Wachau bailarako aztarnategi batean, Josef Szombathy arkeologoak emakumezko baten estatua antropomorfo txiki bat aurkitu zuen, 11 cm ingurukoa, harrian zizelkatua eta okre gorriz tindatua.
Orduz geroztik, Paleolitoko venusik ezagunena da, eta... [+]
1891n nekazari batek Gwion estiloko hainbat labar pintura aurkitu zituen Kimberlyn (Australia).
Font Major kobazuloa (Tarragona, Katalunia) 1853an aurkitu zuten eta urte asko dira bertan arkeologoak lanean ari direla.
Deba (Gipuzkoa), 1969ko ekainaren 1a. Zestoako mugan, Izarraitzen magalean, kobazulo baten sarrera aurkitu zuten Rafael Rezabal eta Andoni Albizurik.
El Nefud basamortuan (Saudi Arabia) , Al Wusta izeneko aztarnategian, Homo Sapiens espeziearen hatz fosilizatu bat aurkitu dute eta, uranio serieen bidez, Max Planck Giza Historiaren Zientzia Institutuak 88.000 urtetan datatu du.
Bizkaiko Aldundiaren esanetan duela 14.000 urteko grabatu multzoak "kalitate tekniko argia" du eta berezia da irudiak "oso argi" ikusten direlako.
Zientzia elkartearen ustez haitzuloan historiaurreko aztarna gehiago aurkitzeko “aukera handiak” daude eta eremu osoa babestu behar da.
Orain artean ezezagunak ziren eta Nafarroan aurkitutako zaharrenak lirateke. Hori dela eta, Aranzadik leize ondoko harrobiko jarduerarekin ez jarraitzea gomendatu du.
SOS Alkerdi, Urdazubiko ondarea babesteko plataformak Berroberria, Alkerdi eta Zelaieta inguruko leize babestuetan gertatzen ari dena ezagutarazi du. Gune horretan dago gaur arte ezagutzen den Nafarroako labar arte paleolitikoaren kokaera bakarra. Haien gainean harrobi bat dago;... [+]
Asteartean aurkeztu zuen Bizkaiko Aldundiak paleolitiko 70 pintura eta grabaturen aurkikuntza. Berriatuako Udalak ez du inolako informazio edo berririk izan orain arte.
1992an Shiyan Beicun herritik hurbil, Txinako Zheijang probintzian, herritar batek Longyouko haitzuloak aurkitu zituen. Urez beterik zeuden eta horregatik naturak sorturiko leize nahiz haitzuloak zirela uste izan zen hasieran, baina urez hustu ondoren gizakiak eraikitakoak... [+]
Zergatik arkeologoak orain arte ez dira ohartu bi bisonte erraldoi begira zituztela? Lekeitioko kobazuloaren hormetan aurkituko margolanen xehetasun eta irudi gehiago dakarzkigu hona.