Gero eta dolda gutxiago antzematen da kalean. Alkoholak eragindako dardarizoa da dolda. Ez da kalean grosarik ikusten. Grosa, ardo beltzetik edan duenaren ezpainetan geratzen den orbana da. Ez beltza edo alkohol gutxiago edaten delako, ez; mokoa zuritzen, txorroxten ari zaigu eta ardo eta alkohol garestiagoak eta apainagoak, dotoreagoak hartzen ditugu, eta ahal denean ezkutuan. Nola azaldu ba grosa eta dolda!

Dolda-belarra ere bada, Sempervivum tectorum. Izen horrekin, alkoholak eragindago dardarari aurre egiten laguntzen duen belarra dela esan daiteke. Ba ez, belarriko mina kentzen omen du, eta han-hemen beharri-belar deitzen zaio.

Dolda-belarrak ikaragarrizko istorio luzea du gure aldamenean, gure altzoan. Izenak dioen eran, egarri eta eguzki galda txarrenetan ere erraz iraun dezake bizirik, Sempervivum, eta teilatuetakoa da, tectorum. Teilatuak, izan ere, eguzki gordinenean eta lehor-lehor daude. Izotza ere erraz eramaten du.

Landare hau majiazkoa omen da. Teilatuan jartzen da, teilen gainean, lehor eta bero egon dadin, eta aterbean hartzen duen etxea babesten du. Tximistetatik eta ekaitzetatik babesten du. Agi danean, Karlomagnok VIII-IX. mendeen bidegurutzean teilatuetan lantzea gomendatu zuen. Frantsesez, “joubarbe des toits” eta “barbe de Jupiter” esaten diote, teilatuetako Jupiterren bizarra. Zeruaren jainko hori tximistaren eta trumoiaren nagusi zela uste zen garaietako arrasto. Ingelesez, “thunderplant” esaten diote, tximistaren landarea, eta “roof foil”, teilatuko geruza; baita sendatzeko hostoa ere “healing blade”; izan ere, historian zehar, milaka urtean, alegia, sendabelar ezagunenetako bat izan da, hortik gure beharri-belar. Gaztelaniaz izen mordoa du, tartean “sanalotodo” eta “alcachofa de gato”; landarearen itxurak gogora dakar orburuaren lorea, eta teilatuetan, katuen gustuko tokietan bizi denez…

Ingelesez beste izen xelebre bat ere badu: “welcome home husband though never so drunk”, ongi etorri etxera, senar, baina arren inoiz ez hain mozkor. Izen hori erabiltzeko, dolda eta grosa izango zen etxeetan. Borrokaren sua ere bai, dolda-belarrez jantzitako teilatupeetan. Tximistarenetik bezala, su horrengandik ere babesten zuelako deitzen ote diote katalanez “matafoc”?