Arrazismoaren kontrako borroka ere sistemikoa izan behar dela diozue.

Arrazismoaren problematika ezin dugu angelu bakar batetik begiratu. Usu horretan dabiltza politikariak, demagun lan esparruko diskriminazioei begira jarriko dira. Alferrikakoa da, inoiz ez dugu arazoa konponduko ez baldin badiogu sistema osoari begiratzen eta ez bagara sustraietara joaten. Ikuspegi holistikoa ezinbestekoa dugu arrazismoa desagerrarazteko.

Identitatearen defentsaren diskurtsoa hor dugu.

Diskurtso maltzurra dugu. Quebectar identitate zuri eta monolitiko horretan hesitzen dira. Faltsua da, betidanik egon dira hemen beltzak, Frantzia Berriaren garaikoa da. Esklabo beltzak bazeuden eta erresistentzia ere hor zegoen. Betidanik egon da arrazismoa salatzeko mugimendua. Kontua da ezikusiarena egiten ari direla, ez diotelako arazoari parez pare begiratu nahi. Amnesia kolektibo batean gaude.

Besteak beste, sindikalismoari begira jarri zarete. Nola izan daiteke sindikatu bat benetan antiarrazista?

Ni ez nator sindikalismotik, baina Marc-Edouard Joubertek bere kapituluan azaltzen digunez, ez dago borroka antiarrazistarik mugimendu sindikalistan. Langileen eskubideen historiari begiratzen badiogu, arrazializazioaren arabera arras ezberdinak izan dira lorpenak. Botere guneetako ordezkaritza biziki inportantea dela dio. Esfera hauetan soilik pertsona zuriak baldin badira, erronka antiarrazistei buruzko sentsibilitate edota ulermenik ezin du ukan sindikatuak. Kolorezko pertsonok goi esparruetara hurbiltzeko dugun ezintasunari buruz gogoetatzeko gomita luzatzen die sindikatuei.

Zure kapituluan komunikabideak aipatzen dituzu.

Komunikabideak etxe guztietara iristen dira eta bideratzen duten irudia arazo larria da. Nirekin gurutzatu diren pertsona batzuek ni ninduten ezaguturiko lehen musulmana; alta, ideia edota irudi oso argi bat daukate komunitate horri buruz. Mainstream komunikabideek bideratutako diskurtsoa errepikatzen ari dira; arrazismo sistemikoaren oinarria horrela eraikitzen da, eremu kognitibotik igaroaz. Komunikabideetan ere ordezkaritza handiagoa behar genuke, haien erabaki guneetan, kazetarien artean eta plazaratzen duten errealitateetan. Beldurrean oinarritzen dira, enpresak %100 kapitalistak izaki horrek duelako funtzionatzen, horrek duelako dirua ekartzen. Joko zinez arriskutsua dute, epe laburrean dirua baldin badakar ere, epe ertain eta luzean jendartearen oreka duelako mehatxatzen.

Ardura handia dute.

Ikaragarri handia. Ahots arrazista hedatzen ari dira. Iritzien arteko eztabaida gisa saltzen digute, baina ez, beren izenez izendatu behar dira gauzak: ahots arrazista horiek intolerantzia dira.

Ezkerrari buruz ere kritiko zara.

Ezkerrarekin garatu naiz, borroka esparru komunetan egon gara, izan pobreziaren aurkako borroketan ala feminismoan. Kontua da arrazismoaren aurkako borroketara usu ez direla agertzen ustezko aliatu horiek. Arriskutsua da, eskuinaren diskurtsoa geroz eta gogorragoa den garai honetan ezkerra ez baldin bada mugitzen bidea zabalik uzten diolako faxismoari. Haien burua ezkertiartzat daukaten horiei beren izaerari so egiteko deia luzatzen diet, beren borroka intersekzionalitatetik gogoetatzeko gomita egiten diet. Borroka feminista, klase borroka eta antiarrazismoa, hiruak elkar lotuta doaz.

Nola ikusten duzu mugimendu feminista?

Gauzak mugitzen diren esparru bat baldin badago feminismoarena da. Quebeceko Emakumeen Federazioan inplikatua naiz eta arrazializatuen eta autoktonoen ahotsak batzen dituen Paroles de Femmes Fundazioaren presidentea ere banaiz. Geroz eta aniztasun gehiago sendi da mugimendu feministan, eta noski, ez da gatazkarik gabe egiten: soilik generoan oinarritzen diren feministen eta beste zapalkuntza sistemak kontuan hartzen dituztenen artean ezadostasunak daude. Gatazka horiek mugimenduaren eraldaketaren sintoma ere badira nonbait, ez da txarra. Beste borroka esparruetan baino urrunago gara feministok. Aspaldian hitz egiten da intersekzionalitateaz eta ikuspegi hau benetan gauzatzeko asmoz dabiltza egitura feminista geroz eta gehiago. Dena dela, feminismoa betidanik izan da mugimendu sozialetan abanguardia.

Osasuntsu ote da borroka antiarrazista?

Galdera zaila duzu. Uste dut erantzuna liburuan daukazula. Dirudi mugimendu gisa ez garela aitzinatzen, baina alde guztietarik egiten diren iniziatibak bildu eta hauei begira jarriz erran daiteke borroka aurrera doala. Kontuz, militanteei esker da, nahikeri politikoa maleruski ez delako batere sendi.