Asto gainean jartzen zituzten saskiak ziren xixtroak garai batean, laborariek euren produktuak etxaldeetatik herriko merkatura jaisteko erabiltzen zituztenak. 2016tik aurrera, berriz, Lapurdin martxan duten proiektuaren izena ere bada: Hazparne inguruko hainbat laborari elkartu eta Xixtroak sortu zuten urte hartan, euren produktuak internet bidez inguruko herritarrei eskaintzeko. Orain, berritasunekin dator elkartea: arrain freskoa eskaintzen eta Baiona-Angelu-Miarritze inguruan saskien etxez-etxeko banaketa egiten hasi dira.

Bertakoa eta iraunkorra

Nekazaritza herrikoi eta iraunkorrean egiten dute lan Xixtroak osatzen duten sei etxaldeek, prozesu osoa hasieratik bukaeraraino eurak eginez. Produktuen kalitatea bermatzeko hainbat ziurtagiri edo zigilutan daude erregistratuta: Idoki, EHKO, Nekazaritza Biologikoa (AB) edota AOC/AOP sor-marketan, esaterako. “Kontsumitzaileari segurtamena eman nahi diogu ziurtagiriekin. Araudi horien bidez defendatzen dugun laborantza herrikoia nahi dugu aitzina eraman”, azaldu zuen Andde Dubois elkarteko kideak Euskal Irratiak egindako elkarrizketan.

Eskaerak internetez egiten dituzte familiek, eta banaketa puntuetan –edo orain, zenbaitek, etxean bertan– jasotzen dituzte saskiak. Laborarien eta kontsumitzaileen arteko zuzeneko harremana egotea garrantzitsua da elkarteko kideentzat.

Kontsumitzaileak saskia osatzen

250 familia inguruk osatzen dute egun Xixtroak elkartearen sarea. Gertuko laborari eta abeltzainek ekoitzitako produktu ugarirekin osa dezakete saskia: ogia, gazta, arrautzak, esnekiak, haragia, edariak, fruitu eta barazkiak… Denetik dute webguneko katalogoan. Kontsumitzaileek aukeratu eta saskia osa dezakete astero.

Orain, arrain freskoaren eskaintza gehitu zaio proiektuari. “Donibane Lohizuneko bikote bat da, senarra arrantzalea da eta emazteak arraina saltzen du. hamazazpi euroko zareak eskainiko ditugu sasoiko arrainarekin, fresko-freskoa jasoko dute kontsumitzaileek arraina”, zioen Duboisek irratian.

Ekoizpen eredu iraunkorrean jardunez baina aldi berean egungo errealitatera egokituz eta lan-banaketa moduak eguneratuz aukera berriak zabal daitezkeen seinale, eredu polita da Xixtroak proiektua.