Eguberriak debekatuta
Londres, 1643ko abenduaren 19a. Ingalaterrako Parlamentuak ordenantza bat jarri zuen indarrean, Eguberriak ospatzea debekatzen zuena. Ingelesak ordurako zatituta zeuden parlamentuzale eta erregezaleen artean, anglikano berri eta katoliko zaharren artean, eta neurriak zatiketa areagotu besterik ez zuen egin.
Baziren 100 urtetik gora Henrike VIII.ak 1534an Erromako elizarekin hautsi zuela. Elisabet I.a alabak Ingalaterrako eliza finkatu eta sendotu zuen, eta, hala ere, gizartea ez zen bat-batean anglikano bihurtu. Baina XVII. mendearen erdialdean Parlamentuko ordezkariak gero eta gehiago urruntzen ari ziren katolizismotik eta, Oliver Cromwell buru, puritanoen korrontea indarra hartzen ari zen. Azkenean, parlamentariek Karlos I.a erregea exekutatzea lortuko zuten 1649an. Baina ospakizun katolikoei sei urte lehenago moztu nahi izan zieten burua.
Puritanoek gogor kritikatzen zituzten eliza katolikoaren gehiegikeriak eta erlijioa aszetismoz eta inolako luxurik gabe praktikatzea bultzatzen zuten. 1643ko legearen arabera, herritarrek Eguberrietan “umil jokatu behar dute, gure bekatuak eta gure arbasoenak gogoan izanda, Kristori omen egitea aitzakia, egun hauetan Jauna erabat ahaztu eta haragizko gehiegikeria sentsualei bide eman baitiete”.
1644an, ordenantza berresteaz gain, Pazkoko eta Mendekosteko ospakizunak ere galarazi zituzten. Debekuak indarrean jarraitu zuen 1660an monarkia berrezarri arte. Erregezaleek Eguberrietako ospakizunak baimentzearen alde egin zuten, baina, historiagile gehienen arabera, eguberrizaleak izan ziren estuardotarren kausa indartu zutenak, eta ez alderantziz.
1643an bertan liskarrak egon ziren, hilaren 25ean negozioen ateak zabaltzea erabaki zuten dendariei eraso zietenean. Baina istilu larrienak 1647an izan ziren Londres, Ipswich, Norwich eta bereziki Canterburyn. Eguberria publikoki ospatzeaz gain, orduan ere, dendei gogor eraso zieten. Nork pentsa gerora Eguberriak eta dendak eskutik hain ondo helduta joango zirela.
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Japonia, VIII. mendea. Nara Aro betean furoshiki terminoa erabiltzen hasi ziren, baina Edo Arora arte (XVII-XIX. mendeak) ez zen hedatu. Furoshiki objektuak ohialetan biltzeko artea da, baina bere etimologiak garbi uzten du bere jatorria: furo hitzak bainua esan nahi du eta... [+]
Memoria Demokratikoaren Legea bete eta Lasa eta Zabala bahitu eta torturatu zituzten Donostiako La Cumbre eraikina memoria historikorako gune bihur dezaten exijitu dute Gipuzkoako Batzar Nagusietan. Jauregia 2023an Donostiako Udalari utzi behar zion estatuak, baina prozedura... [+]
Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Duela 3.300 urteko egiptoar momia batean Yersinia pestis-en arrastoak topatu berri dituzte, hau da, VI. mendean Justinianoren izurria eta XIV. mendean Izurri Beltza eragin zuen bakterioarenak.
Adituek orain arte uste zuten garai hartan izurria soilik Eurasian hedatu zela,... [+]
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]
Elkarte memorialisten ustetan, Rozalejoko Markesaren Jauregia, Nafarroako Memoriaren Institutua kokatuko litzatekeen tokia, "omenaldi, oroimen eta oroimenerako lokal bat" izan daiteke, eta Maravillas Lamberto izena eraman. Manifestariek adierazi dute ez dela nahikoa... [+]
Tafallan, nekazal giroko etxe batean sortu zen 1951. urtean. “Neolitikoan bezala bizi ginen, animaliez eta soroez inguratuta”. Nerabe zelarik, 'Luzuriaga’ lantegian hasi zen lanean. Bertan, hogei urtez aritu zen. Lantegian ekintzaile sindikala izan zen;... [+]
Talde memorialistek deitutako manifestazioa Erorien monumentuan hasiko da 18:00etan eta Gazteluko plazan bukatuko da. Amaierako ekitaldian El Drogas, Gran Ritxarson, Ilargigorri eta La Chula Potrak esku hartuko dute, besteak beste. Gaia orokorrean nola dagoen azaldu dugu... [+]
Jesus Carreraren erailketaren 80 urteurrenean udal adierazpena plazaratu dute Hondarribiko udalbatza osatzen duten alderdi politiko guztiek.
1937 eta 1940 artean, Eusko Jaurlaritzak bere zerbitzu sozialen bidez, Iparraldeko osasun zentro handiena izango zena zabaldu zuen Bidarten: La Roseraie ospitalea. Helburua zen Hego Euskal Herritik gerraren ondorioz uholdeka zetozen zauritu eta elbarriak artatu eta... [+]