Manifestaldi handien biharamunak gazi-gozoak dira beti. Borrokaldia edozein izanik. Asebetetze eta arrakastaren atseginarekin, aspaldidanik finkaturiko ekitaldia bukatzerakoan sentitzen den hutsuneagatik, antolaketa fasean mobilizatu energia xurgatuagatik edo bizi izandako tentsioagatik. Baina oroz gainetik, desafioa irabazirik, “eta orain zer?” galdera hertsagarria berpizten delako. Hots, estrategiaren garapena eta ondoko helburu taktikoa definitzeko ariketa konplikatua. Abenduaren 9ko manifestaldia ez da alde horretatik salbuespena. Are gehiago presoen kasuan mobilizazioaren balizko ondorio eskasak sor lezakeen frustraziori, pertsona askoren sufrimendu eta etsipena gehitzen zaizkiolako.

Arrakastatsua izan da Parisko manifestaldia duda izpirik gabe. Arazorik gabe iragan da, pentsatu bezala eta antolatzaileek finkaturiko helburuak lortu direla erran daiteke. Zer xuxen? Luhuso eta apirilaren 8tik piztutako dinamika jarraitzea, desarmearen inguruan lortutako adostasun zabala atxikitzea eta garatzea, armak itzultzea baino sektore batzuentzat konplikatuagoa den gatazka armatuaren beste ondorio baten inguruan, presoen gaiaren sozializazioa Frantzian barna, Euskal Herritik kanpoko sostenguen zerrenda emendatzea kuantitatiboki eta kualitatiboki eta ondorioz indar erakustaldi ederra, frantses gobernuari interpelazio zuzena azkartzen duena.

Alta, Paristik itzultzen ziren manifestarien gogoan eta solas guztietan galde eta kezka berdintsuak ziren: ez bada ezer mugitzen edo keinu batzuk besterik ez,  zer gehiago egin beharko dugu? Mendi bat lehen aldikoz konkistatu nahi duten mendizaleak bezala sentitzen gara. Tontorreraino joan nahi kosta ahala kosta, baina bidea asmatu behar, ez baita egina eta okerrago, ez baitakigu biderik ba ote den. Adimenaren pesimismoak errazki zerrendatzen ditu frantses boterearen aldetik egoera bere horretan mantentzeko arrazoiak: Madrildik aldentzeko kuraia eskasa, terroristatzat jotzen diren pertsonen egoera tratatzeko arrisku politikoa gaurko egunean, gobernamenduaren agenda politikoan lehentasunezko gaia bilakatzeko nekezia, estatu jakobinoa beldurtzen duen eta Euskal Herriarekiko uzkurtasuna areagotzen ahal duen Katalunia, Korsika edo Kanakiako (Kaledonia Berria, izen ofiziala) aktualitate beroa. Ahantzi gabe bi estatuen aldetik presoen gaia blokeatuz, herri indarrak burujabetza prozesutik desbideratzeko interes estrategikoa. Borondatearen optimismoak berriz, baita azken hilabeteetako esperientziak ere, oroitarazten digute baldintzak urratsez urrats eraikitzen direla eta etengabe egoera aldatzen dutela, aukera berriak sortuz. Hortxe gaude, esperantzaren leihotik arnasa hartzen, urtarrilaren 13ko hitzorduari begira.