Zitadela kalean, Donibane Garaziko gune turistikoaren bihotzean, irekiko ditu ateak Garaziko gaztetxe berriak datorren abuztuan, herriko jaien hasierarekin batera. Bere burua “gazteentzako euskarazko bizi espazio” gisa definituta, gaztetxeak arlo sozialean erreferentzialtasuna irabazi eta jarduerak soilik egunez egitea aurreikusten du –tailerrak edo ikastaroak, esaterako–, Iparraldeko beste gune batzuen joerarekin apurtuz.
80ko hamarkadan sortua, azken 12 urteak leku fisikorik gabe eman ditu Garaziko gaztetxeak, nahiz eta dinamikaren lekukoa “belaunaldiz belaunaldi transmititua izan den”, azaldu digute Maia Iribarne eta Kamila Gratien gaztetxeko kideek. Orain baina, belaunaldi berri horien ekarpenari esker, gazteek gune propio bat izango dute hemendik aurrera, asanbladak lokal bat erostea erabaki ondoren.
“Ez da batere ohikoa, baino eztabaida askoren ondoren eta Garaziren berezitasunak kontuan hartuta, hautu hori hartu genuen”, diote Iribarnek eta Gratienek. Horrela, tokiko enpresa zein elkarteen laguntzari esker, 32 metro karratuko lokalak balio dituen 60.000 euroren parte bat ordaintzea lortu dute. Bide horretan, Helloasso atarian ‘crowdfunding’ kanpaina abiatu dute, gainontzeko 25.000 euro biltzeko asmoz.
“Okupatzeko aukera ez dugu baztertzen”
Garazi inguruko herriei esker biziraun du proiektuak azken urteetan. Alokatutako edo utzitako lokaletan garatu izan du gaztetxeak jarduera nagusia, asanbladak edota gaualdiak, esaterako, “Garazin bertan ezinezkoa zelako”, dio Iribarnek. Leku bat lortzeko hamaika saiakera egin dute. Instituzioek lokal bat utziko ziela agindu arren, Alphonse Idiart Garaziko alkate eskuindarrak “traba txikiak” jarri izan dizkie Gaztetxeko kideei, ia beti “detaile teknikoak” argudiatuz. Eta ez hori bakarrik; lokalak alokatzeko aukera oro eragotzi diete, ordainduz bada ere. “Ziur aski gure ereduarekin bat ez datorrelako”, uste du Iribarnek.
Garaziko alkateak “turismoaren eta folklorearen alde” egiten duen heinean, gazte proiektuei ateak ixten dizkiela argi dute ekintzaileek: “Garazi herri pribatua da eta jabego gehienak gutxi batzuen eskuetan dira”, salatu dute. Horren aurrean eta alternatiba errealak eraikitzeko bidean, “okupatzeko aukera ez dugu inoiz baztertu” diote, nahiz eta orain lokal bat erostearen aldeko hautua egin duten.
“Beharretara egokituko den” proiektu berria martxan izango da laster eta momentuz ekimenak izandako “harrera ona” nabarmendu dute Iribarnek eta Gratienek: “Are gehiago euskararen egoera larria ikusita”. Funtsean, hori delako gaztetxe berriaren helburu nagusia: gazte dinamika batetik euskararen erabilera bermatzea. Non eta turismo masibo erdaldunaren bihotzean.