Iñaki Colina naiz, 45 urteko donostiarra. Duela hamar bat urte Hipoteka Maileguen Erreferentzia Indizea (HMEI) aplikatu zidan Kutxabankek eta, ondorioz, galera ekonomiko handiak izan ditut. Aukera paregabe gisa saldu zidaten HMEI baina, azkenean, ikusi dut beren negozioa elikatzeko amarrua besterik ez dela.
Hainbat etxebizitza mailegutan aplikatzen den indizea da HMEI. Berau kalkulatzeko, finantza-erakundeek maileguetan aplikatutako interes tasen batezbestekoa egiten du Espainiako Bankuak. Batezbesteko horrek ponderatua beharko luke izan baina, kasu honetan, ez da aintzat hartzen erakunde bakoitzaren negozio bolumena. Interes-tasak merkatuaren garapenaren eta inguruko egoera ekonomikoaren araberakoak izan beharko lirateke, eta HMEIk ez du hori betetzen.
Gainera, finantza-erakundeek manipulatu egin dezakete indizea, eurek aplikatutako interesen arabera kalkulatzen baita. Hipoteka berrien interes-tasak apur bat igotzea aski da HMEIk gora egiteko. Hala, etekin handiagoa lortze aldera, bankuek elkarren arteko akordioak egin ditzakete. Espainiako Bankuak berak onartua du indizea manipulatu egin daitekeela.
Niri azaldu zidaten HMEIk Euriborrak baino gorabehera gutxiago zituela. Amua irentsi nuen, eta horren kalteak urte askoan ordaindu ditut. Kutxa HMEI aldaera aplikatu zidaten niri, baina hau baliogabetu egin zuten epaitegietan. Ondorioz, orduz geroztik Euribor +1 aplikatu didate. Hasieratik hori eduki izan banu, 3.000 euro gehiago amortizatuko nituzkeen, eta interesetan 7.000 euro aurreztuko.
Hori diru asko da nirea bezalako familia arrunt batentzat. Hau guztia krisi ekonomikoaren baitan gertatu da, jende ugari langabezian gelditu denean, eta HMEIk egoera prekarioan utzi ditu familia asko. Maiz, indizeak eragindako galera erabakigarria izan da jende asko kaleratze prozesuetan murgiltzeko. Zorionez, nik lana daukat, eta oinarrizko beharretarako ez dugu diru faltarik izan. Ordea, familia askok ezin dute gauza bera esan. Hainbatek hilean 300 euro gehiago ordaindu behar izaten dute.
HMEI Stop
Egoera horren kontra borrokatzeko, duela bost bat urte HMEI Stop izeneko plataforma sortu genuen Gipuzkoan. Gure aldarriak instituzioetara eraman ditugu, eta bertan HMEIren kontrako hainbat adierazpen egitea lortu dugu. Bi gauza eskatzen zaizkio Kutxabanki: indizea bertan behera uztea, eta bezeroek galdutako dirua itzultzea. Ordea, momentuz halakorik ez da gertatu, administrazio kontseiluan HMEIren alde egiten dutelako EH Bildu, Podemos eta Ezker Anitza ez beste alderdiek.
Nolanahi ere, azken garaiotan urrats garrantzitsuak eman dira epaitegietan. HMEIren hiru aldaeretatik bi baliogabetuta daude jada. Gainera, hainbat tokitan, Bizkaian eta Araban esaterako, indizea baliogabetzat jo da bigarren instantzian. Tamalez, gure plataformako kideak epaitegietara joaten lehenak izan ginen, eta bidea itxi ziguten Probintzia Auzitegiak eta Auzitegi Gorenak. Hori bai, gure borroka baliagarria izan da beste kaltetu askorentzat.
Orain, kasu asko Gorenean daude. Nik, egia esan, ez dut esperantza handirik. Justiziak bankuen interesen alde egiten du, Espainiako Estatuko alderdi nagusiek bezalaxe. Tamalgarria da HMEIk indarrean segitzea, kontuan harturik 40.000 kaltetu gaudela Hego Euskal Herrian, eta 1,3 milioi inguru Estatu osoan. Eta ez da ahaztu behar preferenteak eta zoru klausulak ere hor daudela. Gurea finantza-erakundeen iruzurraren aldaera bat besterik ez da.