Bibotea jartzea baino gehiago

  • Gizon maskulino bat irudikatzen duen emakume bat, performance bat egiten ari dena, inpaktua bilatzen duena, genero arauak puskatzen dituena eta kontzientzia feminista duena. Hori da Drag King bat.

Kattalin Miner (burezurdun bisera beltzarekin) eta Josebe Iturrioz (eskuinean, gorbatarekin), Medeak kolektiboak webgunean plazaratutako artxiboko irudian.
Kattalin Miner (burezurdun bisera beltzarekin) eta Josebe Iturrioz (eskuinean, gorbatarekin), Medeak kolektiboak webgunean plazaratutako artxiboko irudian.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Drag Kingek oinarrian genero arauekin hautsi nahi dute. Queer teoria dute oinarri eta performancea helduleku. Emakume* Abertzaleon Topaketa Feministak antolatu zituen Bilgune Feministak pasa den maiatzean. Bertan, Medeak kolektiboak Drag King tailerra eskaini zuen, Kattalin Miner eta Josebe Iturriozek gidaturik. Arlo praktikoa lantzeko apenas eman zuen denborarik, testuinguru eta balore batzuetan kokatzea lehenetsi zutelako. “Gizartearen arabera, zer da emakume egiten nauena? Alua. Zer gizon? Zakila. Hori eta horren baitan sortutako etiketa guztiak dira laburrean genero eraikuntza”, hasi zen Iturrioz.

Jaso dugun hezkuntza medio, aludun eta zakildunek jarrera desberdinak hartzera ohitu gaituzte. Emakume femeninoak eta gizon maskulinoak baitira sozialki eta kulturalki gorpuzkera “normalak”. Hori eraikitako zerbait dela aldarrikatzen du feminismoak, botere harreman batzuen baitan dagoelako. “Titiak estaltzen ditugunean eta zakila jarri, jendeak hori eraikuntza faltsua dela esan dezake, plastikoa dela. Baina feminitatea ere eraikitako zerbait da, artifiziala”, dio Minerrek. “Europari ez zaio interesatzen emakume libreak egotea”, jarraitu du Iturriozek; “horregatik hil zituzten sorginak, kapitalismoak nahi ez zituen emakumeak zirelako. Gerora, interesatzen zaien emakume motak sortu dituzte: esanekoak, beldurtiak, alaiak...”.

Drag Kingak arazo baten aurreko erantzunak dira, gorputzen bidez islatzen direnak. 60 eta 70eko hamarkadetan izan zuen eragina azpimarratu dute. Mugimendu artistiko eta politikoa izan zen.

Drag King bakoitzak maskulinitarearen ikuspegi desberdina islatzen du. Tailerrean azaldu zuten “kontrolaezina” den parodia dela, eta horregatik izan direla maiz kritikatuak: “Barruan duzun kaka guztia ateratzen da. Normala. Urte asko daramatzagu matxiruloak aguantatzen eta hau guztia horren isla da”, mintzo da Iturrioz. Emakumeok maskulinitatea aukeratzen dugunean ondokoa deseroso sentiarazten dugula gehitu du Minerrek.

Era berean, maskulinitatea boterea dela diote eta, finean, hori ere gorpuzten dugula. “Baina emakume maskulinoak sortzen direnean ez da maskulinitate boteretsurik sortzen. Ez dira gorputz pribilegiatuak, kontzientziadunak baizik”.

Nola gorpuztu?

Batetik, azaleko aldaketa batzuk egin behar dira: moztu eta txikitutako ilea bizarra jartzeko, benda bularrak estaltzeko, kondoia eta algodoia zakila egiteko, arropa berezia jantzi... “Traje maskulinoa janztean, zeharo aldatzen da emakumeen jarrera eta hori ikustea oso aberasgarria da”, dio Iturriozek. Hain justu, jarrera aldatzea da funtsezko bigarren osagaia: ibilera, hitzak, begirada... “Neskek ez dakigu gorputza maskulinizatzen, kodigo guztiak lapurtu dizkigute. Ez dakigu eskua ematen, saiatu arren bi muxu jasotzen baititugu beti”, nabarmendu du Minerrek.

Drag Queenak, normalean, banaka eta eszenatokian azaltzen diren moduan, Drag Kingak aberasgarriagoak dira taldean, maskulinitatea areagotzen delako.

Honekin guztiarekin genero arauak hautsi eta zirrara sortzea dute helburu: “Hamar bat minutuko inpaktua izango da, eta kritikak sortuko ditu. Baina jada sortu da eztabaida edo txip aldaketa ingurukoengan”, esan digu Iturriozek. “Lau kabroi ikus ditzakegu, baina atzean lau pertsona daude. Lau feminista genero eraikuntzari eta mina eman digunari egurra ematen”.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Gorputza
Gorputz hotsak
“Dragon Boat-arekin gorputzarengan geneukan konfiantza berreskuratzen dugu”

Kirol ugari egin ditu Mercedes Ortega Barrenak (Bilbo, 1967); hala nola atletismoa, paddel surfa eta orain arrauna. Hondarribiko HS2 Surf Center eskolako Dragon Boat taldeko kidea da. Batik bat minbizia duten edo izan duten emakumez osaturiko taldea da. Barrenak nabarmendu du... [+]


Gorputz hotsak
“Erotikan ere, ez dugu lortzen produkziotik ateratzea”

Desiraren, genero identitatearen eta erotikaren ikuspegia zabaltzeaz mintzatu da Igor Nabarro sexologoa. Nerabezaroan muineko lesio bat izan zuen, eta hori dela-eta zalantzan jarri zituen maskulinitatea eta sexualitatea. Salatu du istripuaren ostean ez zuela inongo heziketa... [+]


Gorputz hotsak
“Baimenik eskatu gabe interbentzio kirurgiko ugari egin zizkidaten”

Aktibista intersexa* eta DJa da Marikarmen Free (Baena, Espainia,1984). 2003. urtean sistema psikiatrikoaren kontrako borrokan hasi zen, eta gaur egun bide beretik doa Insania kolektibokoekin. Martxoan, Iruñeko Katakraken egindako “Zapalkuntza psikiatrikoa eta... [+]


Gorputz hotsak
“Fibromialgiaren okerrena da ingurukoek ez sinistea”

Batzuentzat ikusezina eta sinesgaitza bada ere, fibromialgia existitzen da, eta berrehun sintoma baino gehiago daude gaitzari lotuta. Horietako batzuk jasaten ditu Edurne Iribarrenek (Otsagabia, Nafarroa, 1954) eta nabarmendu du eragin “handia” dutela egunerokoan:... [+]


2024-05-29 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Habia

Etxean sartuta dago gurekin sentituko dugun txoko bat, gauaren nekean besarkatzen gaituen gune bat, negarra askatzeko espazio sentituko dugun hori, goxotasunarekin konektatuko gaituen etxekoitasuna, bakardadean konpainia egingo gaituena. Mugimenduan diren bizitza askok ez dute... [+]


Gorputz hotsak
“Herrietan lumek lekua daukate, edo behintzat, nire gorputzak kabitzea lortu du”

Joten erritmora harro erakusten du luma Itxi Guerra aktibista antikapazitistak (Madril, 1998). Gorputz desgaituek bizi dituzten biolentziak balioztatzeko eta sistemari aurre egiteko saretzearen garrantziaz mintzatu da. Gorputzaren bizigarritasuna aldarrikatu du:... [+]


Erdi Aroan erditzea

Toledo, 1272-1280. Alfontso X.a Gaztelakoak Ama Birjinari eskainitako 427 kanta monodiko bildu zituen. Santa Mariaren Kantigek Erdi Aroko musika eta literatura bildumarik garrantzitsuenetakoa osatzen dute, baina, kantiga miniaturaz apainduta daudenez, ilustrazio horiek beste... [+]


Endometriosia
“Genero kontua da: osasun sistemak guztiz baztertzen eta erasotzen gaitu, ikusezinak gara”

Pertsona oso energetikoa da eta gorputzak uzten dion bitartean “ahalik eta gehien” disfrutatzen saiatzen da Espe Ciriza Asenna Nafarroako Endometriosi Elkarteko kidea (Iruñea, 1981). Endometriosia dauka, eta horren ondorioz, “izugarrizko” min... [+]


2024-05-02 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Intimitatea

Etxe batean badira zenbait gune, gutxitan erakusten zaizkionak etxetarra ez den norbaiti. Esan trastelekua, ganbara, galdara gela, armairu bat. Askotan lurrazpiko etxeko oinean edo irisgarritasun gutxiko etxearen goialdean kokaturik dira. Etxearen txoko hauek lotsa,... [+]


Gorputz hotsak
“Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen”

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


Gorputz hotsak
“Literatura izan da tristezia ulertzen lagundu didana”

Erantzunik gabeko galderez inguratuta eta “tristezia sakona” sentituz bizi izan da Daniela Cano. Artista kolonbiarra da, eta pandemia betean Madrilera ihes egin behar izan zuen Kolonbian mehatxatuta zegoelako. Arteaz, bereziki literaturaz baliatzen da erantzunak... [+]


Gorputz hotsak
“Filmak ez daude gorrentzat eginda; euskara ez dakitenentzat eginda daude”

Jende askorekin eta elkarrizketaz inguratuta dagoenean isil-isilik edo ohi baino isilago egoten da Irati Erauskin (Hondarribia, Gipuzkoa, 1996). Horregatik, “oso irekia” den arren lotsatia dela uste dute batzuek. Entzumen urritasuna dauka, eta batzuetan “oso... [+]


Gorputz hotsak
“Ederrena izanen zen okupa motorizatu guztiak desagerraraztea”

Behar ez den lekuan autoa aparkatzen duten gidariak salatzen hasi zen Juan Larreta (Iruñea, 1968) duela bost urte. Esklerosi anizkoitza duenez, desgaituak diren pertsonentzako aparkalekuetan autoa uzteko txartela dagokio. Urteak daramatza Nafarroako txartelen erregistro... [+]


Aireportuko anekdota bat

Askotan nahastu izan nau kanpo begiradak mutiko nerabe batekin, hori ez da berria. Berria ez denez, grazia egitetik gogaitzera pasa izan nau. Berria ez denez, geroz eta erantzun epikoagoak botatzeko gaitasuna garatu dut, egoeraren gaineko kontrola neureganatuz. Eta kontrola... [+]


Eguneraketa berriak daude