“Euskal Herrian beti egon da kultura elektronikoa, baina nahiko ikusezin eta estigmatizatuta. Hasi ginenean, hemen ez zen egiten guretzat ezer interesgarririk elektronikan, diskoteka handietara mugatuta zegoen gehiena, gurea ez den giro batean. Gabezia bat ikusten genuen, guk egiten ez bagenuen, ez zuen inork egingo”. Lau urte igaro dira ordutik, Egoitz Pomares eta Ekaitz Aiarzaguena Katzak Paraleloan dj saioak abiatu zituztenetik hutsune hori betetzeko. Sorreratik oinarrizko ideia sinplea izan da Katzaren hitzetan: “Madril edo Bartzelonara joaten ginen gustuko artistak ikustera, hona ez zirelako heltzen; erabaki genuen agian momentua zela hemen ere horrelako aukera zabaltzeko”.

Bilboko Kafe Antzokia eta Donostiako Dabadaba hartu dute aterpe hasieratik. Katzak dio gipuzkoarrak ez direla Bilbora joaten, ezta bizkaitarrak ere Donostiara, ez haien gauetara bederen, eta hori dela dj gauak bi hirietan txandakatzearen zio nagusia. Katza, bizkaitarra da gainera, eta Pomares gipuzkoarra, eta bakoitza gertuago dago hiri bakoitzeko girotik. Honela, aurrenekoz etxe ingurura gonbidatu dituzte nazioartean izen handikoak diren artistak, tartean, Hieroglyphic Being, Vladimir Ivkovic edo Lena Willikens, azkenengotakoak aipatzeko. Ia beti, bertako artista garaikideei espazio bera emanez kartelean.

Estilo librean

Kanpoko hainbat tokitan, estilo bakarrean zentratzeko joera dagoela dio Katzak, bakarrik tekno musika edo house jartzen dutela, adibidez. Ez da hori Paraleloanen gau estiloa: “Ez dugu halako mugarik jartzen, ekarri dugun jende guztiak izango du elementu komunik euren artean, baina ez hainbeste estilo aldetik. Gau luzeak sustatu nahi izan ditugu gehiago, bizpahiru dj eta dantzarako musikarekin, komertziala ez dena, undergroundari lotuago dagoena diskoteka handietako musikari baino”. Momentuan nabarmenak diren musikarien aldeko apostu egiten ahalegindu dira gaur artean, garai bateko figurei hainbesteko garrantzirik eman gabe. Eta ahal dela, beti nolabaiteko oreka landuz esperimentala denaren eta dantzagarria denaren artean.

Bidea sendo urratuta, ia hogeita hamar gau antolatu ostean, Paraleloan konstantzia eta gustu onaren sinonimotzat jo dute musika elektronikoaren inguruko kritikari eta zale zenbaitek, proposamen arriskatu eta pertsonalitate handiko egitasmotzat.

Elektronika Euskal Herrian

Esan izan da Euskal Rock Erradikalaren eraginez, musika elektronikoak ez duela haizea aldeko izan gurean, ez behintzat marko komertzialetik kanpo. Katzak dio horren arrazoiaren muinera iristeko badagoela oraindik zertaz hitz egin: “Hemen gauza asko estigmatizatu dira. Orain beste momentu batean gaude, baina berdina ari da gertatzen reggetoiarekin, esaterako. Beste herrialde batzuetan gazte kultura edo apur bat erradikala izan dena, hemen beste era batera ikusi da”.

1990eko hamarkadatik Euskal Herrian gailendu zen rock eszenan eman zituzten Katzak eta Pomaresek ere euren lehen urratsak musikari gisa. Lehenak rock talde batean jo zuen gaztetan eta jaietako kontzertuak antolatzen ere aritzen zen, eta bigarrenak bazuen Bidehuts-ekin lotura bat. Eremu horietatik elektronikaren esparrura momentu onean sartu zirela uste du bizkaitarrak: “Kontzertu normal-en neke bat zegoela sentitzen genuen, bazegoela jaietan modu aktiboagoan parte hartzeko gogoa, ez bakarrik dantzan, beste modu bateko esperientzien bila zebilela jendea”.

Eta asmatu zuten antza, azken urteetan gero eta jende gehiago nabaritzen baitute elektronikaren inguruan Euskal Herrian. Paraleloanez gain, Dabadaban bertan egiten diren ekimen elektronikoak jarri ditu adibidetzat Katzak. Bere esanetan, momentu honetan askoz harrera hobea egiten dio jendeak proposamen elektronikoari hasi zirenean baino.

Sen eraldatzailea

Ba al du musika elektronikoak gizartean eragiteko gaitasunik? Potentzialki zalantza gabe baietz dio Katzak, errealitatea gero bat etortzen den beste kontu bat da. Hala azaldu du: “Musika elektronikoaren momentu onenetan, 1990eko hamarkada inguruan, esperientzia kolektibo asko sortu ziren elektronikaren inguruan. Musikak eragiten zuen, musika hari eroalea zelako beste gauza batzuetarako, komunitateak sendotzeko, jende desberdina gela batean kantuan jartzeko. Ezin dugu ahaztu, House musika beltz eta homosexualen komunitateetan sortu zela, adibidez. Erretorika asko dago honen inguruan eta izan, potentzialtasun handia dauka, gero ostiral gau normal batean, ze potentzialtasun duen ez dakit, baina letra politikoak dituen rock kontzertu batek ere praktikan zenbateraino eragiten duen ez dakit”.

Paraleloan saioen zehar helburuetako bat da irizpide segregatzaile guztien gainetik, jende ezberdina espazio berean batera dantzan jartzea, musikaren bitartez komunaren alde egitea. Baina ez da bakarra, hedonismoaren aldeko praktika ere bada: “Guztiz legitimoa da aste guztia lanean eman duzunean, gela ilun batean sartu eta ordu luzez dantza egin nahi izatea. Hori ere oso aldarrikagarria da, eta ez da oso ondo ikusia egon Euskal Herrian”.

Euskal kulturgintzaren uretan musika elektronikoa hirietako periferiekin, drogekin, inguru erdaldunekin… lotu izan da Katzaren ustetan. Nolanahi ere, azken urteetan ikuspegi hori gero eta gehiago arrakalatzeak bideak irekitzen dituelakoan dago: “Dena ez da izan behar rocka eta ez da beti izan behar politikoki esplizitua, gauzak askotan eraldatzaileak izan daitezke esperientzia moduan, letra gabe ere”.