Zuen saioaren izenak berak badirudi jendartean onartua dagoen ustea zalantzan jartzen duela. Ez ote dago demokraziarik AEBetan?

Herri ekimeneko albistegia gara eta, besteak beste, mugimendu demokratikoak dira gure arreta guneetakoak. Bada joera bat, atzerriko kontuez jardutean, “demokraziaren aldeko” mugimenduez mintzatzeko. Nire ustez, izendapen bera erabil daiteke AEBen baitako ekimen askori buruz hitz egitean. Demokrazia egunero lantzen den kontua da, egunero bere alde borrokatzen duzu baina inoiz ez duzu guztiz erdiesten.

Zein da hedabide handien rola? Kazetaritza zintzoa egiten dute?

Komunikabide independenteen inportanteena zera da: gerrari buruz mintzo garelarik ez dugu armagintzaren babesik, klima aldaketaz mintzo garelarik ez dugu atzean ikatz eta petrolioaren industriarik, osasun estalduraz mintzo garelarik ez dugu atzean aseguru-etxeen iritzi-ildorik. Hedabide korporatiboek bai, eztabaidatzen dute gerraz eta bakeaz eta, halako batean diote: “jarraituko dugu honetaz hizketan, baina lehenago tarte bat egingo diogu Boeing-i” edo beste armagile bati. Guk ez ditugu interes komertzial horiek zerbitzatzen, demokrazia baizik.

Eta hedabide independente batek badu publiko orokorrarengana heltzeko nahikoa indarrik?

CNN eta MSNBC kateetako hainbat saio baino jende gehiagorengana heltzen gara gu, hedabideen arteko AEBetako elkarlan publikorik handiena osatu dugu. Milioika lagunek ikusi, entzun eta irakurtzen dute Democracy Now!. Hedabide korporatiboekin lehiatzen gara, beraz, eta guk "goranzko filtrazio kazetaritza" deritzoguna sortu dugu: hedabide handiek maiz kontaktu bila deitzen digute, kaleko mugimendu batzuk ez dituztelako ezagutzen –guk bai, hasieratik jarraitu ditugulako– eta euren radar pantailara heltzen direlarik, jokoz kanpo daude, galduta, eta guregana jotzen dute.

Democracy Now! ez da soilik bestelako albisteak, albisteen beste ikuspegi bat ere bada. Zuk esan duzu: “hedabide handiek inoiz esaten ez duten zerbait esatekotan, denbora behar duzu”. Interesgarria da gogoeta hori, egungo mikroformatoek eta azalkeriek ez dute balio ikuspegi “ezberdina” azaldu behar duzunean?

Batzuetan jende gehienak entzun ere egin ez duen istorio bat kontatzen ari gara eta askotan deseraiki behar izaten dugu hedabide handiek kontatu dutena. Lan handia da hori, askotan jendeak sinesten duena guztiz oinarririk gabea izan ohi delako.

“Ahantzitako komunitateak eta kontatu gabeko berriak” jorratzen dituzuela diozue liburuan. Zergatik ez dira interesgarriak komunikabide handientzat?

Interes komertzialak zerbitzatzen dituztelako. Denbora luzez komunitate batzuk polizia bortizkeriaz kezkatuta bizi izan dira, eta bat-batean gaiak salto egiten du hedabide horietara, kontu horiengatik protesta jendetsuak izan direlako, Michael Brownen hilketagatik kasu, eta honen inguruan hazi diren Black Lives Matter bezalako ekimenak daude. Occupy mugimenduan, adibidez, milaka lagun biltzen hasi ziren Zucotti parkean eta hedabide korporatiboek ez zioten gaiari jarraipenik egiten. Baina heldu zen unea, mugimendua hain handi bihurtuta, jarraitu behar zutena. Hasieran trufa eginez: "Zer nahi dute hauek, hainbeste gauzarengatik kezkatuta batera: klima aldaketa, bereizkeria, bakea eta gerra, heriotza zigorra, LGTB aldarrikapenak... Ez dakite zer nahi duten ere", zioten. Nahaspila irudikatu nahi zuten horien diskurtsoaren ahulezia nabarmentzeko, baina manifestariek lotutako kontuak direla ikusten dutelako kezkatzen dira hainbeste gairengatik, hain zuzen ere.

Guk protesta handi horien aurretik, bitartean eta ondoren jarraitu ditugu mugimendu hauek, ibilbide osoan. Denetariko jendea elkarrizketatu dugu, baina eurek hainbeste gairi buruz hain gutxi dakiten iritzi-emaile sorta txiki eta itxia dute, guri mundua hain gaizki azaltzen... Eta horrelako gaiak soilik masa kritiko batera heltzen direlarik agertzen dute interesa.

Finantziazioa ere ezberdina duzue, jendearen ekarpenetatik jasotzen baituzue dirua.

Herri askotan jendeak bi motatako hedabideak ulertzen ditu bakarrik: publikoak eta komertzialak. Guk irabazi asmorik gabeko hedabideak ditugu, irakurle-ikusle-entzuleek euren lana estimatu eta eman egiten dute: 5, 10 edo 20 dolar... Bakoitzak ahal duena.

Liburua argitaratu berri duzue, zuen saioan jorratu dituzuen gai nagusietako batzuk bilduz. Zaila behar du 20 urte liburu batean laburbiltzea, ezta?

Tira, liburu gehiago idatzi ditugu azken 20 urteotan, hau seigarrena da, eta ez gara saiatu saioaren top ten bat egiten, atzera begiratzeko modu bat besterik ez da, eta mugimendu hauei begiratzeko: Black Lives Matter, LGTB mugimendua, gerraren aurkako mugimendua, etorkinen eskubideen aldekoa, soldata berdintasunaren aldekoa, klima aldaketa, heriotza zigorra...

Biran zabiltzate, liburua eta urteurrena aitzaki hartuta, herrialde osoan aurkezpenak, hitzaldiak eta elkarrizketak egiten. Nola ari da erantzuten jendea?

Ehun hiriko bira batean ibili gara eta jendearen erantzuna itzela izan da. Gure saioa ematen den irrati eta telebista estazioekin koordinatu gara, tokian tokiko ekitaldietan jaso dugun dirua beraientzat biltzeko, ez guretzat. Hedabide komunitarioak dira eta oso garrantzitsua da era honetan beraiei babesa ematea, oso garrantzitsuak direlako bakoitza bere komunitatean. Guk puntuak konektatzen ditugu, AEBetan eta munduan, Suedian, Japonian, Hego Afrikan, Europan... Gure titularrak espainierara itzultzen ditugu egunero, audioz eta idatziz. Ingelesa ikasten ari bazara, saioa entzun eta irakur dezakezu, aldi berean, edo ingelesezkoa espainierazkoarekin alderatu. Irakasle askok erabiltzen dute gure saioa hizkuntza eskoletan.

AEBek ideologia aldetik dualtasun modukoa agertzen dute munduaren aurrean: alde batetik, XX. mendeko potentzia interbentzionista eta antikomunismoaren aitzindaria; bestetik, ezkerreko mugimendu eta pentsalari aitzindari askoren sorgunea. Antikomunismoak norainoko indarra du oraindik eta noraino galgatzen ditu egun ezkerreko ekimenak AEBetan?

Hauteskunde hauetan muga asko apurtu dira, Bernie Sandersek, demokrata sozialista batek indar handia izan dezakeelako, hain zuzen ere sozialista delako. Jendea ari da oraino gauzatu ezinak ziruditen proposamenak entzuten. Nelson Mandelak esan zuen “beti dirudi ezinezkoa dela, gauzatzen den arte”. Orain arte jendeak esango zuen: “Sozialista bat? Bai zera! Ez goaz inora horrekin”. Bat-batean sozialista batek aurre egin dio hautagaitza nagusiari. Jendeak ez dio etiketari erreparatu, bere ikuspegiei baizik, eta ikuspegi sozialistak dira.

Hauteskunde lehia honetan badirudi lehen aipatutako dualtasuna inoiz baino agerikoagoa dela: alde batetik eskumako populista bat, arazo guztiak gutxiengoei leporatzen dizkien atsekabetutako jendearen botoak hartzen; eta bestetik, ezkerreko proposamenak dituen sozialista bat... Eta gero Hillary Clinton dago. Itxurazko polarizazio honek azken honen hautagaitzari egin dio onura?

Bai. Ez zion primarioetan onurarik ekarri, berak ez zuelako espero Sanders hain indartsu egotea, milaka lagun bere mitinetara joaten... Inork ez zuen espero. Sandersek etengabe azpimarratu du Clinton Wall Streeten preso dagoela, eta hark ez zuen erantzunik emateko beharrik izango Sandersek hain babes handia lortu ez balu... Baina lortu du eta, are orain, alderdi barruko garaipena lortu arren, Clintonek ezin die Sandersen zaleei aurre egin, behar dituelako, eta beraiek indarra hartuta daude. Clinton ez doa errepublikar boto-emaleen bila, bere erronka botorik emango ez dutenak konbentzitzea izango da. Sandersen inguruan gazteak boteretu dira, emakume gazteak batez ere. Clinton lehenengo emakume presidentea izan daitekeen arren, ez ditu emakumeak erakarri, Sandersek bai ordea. Clintonek Sandersen ikuspegietako batzuk bere egin beharko ditu sektore horiek bereganatuko baditu. Noraino hurbilduko den? Gizarte mugimenduen esku dago hori.

Hedabideek, baina, Sandersi arreta gutxi eman diotela salatu duzu.

Hedabideek Donald Trump babestu dute, eta telebista bitarteko huts bihurtu da bere diskurtsoa AEBetako etxe guztietara hedatzeko. Magnatea da bera, TV celebrity bat, bere arrazakeria, xenofobia eta islamofobia ikaragarriak dira, oraino hauteskunde lehia batean ikusi gabeak. Nork esango zuen Ku Klux Klan eztabaidagai izango zenik 2016ko kanpainan? Pacifica Radiotik nator ni, duela 67 urte sortutako irrati sarea, bost irrati AEBetan, laugarrena KPFT Houston zen. 1970ean aireratu eta berehala KKK-ek leherrarazi zuen bonba batez. Berriro aireratu eta berriro eraso egin zioten. Klanak ez du nahi jendeak bere kabuz hitz egiterik. Zergatik? Norbait entzuten duzularik bere esperientziatik mintzatzen, izan palestinar ama bat edo afganistandarra edo irakiarra, mugak eta harresiak apurtzen dira. Esaten duzu: hara, nire ama gogorarazten dit, edo aita edo osaba. Gorroto taldeentzat hori mehatxua da, hori da hedabideen boterea: izan daitezke munduan bakearen aldeko indarrik handiena baina, aldiz, gerrarako arma izaten dira maizegi. Horregatik berreskuratu behar ditugu hedabideak.

Reaganek ere klanaren babesa jaso zuen 1980an, baina babes hori errefusatu zuen. Trumpek ez ordea.

Galdetuta, “gaia sakonago aztertu” behar zuela esan zuen Trumpek. Noiz entzun diozu hori esaten beste gai bati buruz? Zer aztertu behar du sakonago, klanaren zer taldek babesten duen, ez duelako KKK osoa orokortu nahi? Ikaragarria da. Bestetik, populismo ekonomikoa ordezkatzen du, badakizu, merkataritza librerako akordioen aurka dagoela dio, Sanders dagoen moduan, berak lanpostuak AEBetara itzultzea aldarrikatzen du, baina bere ekoizpen batzuk Mexikon edo Txinan egiten ditu. Kiebrara jo du behin eta berriro... Egia kontatzen duten hedabideak behar ditugu, jendeari ahotsa ematen diotenak.

Hauteskunde inkesten aurka zaude. Zergatik?

Oso oker daudelako, ez dute asmatzen, hedabideak denbora guztian horien inguruan ari dira eta, hauteskundeen ondoren zertan okertu diren ematen dute denbora. Zorakeria dirudi, baina inkestek onespena sortzen dute. Horren atzean dago gakoa, diruaren eragin ustela politikan. AEBetako hauteskunde sistemak horrela funtzionatzen du eta telebista kateek ez dute hori arazo moduan planteatzen, eurak direlako hautagaiek kanpainetarako biltzen duten diruaren jasotzaileak. Horregatik behar dira komunikabide independenteak.

Super-ordezkaririk egon ez balitz Sandersek Clinton garaitzeko aukerak izango zituzkeen?

Bai, hasieratik Hillaryk bere alde dituen super-ordezkarien kopurua erabili baitu, makila bailitzan, lehiakideak uxatzeko. Harrigarria da, baina jende gehienak ez daki nola funtzionatzen duen Alderdi Demokrataren baitako superordezkarien sistemak. Bernie Sandersek primarioak eta caucusak irabazi arren zergatik ditu ordezkari gehiago Clintonek? Bada, duela hamarkada batzuk konturatu zirelako ez zutela nahi hautagaia jendeak bozkatuta aukeratzerik, jendeak benetan nahi duen hautagaia ateratzeko arriskua baitago eta ez alderdiaren establishmentak nahi duena. Beraz, sistema bat eratu zuten, non gobernadoreak, senatariak eta alderdiaren estabilshment horretako kideak automatikoki superordezkari moduan doazen biltzar nazionalera.

Lehengoan Alderdi Demokratari buruzko Listen, Liberal liburuaren egile Thomas Frank-ek zure saioan zioenez, alderdiak 70eko urteetan erabaki zuen ez zuela izan nahi langileen alderdia, 90etan dagoeneko Wall Streeten inguruan zebilen bueltaka eta egun erabat lotua dago. Baina egia da, bestalde, inoiz ez dela ezkerreko hautagai bat hain urrun heldu. Gerta daiteke bihar-etzi alderdiak sozial demokraziarantz egitea?

Edozer gerta daiteke, gizarte mugimenduek nahi dutenaren arabera. Boterea dute eta sentitu behar dute hori, eskaerak egin. Frederick Douglass abolizionista handiak esan zuenez, “botereak ez du ezer ematen tartean aldarrikapenik ez badago, ez du inoiz egin eta ez du inoiz egingo”.

Beste batzuek proposatzen dute ezkerrerako aldaketa hori Alderdi Demokratatik at egin behar dela, Jill Steinek kasu.

Bera medikua da, Alderdi Berdearen hautagai moduan aurkezten da. Hirugarren alderdi gisa aurkezten da, Alderdi Libertarioa bezala, baina estatu guztietan aurkeztekotan diru kopuru izugarria beharko luke hirugarren batek. Alderdi biko sistema da AEB, de facto.

AEBen kanpo politikari dagokionez, Trumpek gogortasun politika proposatzen du baina Hillary askoren iritziz Obama baino interbentzionistagoa da. Zeintzuk izango dira nazioartean baten edo bestearen garaipenaren ondorioak?

Hillary Clinton belatz neoliberala da: Irakeko gerraren alde eman zuen botoa, Wall Street-i oso lotua dago, bere senarraren politikak babestu ditu; delituen aurkako 1994ko legea babestu zuen, beltzen, latinoen eta txiroen kartzelaratze masiboak ekarri zituena... Tradizio horretatik dator. Ezin da aurretik jakin Trumpek zer egingo duen, iruzur eginez, langileen bizkar dirua egin duen mailegu-emailea da. Hillaryk zer egin ondo aurreikus daiteke, sakonki interbentzionista eta gerraren aldekoa da. Hori esanda, ez dut esango hori izango denik, presidente bihurtuz gero, jarraituko duen bidea, gizarte mugimenduen indarrak baldintzatu dezakeelako.

Obamaren gobernuak interbentzionismoa apaldu du?

Inondik inora ere ez. Obama gerrarik luzeenetako batean izan da presidente, Afganistangoan. Obama mugimenduek hautatu zuten: arrazakeriaren aurkako mugimenduek, gerraren aurkakoek, etorkinen eskubideen aldekoek, ingurugiroaren aldekoek, gay eta lesbianen aldekoek... Aukeratu zutenean lasaitu ederra hartu zuen munduak, ate bat zabaldu zen hor, baina atea bortizki itxi daiteke atzera. Obama 2008an aukeratu zutenean, atzerakada arrazista gertatu zen, Trumpek babestutako Birther mugimendua sortu zen –Obama ez dela AEBetan jaioa dioena– eta eraso horiek zirela eta, mugimenduek Obama ez kaltetzearren utzi egin zioten axola zitzaizkien arazoengatik bere politikak kritikatzeari.

Ezinezkoa lortua zuten, afroamerikar bat presidente jartzea. Obamak Guantanamo itxiko zuela iragarri zuen, baina zazpi urte geroago ez du oraindik itxi. Irakeko gerraren aurka zegoela esan zuen, baina gerra hedatu egin da, droneen gerra bezalaxe Yemenen, Somalian, Pakistanen, Afganistanen, Libian... Salatarien jazarpen gehien izan dira bera presidente denetik. Etorkinen aldeko mugimenduek babesa eman zioten hasieran, Etxe Zuriaren barruan hasi ziren lanean, baina mugimendu bera izan da gerora Obama deporter-in-chief (deportatzaile buru) izendatu duena, historiako beste ezein presidentek baino etorkin gehiago deportatu dituelako. Mugimenduek zuzia eman zioten eta atzera egin zuten, baina hori errakuntza da, pertsona bakar batek ezin baitu Etxe Zurian egon eta bertan dabiltzanen eskariei eutsi, ezin baditu kanpoan daudenak seinalatu eta esan “hori egiten badut Bastilla hartuko dute”. Kanpoan jenderik ez badago, arazo handia du.

Behintzat badirudi Kuba salbuespena dela hor, jarrera berrien erakusgarri.

Legatua utzi nahi du gerorako, era berriak dituela erakutsi, eta Kuban ahalegina egin du harremanak normalizatzeko, baina blokeoa oraindik hor dago eta hori du hurrengo erronka. AEBek bonbardatutako Hiroshima bisitatu duen lehendabiziko amerikar presidentea da, eta armagabetze nuklearraren alde egin zuen berba bertan, baina bere agintaldian 3.000 milioi dolar bideratu dira arma nuklearren garapenerako.

TTIP eta TPP merkataritza itunen berri du jendeak hemen, ala Europan bezala hedabideek ez diote ia arretarik ematen?

Hedabide korporatiboak lerrokatuta daude korporazioekin, horregatik ez dute azaltzen, ez dute gaia jorratzen edo korporazioen mesedetan dauden azalpen batzuk ematen dituzte. Hillary Clinton bezala, Obama Wall Street-ekin lerrokatuta dago, erabat babesten dute jendea boteregabetzen duen, ingurugiroa mehatxatzen duen TPP. Hedabideei dagokie kontu hauek azaltzea. Gerragatik, klima aldaketagatik kezkatzen direnak ez dira gutxiengoa, ezta gehiengo isila ere, hedabide korporatiboek isilarazitako gehiengoa baino, horregatik berreskuratu behar ditugu hedabideak. Aro digitalean bizi gara, baina jasotzen dugun guztia zarata da, distortsioak, gezurrak. Botereaz jarduten duten hedabideak behar ditugu, ez boterearentzat dihardutenak. Estatuaren aldekoak baino, laugarren estatua diren hedabideak behar ditugu, interferentziak sortzen dituzten eta historia egiten duten mugimenduen berri emango dutenak.