Diglosia kulturala dela medio, baten batek pentsa lezake Raphaelen kantari espainiarraren abesti famatuaz ariko naizela. Bada ez. Erakundeen euskararekiko jokaeraz arituko natzaizue, ene aburuz eskandaluzkoa izatera heldu baita.

Izan ere, neure borroka daramat haiekin. Legeak edozein erakunderekin harremanetan jartzeko nahi dudan hizkuntza ofiziala erabili ahal izatea ustez aitortzen didan arren, euskara hautatuz gero, beti egiten dut topo trabaren batekin erakunde orotan, salbuespenik gabe: Bilboko Udala, Eusko Jaurlaritza, Bizkaiko Aldundia...

Batzuetan norbanako moduan aritzen naizenean gertatzen zait, beste batzuetan elkarte baten izenean, baita laneko kontuetan ere. Ohiko arazoetako bat izaten da nik agiri bat euskara hutsean aurkeztu eta haiek erdara hutsean erantzun, indarrean dauden legeak hautsiz eta nirekiko begirune falta adieraziz.

Baina badago beste kontu bat, zeharka bada ere, hiritar euskalduna naizen aldetik etengabe eragiten nauena: erakundeen funtzionamendua bera. Esan nahi baita, erdara hutsez funtzionatzen dutela gehienek, eta horrek ondorio latzak dituela euskaldunongan. Askotan inprimaki edo agiri batzuk ez dira existitu ere egiten euskaraz, eta, badaudenean, ia beti erdarazkoaren itzulpena baino ez dira. Eta nabaritu egiten da, ulertzea bera ia ezinezkoa izaten da-eta.               

Diodan hori oso modu argian ikusten da argitaratzen duten publizitatean ere. Azken adibidea Bizkaiko Diputazioarena izan da, maiatzaren 17ko homofobiaren kontrako kanpaina hain zuzen. Proiektu-fasean ezagutu nuen kanpaina, kasualitatez. Edukia, gorabeherekin bada ere, gustukoa izan nuen; hizkuntzen erabilerak, ordea, eskandalizatu egin ninduen. Nabaria zen kanpaina erdaraz pentsatutakoa zela. Bost kartel eta bost lelo diferente zeuden, baina denek zeukaten zerbait komuna, nolabait kanpainari batasuna ematen ziona: denak hasten ziren “también” berbaz. Euskaraz ere egitera behartuta zeudenez, jakina, norbaitek itzuli beharko zituen lelook. Eta horra nire sorpresa: “itzulpenak” (nolabait deitzearren) astakeria gramatikalen bat izateaz gain, berezi samarrak izateaz gain... ez zeukaten ageriko elementurik elkarrekin, eta batasun horren falta zela-eta, kanpainaren eraginkortasuna galtzen zen hein handian. Gauzak horrela, ezin erreprimitu, eta e-maila bidali nien arduradunei kanpainaren batasuna errespetatzen zuten itzulpen itxurosoak proposatuz. Zorionez, kasu egin didate, eta neuk eginiko itzulpenak dira kartel-bideoetan ikus daitezkeenak. Uste dut badela garaia erakundeek publizitate-enpresei exijitzeko euskaraz ere lan egin dezatela. Oraingoan neuk egin diet-eta lanaren parte bat. Eta ez dut kobratu!